1. haqqında erkin qədirlidən öyrəndiyim çox maraqlı strategiya.

"...baltik dənizdən tutmuş qara dənizədək siyasi üstünlük qazanmaq - britaniya'nın (ingiltərə'nin) həmişəki strategiyası olub. tarix dərslərindən hamınıza məlum rusiya - isveç müharibəsini xatırlayın. 1700-1721 illərdə sürmüş bu müharibə, tarixdə şimal müharibəsi adlanır (ruslar "böyük şimal müharibəsi" deyir). nədən baş vermişdi həmin o müharibə? aydındır ki, rusiya'nın öz maraqları vardı, isevç'in də öz. amma, onlar bu maraqlar uğrunda müharibəyə başlamaqdan çəkinirdilər, xarici ittifaq qurmağa çalışırdılar. xüsusilə ingiltərə'nin dəstəyini almaq istəyirdilər (hərə özü üçün, təbii ki). lakin, ingiltərə'nin bunda marağı yoxdu. ingiltərə'nin marağı yaranan kimi, rusiya'ya icazə verdi ki, isveç'ə hücum etsin. sonrasını bilirsiniz, ruslar 21 il sürmüş müharibədən qalib çıxdılar, isveç bütün üstünlüklərini və ərazilərinin xeylisni itirdi.
yaxşı, ingiltərə'nin marağı nəydi, bəs? marağı həmin o baltika-qara dəniz zolağında üstünlük qazanmaq, ya da, ən azından, başqaların belə üstünlüyünü əngəlləməkdi. isveç o zamanlar çox güclü dövlətdi. həm dənizdə, həm quruda baltik dəniz bölgəsində hegemondu. isveç'i zəiflətmək - ingiltərə'nin o dövr üçün əsas planlarından biriydi. niyə gözləyirdi? niyə məhz 1700-cü ildə həmin planı rusiya'nın əliylə gerçəkləşdirməyə başladı? cavabı başqa yerdədir - ispaniya'da.
ispaniya'da həmin ildə (1700) kral ölür. kralın heç bir övladı olmur ki, tacını övladına versin. ispan kralı habsburq sülaləsindəndi. onun ölümündən sonra fransa və avstriya ispan tacı uğrunda iddialı oldular. fransa daha çox iddia edirdi və ispaniya'ya qoşun yeritdi. fransa'nın güclənməsini istəməyən dövlətlər ona qarşı ittifaq qurdular. igiltərə, avstriya, hollandiya, əksər alman kralları - hamısı fransa'ya qarşı müharibəyə başladı. isveç o zamanlar fransa'nın hərbi müttəfiqiydi və fransa'nın tərəfində müharibəyə girsəydi, işlər xeyli çətinləşəcəkdi. isveç'i "ispan mirası" uğrunda müharibədən kənar qoymaq üçün, ingiltərə rusiya'nı isveç'ə qarşı müharibəyə başlamağa inandırır. isveç'in başı rusiya'ya qarışır, ingiltərə isə, müttəfəqilərilə birlikdə, fransa'ya qalib gəlir və onun (fransa'nın) güclənməsini əngəlləyə bilir. əsas məqsəd buydu, əlbəttə. amma, dediyim kimi, isveç'i zəiflətməklə, onun baltika - qara dəniz zolağında üstünlük qazanmasına imkan vermədi. rusiya'nın isə heç zaman belə həlledici üstünlük qazanmaq imkanı olmadı (ssri'nin çox qısa müddətli üstünlüyü zəif istisnadır).
bu çoxdanki tarixi niyə xatırlatdım? çünki, göründüyü qədərilə, baltika - qara dəniz strategiyası nəinki unudulmayb, əksinə, yenidən və sürətlə gerçəkləşdirilir. bu dəfə isveç deyil, rusiya'dır hədəfdə. həm də, bu strategiyanın arxasında artıq ingiltərə yox, onu strateji müttəfəqi - abş'dır. rusların ukrayna'ya hücum etməsini abş'dan idarə olunduğunu demirəm. burası konspirologoya olardı. rusiya'nın öz iddialı var, təbii ki, və özü də onları gerçəkləşdirməyə çaılşır. sadəcə, rusiya'nın iddialarını bu şəkildə gerçəkləşdirməsi abş'ın əlinə oynayır. abş baltik dənizdən qara dənizədək hərbi bazalarını yerləşdirməyə başlayır. bunu uğurla başa çatdıracağına şübhə yoxdur. rusiya'nı bu zolaqdan (baltika - qara dəniz) çıxaracaqlar..."