bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

maksvel tənlikləri

əjdahalar   googlla
riyaziyyat - işıq
    2. halhazırda olduğu forma ilə xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi ilə tam uyumlu tənliklərdir. yəni əvvəllər yazmışdım ki, maqnit monopolu çatmır ki, simmetrik olsun, tənliklər sanki natamamdır. amma sən demə xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi çərçivəsində ələ alanda mükəmməl simmetriyaya sahib olan tənliklərdir. onsuz da xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi bu tənliklərin üzərində qurulub, mən nə danışıram. amma nəysə. maraqlı olan odur ki, elektrik və maqnit sahələrinin eyni sahənin müxtəlif tərəfləri olduğu sadəcə nisbilik nəzəriyyəsi çərçivəsində tam aydın olur və yuxarıda bəhs etdiyim assimmetriya aradan götürülür. izah üçün deyim ki, sabit elektrik yükləri və dəyişən maqnit sahəsi elektrik sahəsini yaradırlar, amma sabit sürətlə hərəkət edən yüklər isə maqnit sahəsini yaradır. burdakı sabit dayanan və hərəkət edən ifadələrinə diqqət edin. nisbilik başlığında hərəkətin əslində müxtəlif müşahidəçilərə görə fərqli qavranıla biləcəyini, hətta bəzən hərəkətsizlik kimi müşahidə edilə biləcəyini izah etməyə çalışmışdım. indi bir elektrik yükü müəyyən müşahidəçi üçün sabitdirsə, digər biri üçün hərəkətdə ola bilər. yükün sabit olduğu sistemdə ölçdüyümüz elektrik sahəsi yükə nəzərən hərəkət edən sistemdə maqnit sahəsinə çevrilir. və yaxud da tərsinə. naqildən cərəyan yəni elektrik yükləri axır hərəkət edir və qaydaya görə maqnit sahəsi yaranır, amma həmin cərəyanla paralel, eyni sürətdə hərəkət edən müşahidəçi üçün bu sahə elektrik sahəsinə çevrilir. bu iki sahələr bir medalyonun iki üzü kimidir. nəyi ölçdüyün, hansı tərəfdən baxmağından asılıdır. maykl faradeyin irəli sürdüyü fikiri ondan nə qədər sonra maksvel daha sonra isə einstein-ın xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi təsdiq etdi.
    not: bu hələ də maqnit monopolu yoxdur demək deyil. araşdırmalar hələ də davam edir. necə ki ağırlıq kütləsi ilə ətalət kütləsinin eyni olduğu hələ də yoxlanılır. (bax: ümumi nisbilik nəzəriyyəsi)



hamısını göstər

üzv ol

...