qaranlıq maddə
əjdahalar googllacern - qaranlıq enerji - nabifur - inflyasiya - dark matter - dark energy - ən zəhlə tökən cümlələr - yazarların özlərinə belə ləzzət eləyən entryləri - alpha magnetic spectrometer
lakin bu böyük ölçülərdə keçərli deyil. necə?
yuxarıdakı fakt bizə mərkəzdəki ağırlığa yaxın olanın daha tez döndüyünü göstərir. buna əsasən biz deməliyikki qalaktikamız südyolunun mərkəzinə yaxın olan ulduzlar uzaq olanlardan daha tez dövr edir. amma bu belə deyil,əksinə yaxın olanlar uzaqdakılardan daha gec dövr edir. bu newton və enşteynin fikirlərindən,nəzəriyyələrindən kənar bir hadisədi. burdan belə nəticəyə gəlinirki qalaktikanın ölçüsünün hesablanmasında səhv var,qalaktikanın ölçüsü bizim bildiyimizdən daha ağırdı. bax burda ortaya qaranlıq maddə girir,bizim görə bilmədiyimiz,lakin var olan,qalaktikanın çəkisinə təsir edən maddə.
bəs bu nəyə yarıyır? qaranlıq maddə kainatın "skeleti" rolunu oynayır. hər şeyi öz yerində tutur,bir birinə bağlayır. bu qara maddəynən *qaranlıq enerji* arasında davamlı bir mübarizə var. qaranlıq enerji kainatın ta yarandığı gündən bəri genişləməsinə səbəb olduğu düşünülən daha sübut olunmamış enerjidi. kainat genişlədikcə qaranlıq maddənin sıxlığı azalır,seyrəkləşir. qaranlıq maddə seyrəkləşdikcə kainatın genişləmə sürəti getdikcə artır. beləcə bir gün kainatın genişləmə sürəti işıq sürətini ötüb keçəcəcək
üzv ol