1. bu gün gördüm, bir yoldaş, kvant materializmindən danışırdı - kvant materializmi nə olan şeydir, bilmirəm. amma çox yəqin ki, hansısa elmi əsası yoxdur. çünki özlüyündə statik materializm (vulqarmaterializm) metafizikadır. elm mən bilən keçən əsrin əvvəllərində birmənalı olaraq bu tip materializmdən imtina edib (maraqlananlar, hekel, büxner vəs.-in təmsilçisi olduqları bu cərəyana qarşı qarşı marksın, engelsin, kunun tənqidlərini oxuya bilərlər). marksist materializmin isə hansısa təbiət elmindəki (o metodla yeni biliklər istehsal edən), tətbiqindən xəbərdar deyiləm. hər nə isə məsələ bu deyil, ola bilsin ki, mən yanılıram.

son 5-6 ilin trendlərindən biridir, 3-4 populyar elmi (təbiət elmlərini nəzərdə tuturam) yazı filan oxuyub, əllameyi cahan olmaq. bu, əsasən 17-22 yaşlarında, atasına-anasına acıq eləyib allaha, dinə söyən yeniyətmə tayfasının mərəzidir; "elmi" (kontdan betər pozitivist) dillə danışmaq, stereotiplərə qarşı daha qatı stereotiplərlə "mübarizə" aparmaq vəs. əvvəla bu yolun yolçuları bilməlidirlər ki, qəbul olunan məlumatı kritik filterdən keçirmədən qəbul eləməyin özü elə dinsayağı doqmatiklikdir. bu məlumat/bilik qırıntıları ilə "maarifçilik" eləmək isə, müstəsna həyasızlıqdır . görürsən uşaqlar çıxır, biq bənqdən girib, biq krançdan çıxırlar, şrödingerinn pişiyinin ağzına girib, ələddinin lampasından çıxırlar, üstünə də bir ovuc kvant tozu əlavə eləyirlər, qalırsan məəttəl ki, ay qardaş, siz bunları hansı ara öyrənib, xətm elədiniz, öyrəndiklərinizi nə vaxt analiz elədiniz, ağlınızın süzgəcindən keçirdiniz ki, hələ bunların üzərində öz həyat fəlsəfənizi də qurursuz? həyat fəlsəfəsini yığcam formada belə təqdim eləmək olar: dini "neprav" çıxarmaq və allahın var olmadığını isbat etmək arasında gedib gəlmək, çox vaxt bunları bir-birinə qarışdırmaq.

mən şəxsən bunu anlaya bilmirəm. bildiyim budur ki, istənilən sistemin inkarı özündə immanentdir (öz kəşfim deyil, hegeldən öyrənmişəm) - sistemin ilkin formasını inkar etmək üçün ona öz alətləri ilə toxunmaq lazımdır. yəni ciddi mənada bir dinin tənqidi (- əlbəttə ki, artıq bilik baş yarmır -), ancaq və ancaq onun öz içindəki dinamikanın çözümlənməsi ilə mümkündür. din antropolojik (tətbiqi elm kimi sosiolojik) hadisədir, faktdır - onun tənqidi üçün hansısa kvant mexanikasından, canlıların fiziolojik inkişaf nəzəriyyəsindən, elektrik cərəyanının naqillə ötürülməsindən, burda qanad çırpan kəpənəyin suriyada zəlzələyə səbəb olmağından, markov modellərinin keçid matrislərindən mədəd umursunuzsa, heç zad. bir yerə də gedib çata bilməyəcəksiniz, cool da görünməyəcəksiniz, qarşı cinsin marağı.. şaka lan şaka, sen devam et -)) konkret olaraq islam dini ilə probleminiz varsa, onu "neprav" çıxarmaq istəyirsinizsə, gedin kəlam öyrənin, islam fəlsəfəsi öyrənin. bacarsanız, bu hələ hansısa tanrı/allahın var olmadığını deməyə əsas verməyəcəyi üçün, növbəti mərhələ bu məfhumun (varlıq ehtimalı olan) irrasional olduğunu göstərməli olacaqsınız. bu isə çətin məsələdir - məşhur ifadəni azacıq dəyişsək, "əgər qara pişik orda deyilsə həqiqətən çətin məsələdir"

p.s. "işsizlik bir boş bulunmuşluktur" kəlamından mütəvəllid, bunu da əlavə etmək istəyirəm ki, yoldaşlar, elm başqa şeydir, elmçilik ideologiyası başqa şeydir. elmin məqsədi, daha çox elmdir, daha çox elmi bilik əldə etməkdir. məqsədiniz elmdirsə, özünüzü facebook səhifələrində, forumlarda əritməyin, gedin əvvəla minimal akademik təhsil alın(metodu öyrənmək üçün ən asan yoldur), ciddi elmi ədəbiyyat oxuyun, təcrübələr aparın, hipotezlər qurun, təzə biliklər istehsal etməyə çalışın. ideologiyanın məqsədi isə, öz tərzini yayğınlaşdırmaq, alternativlər arasındakı mübarizədə yeganə olmağını təmin etməkdir. sonuncu, hansısa problemin subyektiv dərkidir, bunun hansısa elmi bir əsası yoxdur - sadəcə olaraq etik məsuliyyətdir. etik məsuliyyətdən doğan aktivizm, fəaliyyət isə kor-koranə donkixotluqla yox, reallığın, qarşısında durulan faktın obyektiv və dolaysız dərki ilə mümkündür. bunu qeyd etməyi lazım bildim ki, nə istədiyinizi, nə etdiyinizi qarışdırmayasınız.