1. çoxumuzun heyvanlar haqqında bəhs edərkən diqqətimizi çəkən fərqlərdir.
niyə də çəkməsin? hər ikisi itkimilərdən olan bu iki canlının biri bizimlə ünsiyyətdə daimi və münasibətdə sədaqətli olduğu halda, digəri əhilləşməz və sərbəstlik düşkünüdür.

keçək marağınıza səbəb olacağına ümüd etdiyim fərqlərə:

deməli belə:
əgər bir canavarla rastlaşsanız, vücudunda hər şeydən əvvəl ilk sizi "silkələyən" orqanlar nə olacaq?

cavab: sarı göz:
canavarların müxtəlif növlərində bu gözlər sarının müxtəlif çalarlarındadır. yenə də biz bu qurdları "sarı gözlü yırtıcılar" kimi ümumiləşdirə bilərik.

itlərin gözləri isə, əsasən qəhvəyi, mavi və çox nadir hallarda sarı rəngdə olur.
bunun ziddinə safqan canavarlarda istisnasız olaraq əsla mavi gözlə rastlaşmazsınız.

davam edirik:
köpəklərin başları bədən ölçülərinə nisbətlə kiçik, dişləri düz, çənələri bir qədər zəifdir. ayaq ölçüləri də yenə bədənə görə qısadır.
amma köpəklərdə sinələr, bud və yanbız genişdir.

canavarlar üçün bu əlamətlərin tam əksini düşünün:
qurdun başı bədən ölçüsünə nisbətdə böyük, beyni də bu səbəbdən iri, ayaqları bədən ölçüsünə nisbət götürülərək uzun, pəncələri geniş, budları və sinələri isə itlərinkindən dardır.
-bu darlıq canavara nələr qazandırır ya şeyx?
-deməli, canavarda sinənin və budların darlığı canavar qaçarkən onun arxa ayaqlarının da yerə düz düşməsinə şərait yaradır. yəni qurdlar əsasən ön ayaqlarını atdıqları yerə arxa ayaqlarını da atırlar. bu "mükəmməl yeriş" onlara sürətlərini tez artırmalarına, fizika termini ilə desək, tez təcillənmələrinə kömək edir.
itlərdə geniş sinə səbəbi ilə qaçış əsnasında arxa ayaq ön ayaqdan alçağa düşür, bu sinə və bud itin ön ayağının basdığı yerə arxa ayağının çatmasına "icazə vermir".
nəticədə itin ayaq izləri daha nizamsız olur. (çarpaz və ya, həmişə arxa ayağın izi ön ayaqdan geridə)

bəzi itlər canavar kimi ulayarlar amma, it kimi hürən canavar görməzsiniz, eşitməzsiniz. üstəlik qurdun ulama səsinin 12 km uzaqdan eşidildiyi qeyd edilmişdir ki, köpək bundan da məhrumdur.

canavarların quyruqlarının uc hissəsi nadirən ağ olmaqla əksərənqaradır və canavarların burunları əsla bir itdəki kimi çəhrayıya çalmaz.

canavar yaşlandıqca kürkünün rəngi dəyişərkən itlərdə bu da sabitdir.

bir qurd yalnız qış aylarında cütləşər və erkək qurdun testisləri (biz buna xaya deyirik. ) yalnız bu dövrdə böyüyər.
itlərin xaya həcmi isə, ilboyu dəyişməzdir.

indi də bir qədər "canavar niyə əhilləşmir amma it əhilləşir?" sualı ətrafında müzakirələr aparaq.

müzakirə deyəndə ki, ya vələdi, ya bənati! sizə bir təcrübə haqqında yazım siz də aramla oxuyun.

həəə bir heyvansevər bioloq belə bir təcrübə keçirməyə qərar verir ki, bir müddət itləri və canavarları bir birinə qatmadan eyni şəraitdə, eyni qida ilə bəsləyib, eyni qoxular, eyni səslərlə sınağa çəkək görək noolur?

demək, araşdırıblar ki həm köpəklərin, həm də, qurdların hissiyyatlarında inkişaf mərhələsi tamamilə eynidir:
2 həftəyə iybilmə
4 həftəyə eşitmə
orta hesabla 6 həftəyə də görmə duyğusu bunlarda inkişaf edir.

deməli, baxıblar ki, itlər 4 həftədə insanlarla isnişərkən (4 həftə- yəni eşitmə qabiliyyəti qazanılandan sonra)
canavarlar 2 həftədə sosiallaşır.
-həə noolsun?

bu o deməkdir ki, qurdlar insanla ünsiyyət qurarkən ki, buna ünsiyyət demək bilmirəm nə qədər düzgündür? kar və kor olurlar. artıq eşitmə qabiliyyətinə sahib olan 4 həftəlik canavar insanı potensial təhlükə kimi qəbul edir, görmə qabiliyyətini də qazandıqdan sonra bu güvənsizlik ipə- sapa yatmır.

itlər isə, dediyim kimi bizimlə "gec olsun, güc olsun" prinsipi ilə 4-8 həftəyə ünsiyyət qururlar. yəni- canavarın əksinə duyğuları qazandıqdan sonra...

burda bir balaca nüansı da qeyd edib yekunlaşdırmaq istəyirəm:

canavarların 2 həftəlik ikən müvəqqəti "sosiallaşma" ları belə 24 saat vaxt alarkən itlərdə insanı tanıma etapı 90 dəqiqə qədər qısadır.

son olaraq: alimlər düşünürlər ki, canavarlar itlərin heç vaxt keçmədikləri psixi mərhələlərdən keçirlər. yəni- bir it ömrü boyu psixi olaraq 10-30 günlük canavar balasının psixi səviyyəsinə çatır.
bu səbəbə görə xaraktercə dostumuz olan it öz yırtıcı oxşarına nəzərən daha aqressivdir.
bu aqressivlik bala heyvanlarda özünü müdafiə üçün rast gəlinən xislətdir.
günorta vaxtı canavar olan yerdən keçərsiniz, sizə dəyməz, amma, köpək günün istənilən vaxtı cumar.
bu tədqiqata əsasən qısa olaraq "itlər böyüməyən canavar küçükləridir" də deyə bilərik.

bir də ki genetik olaraq itə ən yaxın canavar bozqurddur. bu da milliyyətçilərə ərməğan. -*