3. çində tiryək biznesini quran ölkə. 1784-cü ildə britaniya çindən gələn çaya idxal rüsumunu ləğv edir. bununla da çindən çay idxalı fantastik dərəcədə artaraq 6 milyondan 20 milyon funta çıxır. çinli tacirlər də həmin dövrdə çayı qızıl və gümüş külçələrə satırmışlar. çin bazarında isə britaniya məhsullarından yalnız saatlara və musiqi qutularına tələb varıydı. bir müddət sonra çin öz fabrikalarını qurur buna görə də çinə az mal satan britaniyada ticarət kəsiri yaranır. çıxış yolu kimi adı gedən ölkə hindistanda emal etdikləri pambığı çində satmağa başladılar. amma çox keçmir ki, çin öz pamqıq istehsal edən zavodlarını da qurur. 18-ci əsrin sonunda isə britaniya napaloen ilə müharibə edirdi, çaya tələb böyük idi amma çayı idxal etmək üçün büdcəsi və qızıl külçələri çatışmırdı, bir tərəfdən də ticari kəsirlər. nəhayət başda oturanlar götür-qoy edir və alternativ həll üsulu tapırlar. başbilənin biri deyir ki gəlin çinə tiryək sataq və orda tiryəkin dünya bazarını quraq. tiryək biznesi o qədər yaxşı işləyir ki 19-cu əsrin əvvəlində bu britaniyanın ticarət kəsiri nəinki yoxa çıxdı, hətta qızıl külçələr əksinə, çindən britaniyaya axmağa başladı