1. elm, insanın dünyanı və kainatı başa düşməsini və açıqlamasını mümkün eden teorik bilgi kütləsidir.

qısa tanımdan sonra entry'nin əsas hissəsinə keçə bilərik.

günümüzdə insanoğlu, elm mövzusunda bəzi yanlış inanclara ilişib qalıb. hər şeydən əvvəl elmə, xüsusi ilə də elm tərəfindən ortaya qoyulan texnologiyaya qarşı çıxılır. təbiəti idarə etmə məqsədi güdən elmin artıq idarə etməsi çətinləşən bir güc halına gəldiyinə diqqət çəkilmək istənir. bugün, xüsusi ilə genetika sahəsində görülən inkişafdan ötürü, elmin artıq insanın idarəsində çıxmış bir canavar halına gəldiyi deyilir. eyni zamanda elmin təbiətin tarazlığını pozduğu da deyilir. bunlar bir qrup beyinsizin şişirtmə və səhv inancları olmaqdan başqa bir şey deyildir. çünki belə bir canavar varsa onun elmin özü deyil fəqət birbaşa insanın, siyasi sistemlərin yaratdıqı bir canavar olduğunun başa düşülməsi lazımdır.

digər tənqid ya da etiraz nöqtəsi, elmin nəticələrinə yönəldilmiş haldadır. elmin yada texnologiyanın qlobal istiləşməyə, ekolojik kirliliyə yol açdığı deyilir. onun müharibə yoluyla insanın dünyada ki yaşamını sonlandıra biləcəyi deyilir.
eyni zamanda günümüzdə yaşanan sənayeləşmənin insanının təbiətlə və cəmiyyətlə bir zamanlar qurduğu sağlam münasibəti pozduğu deyilir. insanın əməyindən və özündən uzaqlaşdığı deyilir. bunun da səbəbini robotların iş dünyasında insanın yerini alması, insanın alətə güvənməsi ona vurğun olması kimi qəbul edilir. burada da bir yanlış düşüncə yada səhv strategiya mövcuddur. həqiqətən də insan üçün ortaya çıxan mənfi irəliləyişlərdən elmin günahkar çıxarılması qədər səhv bir baxış tərzi ola bilməz. bu mənfi irəliləyişlərdən elmin özünü deyil, elmi istidafə edən insanların və siyasal iqtidarlar məsuliyyət daşımaq məcburiyyətindədir.

hər nə qədər insan həyatına müxtəlif zənginliklər daxil etsə də elm üçün bu cür təhlükələr hər zaman vardır. həqiqətən də elmin dağıtmaq və yox etmək məqsədi ilə istifadə edilə bildiyini unutmamaq lazımdır. müharibələr, bugün artıq elmin köməkliyi ilə və xüsusən də laborotoriyalarda zəfər çalmaqdadır. elmə zaman zaman çox şiddətli və lazımsız dərəcədə böyüdülmüş hücumlar edilmiş olmasının, insanların bütün xətalarının elmdən qaynaqlanırmış kimi görmələrinin nəticəsində olmuşdur. elmin insanın xoşbəxtliyinə zərər verdiyi, insan həyatını viran edəcəyi/etdiyi düşünülmüşdür. elə bu səbəbdən dolayı yaxında, elmdən tamamilə uzaqlaşmaqdan başqa çarə olmadığı da irəli sürüləcək dərəcəyə çatacaq. belə etiraza qarşı, ‘elmin insana bütün iş həyatı və gündəlik yaşamında köməyi olabiləcəyi kimi müharibələrdə də köməyi ola biləcəyi’ cavabı veriləbilər.

elm, əlbəttə insanın insanı daha gözəl və daha kəskin olaraq öldürəbilməsinə, viran etməsinə də kömək edə bilər fəqət bu kimi zərərlərini düşünərək elmin sərhədsiz faydalarını unutmaq qətiyyən doğru olmaz. mənəvi ölçülər diqqətə alınmasa belə yalnızca maddi ölçülərlə elmin yararlarının, onun zərərləri ilə müqayisə edilməyəcək qədər çox olduğu unudulmamalıdır. müasir həyatın hər addımında, elm məhsullarından faydalanırıq.

həqiqətən də elm, sadəcə faydalı və yaradıcı nəticələr ortaya qoymur; sənaye sahəsində istifadə edildiyində, ekolojik kirliliyə və müxtəlif xəstəliklərin ortaya çıxmasına, bəzi bitki və heyvan növlərinin yox olmasına səbəb ola bilir. elm, insanın dünya üzərində ki yaşamını belə təhlükəyə ata bilər. qısacası elm, hər iki halda da, yəni gərək yaxşı və yaradıcı gərəksə də mənfi nəticələrə yol açacaq istiqamətdə istifadə ediləcəyi zaman, həyatımıza birbaşa təsir etməkdədir.

unudulmamalıdır ki, elmdə yaxşı və pis deyə ayrım yoxdur. elmin doğru yolu göstərməsi çox çətindir; elm insana doğru yolu göstərsə belə, onu doğru yolu tutmaq üçün məcbur edə bilməz. hər yol göstərici kimi elmin də bu baxımdan yetərsiz olduğunun qəbul edilməsi lazımdır.
* 31 dəfə elm yazmışam