3. insan həyatının ən önəmli dövrü. insanların öz həyatları haqqında ən önəmli qərarları verdiyi dövr. bununla yanaşı insanın həyatındakı ən çətin dövr də bu sayılır. çünki uşaqlıqla müstəqil həyata atılmaq arasındakı həlledici dövr məhz bu yeniyetməlik dövrüdür. bununla yanaşı insanın ən çox təsir altına düşdüyü, yanlış qərarlar verdiyi, özünü hamıdan ağıllı, hamıdan üstün zənn etdiyi dövrdür. yeniyetməlik dövrünü necə keçirməsi insanın bütün həyatına birbaşa təsir edir. insanın həyatı ilə bağlı ən həlledici qərarları məhz bu dövrdə verir deməyimin səbəbi aşağıdakılardır:

1. əvvəla heç kəs cinayətkar kimi doğulmur. onun böyüdüyü cəmiyyət insanı cinayətkar kimi formalaşdırır. bunu nəzərə alsaq yeniyetməlik dövründə pis kruqa düşən insanlar bütün həyatını alt-üst edərək cəmiyyətdə cinayətkar olaraq formalaşırlar. məsələn yeniyetməlik dövründə cinayət törədərək həbsxanaya girən şəxslərin 99 %-i residivist cinayətkarlar olurlar. çünki həyatında ən önəmli dövrü həbsxanada keçirdikdən sonra o insanlarda həbsxanaya qayıtmaq qorxusu olmur əksinə həbsxanaya qayıtmaq arzusu olur. çünki istər istəməz istənilən cəniyyətdə həbs olunmuş şəxslərə qarşı olan ön yargı, onun cəmiyyətdə istədiyi mövqeni tuta bilməməsi, həyatında tanıdığı ən yaxşı dostlarının, bəzən tək tanışlarının həbsxanada olması, iş tapmaq çətinliyi və digər çətinliklər, məsələn, heç kim 20 il çətinliklərlə böyütdüyü qızını həbsxanadan çıxmış işsizə verməz, hətta bəzən öz ailəsi belə həbsxanadan çıxmış övladını qəbul eləmir və s. , onu yenidən həbsxanaya geri qayıtmağa məcbur edir. bu haqda daha çox yazmaq olar amma nə başınızı ağrıdım keçim ikinciyə lazım olsa gəlib editləyərəm.

2. ikincisi insanın gələcəkdə hansı peşənin sahibi olması, cəmiyyətdə hansı mövqeni tutması bir-başa bu dövrdə verilən qərarlardan asılır. beləki azərbaycanda məktəbə başlama yaşı normal 6-7 olaraq göstərilir. yəni 6-7 yaşında birinci sinifə gedən şəxs 17-18 yaşlarında universitetə qəbul imtahanı verir. 17-18 yaşlarında imtahan verən şəxs də bundan 1-2 il əvvəldən hansı qrupa, hansı ixtisasa hazırlaşdığını seçib müəyyən kurslara və ya repetitorların yanına getməyə başlayar. və nəzərə alsaq ki universitetə girdikdən sonra 99% oxuduğu universitetdə qalaraq təhsilini başa çatdırdıqdan sonra eyni ixtisas üzrə təhsilini davam etdirir və ya həmin ixtisas əsasında hansısa peşəyə yiyələnir o qalan 1 % haqqında istisnalar qaydanı pozmur demək olar. bundan başqa bəzi şəxslər 9-10-cu siniflərdən çıxaraq müxtəlif peşə məktəblərində oxuyaraq müəyyən peşəyə yiyələnir və ya 11 ili oxumayaraq yalnızca əsgərliyinin gəlməsini gözləyən şəxlər də var ki, bunlar da normalda heç bir təhsil lazım olmayan peşələrdə işləyirlər. bəziləri də idmanla məşğul olaraq peşəkar idmançı olurlar. yeniyetməlik dövrünü pis keçirən insanlar isə gələcəkdə fahişəlik və onun kimi digər cəmiyyət tərəfindən qəbul edilməyən peşələri seçirlər. nəysə bu haqda da çox danışmayım keçim o birinə.

3. üçüncüsü, bu dövrdə insanlar öz dinini və yeniyətməlik birbaşa cinsi istəklərin başladığı dövr olduğunu görə hansı cinsə mənsubluğunu, yəni homosexual, heterosexual, bisexual, asexual olmasını, da bu dövrdə seçir. bu haqda heç nə yazmayacam çünki ziddiyətlə mövzudur. müsəlman və ateistlər, lgbt və heterolar haqqında sözlükdə yetərincə başlıq var. daha dəqiq desəm sözlüyün başlıqlarının çoxunu bunlar təşkil edir. yəni yazdığım yazıya sırf bir prizmadan baxılmasını istəmirəm.

4. növbəti insan bu dövrdə siyasi mövqe, musiqi zövqü, sevdiyi digər ikinci dərəcəli şeylər haqqında da qərar versə çox vaxt bu barədə bu dövrdə verilən qərarlar müvəqqəti olur. çünki bu dövr siyasəti anlamaq üçün yetərincə zəkası olmur insanın buna görə də 70 % hamısı sırf anarxist fason bir şey olurlar hitler və ya che guevaranı özlərinə ideal kimi seçirlər və "fak de sistım". musiqiyə qalsa bu dövrdə insanlar əsasən h.o.s.t. kimi pessimist ruhlu bir az məhəbbət bir az da anarxik mahnılara qulaq asırlar zaman keçdikcə də bu istər istəməz dəyişir. bu siyahıya müxtəlif ictimai təşkilatlarda iştirakı, saç düzümü, geyim tərzi kimi insan həyatında çox da önəmli rol oynamayan sahələri aid etmək olar.

nəysə bu qədər bəsdi məncə hələlik gecə-gecə başıvızı ağrıtmayım. bu arada yazmağımın səbəbi odur ki, bu yazını oxuyan yeniyetməlik dövründə olan insanlar hər şeyə daha ciddi yanaşsınlar çünki etdiyiniz kiçik bir səhv belə həyatıvıza çox pis təsir edə bilər. ona görə hər şeyi daha diqqətlə düşünün və böyüklərdən kömək almağa çalışın. nəsə bir xeyrim dəydisə sizə ne mutlu bana türklər demişkən. yeniyetməlik dövrünü keçmiş şəxslər isə yeniyetməlik dövründə etdiyiniz xırda səhvlərə çox da fikir verməyin yeniyetməlik dövrü qısa dövr olsa da insan həyatında ən çox səhv etdiyi dövrdü hamımız elə səhvlər etmişik.