5. 1991-ci ildə isi məlikzadənin ssenarisinə həsən və ənvər əblucun çəkdiyi film.
filmdə valideyn məsuliyyətsizliyi, kimsəsiz uşaqların çətin həyat tərzi kimi dramatik nüanslardan başqa, dövlət sisteminin boşluqlarını “dolduran” rüşvətxor məmur, savadsız və qəddar tərbiyəçi, uşaqların əməyini istismar edən müdir kimi obrazlarla, dindirilmə səhnəsində kapitanın dediyi “ay bala, sən axı pianersən, sənin təşkilatın dahi rəhbərimiz leninin adını daşıyır” fikri altında gözdən uzaq tutulan məsələlər də qabardılır.

-- spoiler --

pəncərə ideyası, əhsən adlı uşağın atasının onu uşaq evinə gətirməsi və bundan sonrakı hadisələr ilə işlənib. uşaq evində yer qalmadığını bildirən müdiri, ata bir quzu “hədiyyə etməklə” razı salır. sonralar əhsən hər gün gizlicə quzunun yanına gedir, onu qucaqlayıb, ağlayır.

səməd hər gecə digər uşaqlara “axmaq padşahın nağılı”nı danışanda, qonşu binada – musiqi məktəbində oxuyan ulduz kamança çalır və filmin sonuna qədər də səməd bu nağılı bitirə bilmir.

həmin gecələrin birində əhsən, binanın 4-cü mərtəbəsinə çıxır və pəncərədən özünü atmaqla intihar edir. intihardan sonra müdriyyət töhmətdən qurtulmaqçün, uşaq evinə dindirilməyə gələn kapitan və leytenanta həmin quzunun ətindən ziyafət verir. kapitanla leytenant yola salınanda isə, vasif adlı uşaq quzunun zınqırovunu boynuna keçirib, mələməyə başlayır və digər uşaqlar da ona qoşulurlar.

sitatlar:

leytenant:
– yaxşı-yaxşı yadına sal; bu hadisəyə qədər əhsən bəlkə kimləsə dalaşmışdı? bəlkə onu itələyən olub?
ceyhun:
– yəqin evlərinə getmək istəyirmiş.
leytenant:
– evə getməkçün darvaza var, qapı var, yol var. daha dördüncü mərtəbəyə çıxmaq nə üçün?
ceyhun:
– əhsən özünü öldürmək fikrində olmayıb. evləri düşüb yadına. yəqin qaranlıqda gözünə yol görünüb.
kapitan:
– ay bala, axı sən pianersən. sənin təşkilatın dahi rəhbərimiz leninin adını daşıyır. pianerə keçəndə and içmisən.
ceyhun:
– mən and-zad içməmişəm!
kapitan:
– yaxşı-yaxşı! dilinə bax bunun! boynunda qırmızı qalstuk gəzdirən oğlana yalan danışmaq ayıbdı!
ceyhun:
– deyirəm axı; böyüklər niyə qırmızı qalstuk taxmırlar…
leytenant:
– bəlkə sən kimdənsə şübhələnirsən? bax, ölən yoldaşının ruhuna hörmət eləyirsənsə, düzünü deməlisən. axı oda pianer idi.
ceyhun:
– hə, pianer idi. qalstuku da var idi… hələ sevinin ki, o özünü qalstukundan asmayıb!
kapitan:
– get, ay bala, get.
məncə, bu da özünü pəncərədən ata bilər.
leytenant:
– hə, belə görürəm, bunların hamısı özünü pəncərədən ata bilər.


– nə deyirsiz; qoyaq dağıtsınlar buranı? başlı-başına buraxaq onları? o boyda ölkəni başlı-başına buraxıblar ki, bu günə qalmışıq da. adını da qoyublar “demokratiya”.
– bu uşaqlar bədbəxtdirlər, yetimdirlər… niyə başa düşmürsən, ay kişi?
– vallah başa düşmürəm, polad müəllim, dünənə kimi deyirdilər ki, “bu uşaqlar xoşbəxtdirlər”, indi də başlayıblar ki, “yox, bədbəxtdirlər”. mat qalmışam, vallah.

-- spoiler --