7. Azərbaycana müsbət və mənfi təsirləri

Qloballaşma artıq iqtisadi, siyasi və mədəni və s. kimi sahələrdə dərin bir izlə irəliləməkdədir. Yaşadığımız dünyanın elə bir sahəsi yoxdur ki, orada qloballaşmanın təsiri olmasın, müasir dövrün əsas şüarı olan qloballaşma vahid dövlətin yaranmasına xidmət edir.

Əsas güc strukturlarının fərqli-fərqli cəmiyyətləri birləşdirmək uğrunda mübarizəsi hər bir cəmiyyəti dəyişdirməyə məcbur edir. Əgər sivilizasıya mədəniyyətin qocalığıdırsa, qloballaşma dünyanın qocalığıdır ona görədə qloballaşma milli hüdudları aşaraq dünyada mədəni, siyasi, iqtisadi fərqləri eyniləşdirməyə cağrır.

Lakin bu cağrışın ideya müəllifliyinin yadlığı, özgə təbliğat, iqtisadi güclərin əsas rol oynaması bəzi dövlətlərdə olduğu kimi azərbaycanda da mənfi və müsbət cəhətlər yaradır bunlar bəziləri asağıdakılardan ibarətdir.

Müsbət cəhətlər:
- Qlobal ünsiyyətə qoşulma imkanı
- iqtisadi əlaqələri birləşdirir
- Sərt sərhətlərin yox olması və birgə təhlükəsizlik
- Dünyanın mədəni tanışlığında iştirakı və tanınma
- Qlobal ünsiyyətə qoşulma mkanı. Bu gün dünyanın istənilən nöqtəsində başverən hadisə ani sürətdə dünyaya yayılır. Virtual aləm insanların istər ünsiyyətini, istərsə də informasıya mübadiləsini aniləşdirir. Artiq dünyada daim qlobal fikir mübadiləsi gedir, dünya insanları hər bir faydalı şeyləri tez bir zamanda paylaşa bilirlər ki, bizim cəmiyyətimizdə bu imkandan artiq yararlanır.
- iqtisadi əlaqələri birləşdirir. XX əsrdən dahada genişlənən transmilli korparasıyalar artıq iqtisadi əlaqələri vahid bir bazar halına gətirir bu amil azərbaycan iqtisadiyyatınında təhlükəsiz, geniş bazara cıxmağa imkan yaradır. Məsələn əsrin müqaviləsi azərbaycanın iqtisadi uğurlarından biridir
- Sərt sərhətlərin yox olması və birgə təhlükəsizlik. Qloballaşma dünya insanlarınının bir masa arxasına gəlməsi üçün ən yaxşı vasitədir. Dünyada hələdə həll olunmayan problemlərin həlli üçün ümumi(dünya problemi kimi)calışmaq və sərt sərhətləri yumşaltmaq yanlız insani bir dunyanın qurulmasına ümüd yardır. Bizim də bu yolda bəzi uğurlarımız var məsələn 2012-cı ildə BMT-nın təhlükəsizlik şurasının qeyri-daimi üzviliyinə secilməsi onu deməyə imkan yaradır ki, artıq azərbaycan tək ozünün yox həmdə dünya problemlərinin həllində iştirakçidir.
- Dünyanın mədəni tanışlığında iştirak etmə imkanı və tanınma. Artıq dünya mədəni baxımdanda bir araya gəlir bu gün türk, yapon və s.mədəniyyəti avropada olduğu kimi avropa mədəniyyəti türkiyyədə, bizdə,yaponiyada olduğu kimi öyrənilir. Bu yol dünya irsi, talerantlığ uğrunda mübarizə deməkdir ki, bizdə bu mübarizəninin iştirakçısıyıq.
Yuxarıdası sazaladığlarım qloballaşmanın müsbət və mənfi cəhətlərini tam əhatə etməsədə bunlar onu göstərir ki, qloballaşma həm ümidverici, həm də alladıcı görünür,lakin yenə qeyd edirəm ki,biz isdəsək də isdəməsəkdə bu yollun yolçusuyuq. Ona gorədə qlobal dünyada öz layıqlı yerimizi tutmaq ücün daim ayıq mübarizə aparımalıyıq.

Mənfi cəhətlər:
- Milli-mənəvi və əxlaqi dəyərlərin özgələşməsi
- ideya müəlliflərinin azərbaycan ücün yadlığı
- Yaşam tərzinin dəyişməsi
- Savad baximdan bəzi inkişaf etmiş dövlətlərdən geriliyi
- Milli-mənəvi və əxlaqi dəyərlərin özgələşməsi. Bu mənfi cəhət ilk növbədə özünü cəmiyyətin mənəvi ruhunda özünü göstərir. Bu gün dünya insanları demək olar ki, eyni geyinir(bəzi dövlətlər istisina olmaqla), eyni futbol, yarış həyacanı kecirir. Əgər əvvələr hər millətin öz adət-ənənəsi, mənəvi, əxlaqi və s.Kimi dəyərləri vardısa ged-geddə bunlar əriyir və ümumiləşir. Hər şeydə adiləşmə fikiri formalaşır.

- ideya müəlliflərinin azərbaycan ücün yadlığı. Bu günmüzdə dünyanın idarəolunmasında gözə görünməz qüvvələr var ki, onlar qloballaşma ideyasından səmərəli istifadə edərək öz məqsəd və mənafeylərini reallaşdırmaq üçün qloballaşmanı bir vasitəyə cevrirlər biz isə istəsəkdə istəməsəkdə bu yolda yalnız iştirakçı qisimind cıxış edirik.

- Yaşam tərzinin özgə təsirlərlə dəyişməsi. Bu cəhət onu deməyə imkan verir ki, bu gün cəmiyyətimizdə yaşam tərzilə əlaqədar baş verən dəyişikliklər daha cox qərb yönümlüdür. istər ailə, istərsə də cəmiyyətin bütün sosial təbəqəsində bunu görmək olur, yəni qərbin həyat tərzi bizim üçün bir növ numunəyə cevrilib bu yolda adətən ciddi səhvlərimiz olur.

- Savad baxımdan bəzi inkişaf etmiş dövlətlərlə ayaqlaşa bilməməsi. Bildiyimiz kimi dünya dövlətləri inkişaf baxımdan iEÖ(inkişaf etmiş ölkələr) ve iEOÖ(inkişaf etməkdə olan ölkələr) kimi qruplaşdırılır bu bölgü tək iqtisadi sahədə yox, həm də digər sahələrdə(təhsil, dünya görüşü və s.)özünü gösdərir. Bizim cəmiyyət sovet dövründə iEÖ sırasında olsada sonradan kapitalizm sisteminə kecid bu yeri iEOÖ endirdi. Ona görədə qloballaşmada biz iEÖ-rin bəzən alətinə çevrilirik.

http://ensiklopediya.az/