1. fərdilik, özünəməxsusluq, təkrarsızlıq* originallıq kimi tərcümə oluna biləcək söz. liberal-sosial cəmiyyət anlayışlarından tutmuş, fəlsəfəyə, psixologiyaya qədər müxtəlif sahələrdə bu sözə rast gəlmək olar. induksiya, ümumiləşdirmə etməyə çalışacam.
bildiyimiz kimi hər bir insan fərqlidir, təkrarsızdır, originaldır. 13 yaşında justin bieber dinləyən, hayat çok boktan deyən bütün ərgən qızları eyni kateqoriyaya aid edə bilərsiniz. danışdırdıqda hamısı eyni zibilmiş kimi gələ bilər. amma şüphəsiz ki, hamısında yalnız özlərinə məxsus, onları kateqoriyanın digər üzvlərindən fərqləndirən kiçik və ya böyük bir detal var. bu detal hər şeydə ola bilər. ola bilsin ailələri fərqlidir* ki mütləq fərqlidir , müxtəlif vaxtda yetkinlik dövrünə keçiblər, bəlkə müxtəlif tip oğlanlara vurulublar. lap eyni tip bəyənsələr də müxtəlif hisslər keçirmiş ola bilərlər. oğlanların bunlara reaksiyası müxtəlif ola bilər, birinə justin bieber "hi" deyib, birinə yox* asdfgh və s. sözümün canı odur ki, ən tipik ərgənlər belə misilsizdirlər, originaldırlar.
bir başqa misal da zövq məsələsidir. məsələn musiqi zövqü. insanları rock dinləyən, muğam sevən, türk sevgi mahnılarını sevən və s. kimi qruplaşdırmaq olar. elə insan var mahnını introsuna görə seçir, eləsi var nəqarətinə görə. eləsi var baş solistin səsinin xordan ayrıldığı məqamlardan təsirlənir, eləsi var tam əksinə xorun solistə qoşulduğu anlarda tükləri biz-biz olur. bəziləri tempin ani olaraq tezləşməsini bəyənir və ya tam əksinə. bütün bunlardan hansına üstünlük verəcəyi, şəxsin yaşından, cinsiyyətindən, əhval-ruhiyyəsindən, böyüdüyü ortamdan, keçmiş xatirələrindən, bəlkə genotipindən, keçirdiyi hisslərdən və s. faktorlardan asılı ola bilər. bütün bu faktorların, şərtlərin iki insanda eyni olması ehtimalı sıfıra bərabərdir. diqqət edin, sıfıra yaxındır demədim, sıfıra bərabərdir dedim. bir atomda bütün kvant ədədləri üst-üstə düşən iki elektronun, "dönmə istiqamətlərinin" yəni spin kvant ədədlərinin mütləq fərqli olması kimi. bu hadisə/fenomen/zad mənə təbiətin ən fundamental qanunlarından biri imiş kimi gəlir. heç bir şeyin təkrarı ola bilməz. hər şey ən az bir kriteriyaya görə digərlərindən fərqlənir və beləliklə hər şey misilsizdir. başıma gələ biləcəkləri əvvəlcədən təsəvvürümdə canlandırdıqdan sonra həmişə təsəvvürümdəkindən fərqli bir şey ilə üzləşirəm. yəni yaşana biləcək ehtimallar da təkrarsızdır. bir dəfə düşündükdən sonra o artıq gerçəkləşmiş sayılır, təkrarı olmur, fərqli bir şey olur. hərdən fikirləşirəm ki, insanlar arzuladıqlarına, gələcək həyatlarının xəyallarını qurduqlarına görə istədikləri həyatlara sahib ola bilmirlər. xəyalları heçvaxt tamamilə gerçəkləşmir, hansısa detal fərqli olur. tək sevindirici cəhət odur ki, xəyallarımız da individualdır, misilsizdir, təkrar oluna bilməzlər.