1. 1)harda varam, orda voram* xəfif determinizm .
2)voram, zoram* ruhani dilemma .
3)mən sadəcə gəzən robotun dalıyam, gündəlik işləri olan* açıq-aşkar italyan neorealistik kinosu .

1) 1-də "harda varam, orda voram" deyir. bir insanın harda olur-olsun onun "vor", yəni kontekstdəki mənasında, xoşbəxt və məqsədinə çatmış biri olduğu qeyd olunmuşdur. yəni, bir insanın xoşbəxtliyi, aydınlanmışlığı onun sadəcə varlığından keçir. bir insan əgər vardırsa, o insan xoşbəxt olmalıdır. xoşbəxtlik dar mənasında, ilkin ağla gələn mənasında yox, platon və aristotelin də toxunduğu eudaimonia* eudomanizm mənasında başa düşülməlidir. varlıqdan, var olmaqdan danışdıq. buna görə ekzistensialist baxış bucağından baxsaq, "harda varam, orda voram" fikri, biraz səhvdir. çünki, birinin eudaimoniaya çatması, xoşbəxt olması, onun sadəcə var olmasından keçmir* amma turanın qurulması, güney azərbaycanın müstəqilliyindən keçir . çox səthi yanaşaraq deyək ki, var olmaq hər şeyin bitdiyi demək deyil, ekzistensializmə görə. yəni seçimlər, onların həyata təsiri, ümumiyyətlə, bunların nəticəsində insan "vor", "eudaimoniaya çatmış", xoşbəxt ola bilər. nəticədə, dediyimizin ekzistensialist forması "hara varacam, orda vor olacam" kimi olur. bax burada "hara varacam" deyir. yəni seçim edir. hail sartre!

2) 2-də "voram, zoram " deyir. biz bilirik ki, zoru, üzr istəyirəm, qəh.ələr edir. vor söhbəti isə başqa* buradakı vor anlayışını yuxarıdakı ilə qarışdırmayın . yəni, burada bunu deyən, özünü dilemmaya salır. yəni, sən zor ola-ola vor ola bilməzsən, həmçinin əksinə. burada müəllifin kiçik ədəbi toxunuşlarını da görmək olar, diqqətlə baxılsa, sözdə natamamlıq hiss olunur. müəllif oxuyucunun özünə sual verməsinə səbəbiyyət verir. yəni, biz onu oxuyanda bilmirik, “voram, zoram " deyərkən, zor olduğu üçünmü voram deyir. yoxsa həm zoram, həm voram deyir? hansının olduğunu isə bizə demir, sanki. joyce’un dublinlər`indəki o natamamlıq hissi insanı bürüyür. bilmirəm. çox dərindi.

3) 3-də "mən sadəcə gəzən robotun dalıyam, gündəlik işləri olan" deyir. burada açıq aşkar kino cərəyanlarından olan italyan neorealizmini ön plana çıxır* siz başqa tərəflərdən analiz edə bilərsiniz. mən sadəcə kino cəhətdən yanaşdım. düzdü absurd görünə bilər amma sadəcə hasnısa kinodan eşitdiyimi fərz edin . italyan neorealizmində insanların gündəlik həyatlarını, sənədli film tərzində çatdırırdılar. sözü gedən aforizmdəki "gündəlik işləri olan" sözü bunun yazılı təsviridir. "dalıyam" kimi bir vulqarizmdən də istifadə olunur. bu isə sözü gedən cərəyandakı, improvizə dialoqlar, klassik dramatik hekayə anlayışının olmaması, sadə montaj olduğuna görə çəkiləni olduğu kimi verilməsi özəlliklərinin təzahürüdür. birdə, bildiyimiz kimi bu aforizmi bir insan işlədir və aforizmdə “robotun dalıyam” deyilir. bu söz postmodern insanın, günümüzün dünyası və onun gələcəyi haqqında etdiyi kəhanətdir. bu insan, robotların, süni intellektin insanlıq üzərində hakimiyyət əldə etməsindən qorxur. bu orwellə tay (!) distopik fikri, postapokaliptik dünya görüşünü inkar etmək, süni intellekt təkamülün bir hissədidir fikri(#196998) varkən, hətta bu yaxınlarda bir süni inellekt, bir təbii intellekt olan azərbaycanlının* amma bacaranlar da var. ümumiləşdirməyək edə bilməyəcəyi şeyi edib, ssenari yazmışkən, mümkün deyil. əlqərəz, ey “gəzən robotun dalıyam” deyən adam, belə getsə, heç dalı da olmayacaqsan* adam nə qədər telefona baxar. sonra da texnologiyanı tənqid edir. gözəl insan, sən ondan düzgün istifadə edə bilmirsənsə, günahı onun üzərinə niyə atırsan . nəysə, bu cərəyana, federico fellini, roberto rosselini, luchino visconti, vittorio de sica, çox rahatlıqla yasujiro ozu* həvəs olsa, filmindən çox gözəl bir kadr, kəsib, paylaşacam və yenilərdən də asghar farhadini* farhadi filmləri italyan neorealizmiylə başlayır, hitchcock saspensi ilə bitir. hitchcock söhbətini tam aid etmək olmasa da belə demək olar aid etmək olar. yəni nəticə olaraq, mən sadəcə gəzən robotun dalıyam, gündəlik işləri olan.

* sadəcə zarafat qarışıq bir şey yazmışam. amma daha samballı şeylər olsa yaxşı olar

əlavə:
bu çoxda vacib deyil. artıq dərəcədə, hər şeydə bir məna axtarmaq. bu fikri tarkovskinin dedikləri ilə əsaslandıraq. ona müsahibələrinin birində:
”filmin gedişində görünən it məhz nəyi simvolizə edir?”- deyə sual verirlər* söhbət stalker filmindən gedir .
o isə cavabında:
“* gülərək “sual və cavablar gecəsi” adlandıra biləcəyimiz şey, bax, elə indicə başlayır, deyəsən. əgər kadrda it varsa, o, mütləq itdən başqa da nəsə bir anlam daşımalıdırmı? düzünü desəm, mən kimin sizə olanları bu cür mürəkkəb şəkildə qavramağı öyrətdiyini bilmirəm* gülümsəyir . amma səmimi deyirəm ki, “stalker”dəki it, elə itdən başqa bir anlam daşımır. bir az zaraftlaşmağıma baxmayın, amma bu həqiqətən də belədir.”