1. knut hamsunun 1890-cı ildə çap olunmuş romanı. azərbaycanca "aclıq". fikrimcə, hər bir insanın həyatında ən azı bir dəfə oxumalı olduğu kitablardandır. mədənizdə nəsə yoxdursa, bu əsəri oxumaq olduqca çətinləşir. hamsun bu əsəri həyatında aclıqla və səfilliklə boğuşduğu illərdə qələmə aldığından olduqca inandırıcı boyalar diqqəti cəlb edir. üstəlik, bu əsəri sırf aclıqdan əzab çəkən insanın həyatı kimi başa düşmək yalnışlıqdır. əsərdə original əxlaq düşüncəsi məsələsi ortaya qoyulur, baş qəhrəmanımız aclıqla boğuşduğu vaxtlarda bəzən elə "qərəmanlıq"lar edir ki, insan ürəyində onu acılayır, başına gələnlərə görə elə özünün günahkar olmasını düşünür. bəzi anlarda kitabı qırağa qoymağa məcbur olursan, dərin təsir edir qəhrəmanın yaşadıqları fikrimcə, bu əsərin bədii gücündən, inandırıcılığından irəli gələn məsələdir.


--spoiler--

roman bu cümlə ilə başlanır: "o zaman mən adama öz damğasını həmişəlik basan bu qəribə şəhərin - kristianiyanın küçələrində ac-yalavac dolaşırdım". qəhrəmanın dəqiq adı çəkilmir, o, özünə müxtəlif yerlərdə bir neçə ad qoyur - jurnalist tangen və s. o felyeton, məqalə yazmaqla dolanmağa çalışır, amma vaxt gəlir cibində pulu qalmır. bu zaman artıq real olaraq aclığı yaşayır, günlərlə dilinə çörək gəlmir. hətta elə həddə çatır, nəsə yeyəndə daim qusur, sanki mədəsi yemək qəbul etməyərək onu öldürməyə çalışır. əsərin ən təsirli səhnələrindən biri onu olmayan iti üçün guya sümük əldə etmək üçün qəssablara müraciət etməsidir. sümüyü alan qəhrəmanımız onun üzərində olan xırda, çiy ət parçalarını udmağa çalışır, amma alınmır. onun tanrıya ünvanlanan monoloqu da təsirlidir:
"hey, sən, böyük xaliq, sən yoxsan, əgər olsaydın, mən səni elə lənətləyərdim ki, sənin səmanda cəhənnəm alovu zəbanə çəkərdi. hey, mən sənin qulun olmaq istəyirdim, amma sən məni rədd etdin, ona görə də səndən əbədilik üz döndərdim. çünki sən öz şansından istifadə etmədin. hey, sən, mən bilirəm ki, tezliklə öləcəyəm, amma ölümün astanasında olsam belə, səni lənətləyirəm böyük apis. sən məni güclə tabe etmək istədin, alkin bilmədin ki, məni sındırmaq mümkün deyil, məəgər sən bunu bilmirsən? yoxsa məni yaradanda yuxulu olmusan? hey, sən, mən bütün varlığımla sənə nifrət edirəm, mən qələbə çalmışam və sənin yaratdığın nemətlərə tüpürürəm. bu gündən mən sənin hikmətindən və mahiyyətindən üz çevirirəm, əgər fikirlərim yenidən sənə müraciət etmiş olsalar, onları lənətləyəcəm, əgər ağzımdan sənin adın çıxsa, mən onu cıracağam. hey, sən əgər varsansa, sənə son sözüm budur: bundan sonra və həmişəlik sənə əlvida deyirəm. mən susuram və səndən üzümü döndərirəm, bunda sonra öz yolumla gedəcəyəm".
baş qəhrəman dəlidir yoxsa yox? əsəri oxuyarkən bu sual daim məni düşündürdü. sözsüz ki, aclıq onda psixoloji zədə yaratmışdı, amma onun daxilində yaratdığı əxlaq anlayışı olduqca maraqlıdır. o təsadüfən, qeyri-qanuni yolla əlinə keçdiyi pulu aparıb sahibinə deyil, küçədə gördüyü, yazığı gəldiyi bir piroqsatana verir. sonra gedib pulun əsl sahibinə bunu etiraf edir. daha sonra gedib piroqsatandan pulun əvəzinə piroq istəyir.
əsərdən ən xoşuma gələn cümlə: "hədsiz qürurlu olmaq, elə ayağını uzadıb ölmək deməkdir"
hamsun əsəri pozitiv bitirir. qəhrəmanımız ingiltərəyə gedən gəmidə iş tapır və bu cümlə əsərə son verir: "beləliklə, o, mənə iş verdi. biz fiorda çıxanda zəiflikdən və həyəcandan tamamilə tərləyib islanmış qəddimi düzəldib sahilə baxdım və bütün pəncərələrində artıq parlaq işıqlar yanan kristianiya şəhəri ilə, nəhayət vidalaşdım".

--spoiler--

əsər hərəyə bir cür təsir edir. amma dəqiq olan budur ki, əlindəki bir tikə çörəyin qədrini bilmək, onu qorumaq hissləri yaradır.