1. əsl adı anri beyl olan dahi fransız yazıçısı stendalın ilk iri həcmli əsəri olan “qırmızı və qara”( le rouge et le noir) romanı 1830-cu ildə, iyul inqilabı zamanı çapdan çıxmışdır...əsərin adı ilə bağlı müxtəlif fikirlər səslənsə də- ki, qırmızının ordunu, qaranın kilisəni təmsil etməsi bunlardan ən çox səslənən görüşdür- romanın başlığına ictimai ədəbi tənqid nöqteyi-nəzərindən yanaşsaq, bunula da əsərin yazıldığı tarixi-siyasi şərait, romanın dərin siyasi məzmunu və stendalın siyasi görüşünü də nəzərə alsaq, “qırmızı” və “qara” məfhumunun, eyni ardıcıllıqla qırmızının inqilabı (1789-cu il fransa inqilabı) və qaranın isə bərpa dövründə qələbə çalan burbon monarxiyasının, irticanın toqquşması olaraq görə bilərik...romanın adı eyni zamanda, əsərin əsas qəhrəmanı dini və dünyəvi ideallar arasında qalan jülen sorelin səciyyəsinin əsas cizgilərini də əhatə etmişdir...
stendal fransa inqilabının əsas figurlarından olan danton’un “həqiqət! acı da olsa, yalnız həqiqət! sözlərini romanına epiqraf gətirir(ümumiyyətlə, stendal romanda hər fəslin başlanğıcında belə epiqraflardan istifadə etmişdir)…stendal bu epiqrafa axıra qədər sadiq qalaraq, bir məhkəmə xronikasında oxuduğu, olan hadisəni romanın süjetinin əsasına qoymuşdur…antuan berto adlı bir seminarist (ruhani məktəbin tələbəsi) tərbiyyəçi işlədiyi evin xanımına qəsd etmiş və buna görə ölüm cəzasına məhkum edilmişdir…stendal zahirən bu hadisəni eyni saxlamış, ancaq bu fərdi hadisəyə, dərin, geniş, tipik məna vermişdir…

--spoiler--

romanda qəhrəmanın tərcümeyi-halı ictimai həyatla sıx bağlı şəkildə təsvir edilmişdir…jülenin həyatının təsviri atasının evindən başlayır…onun atası dülgərlik edən bir kəndlidir…jülenin atası və qardaşları ilə münasibəti sərindir…jülen təhsil almış, latın dilini mükəmməl bilən, istedadlı bir gəncdir…lakin fiziki iş görmək qabiliyyətinə malik deyil, buna görə atası və qardaşları onu tüfeyli hesab edirlər…jülenin həyatının sonrakı dövrü veryer şəhərinin bələdiyyə rəisi cənab de renalın ailəsində keçir…bu evə tərbiyyəçi kimi daxil olan jülen, ev sahibəsi xanım de renalla münasibət qurur və bu münasibətin ifşa olunmasıyla evi tərk etməli olur…
bundan sonra jülen ruhani rütbəsi qazanmaq məqsədilə bezanson seminariyasına gedir, lakin burdakı dözülməz vəziyyət, həbsxana şəraitinə dözə bilməyərək oranı da tezliklə tərk edir…nəhayət, jülen parisə gəlir, markiz de la molun katibi və kitabxanaçısı vəzifəsində işləyir…markizin qızı matilda ona aşiq olur…ancaq xanım de renal katolik ruhani atanın təzyiqi ilə markiz de la mola jülenin qadınlardan istifadə edən avantürist olduğunu yazır…jülen xanım de renalı güllə ilə yaralayır, onu tuturlar və gilyotinlə edam edilir…


--spoiler--
romanın kompozisiyası “vahid qəhrəman” prinsipi üzərinə qurulmuşdur…bu da romanın, xix əsrin digər “bildungsroman”ları arasında özünəməxsus yeri olduğunu təsdiq edir...romanın ictimai mahiyyətini canlandıran və romanın münqişəsini çox kəskin hal almasına yol açan əsas motiv jülen sorelin aşağı sinfə mənsub olmasıdır...jülen sorelin cəmiyyətdə tutmaq istədiyi mövqe və ictimai mənşəyi, idealları arasında dərin bir bir uçurum vardır...jülen ətrafındakı mühitə tamamən yad bir adamdır...buna görə qəhrəmanın cəmiyyət ilə mübarizəsi başlayır...stendalın qəhrəmanı istəyir ki, cəmiyyət onun istedadlı və ləyaqətli adam olduğunu etiraf etsin və beləliklə cəmiyyətə qalib gəlsin...ancaq jülenin fəth etmək istədiyi burjua cəmiyyətində istedadlara yer yoxdur...jülenin arzu etdiyi napoleon artıq yoxdur...qəhrəmanların əvəzinə, indi acgöz sənaye sahibinin xüsusiyyətləri ilə zadəgan kütbeyinliyini özündə cəmləşdirən cənab de renallar meydana çıxmışdır...jülen üçün qiymətli olan qəhrəmanlıq və yüksək istedadın bu adamlar üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur (indiki zəmanəmizlə necə də səsləşir)...bütün bu inamların məhv olması nəticəsində jülen üçün həyat mənasız və gərəksiz olmuşdur...o yaşamaq istəmir, boynunun vurulmasını yaşamaqdan üstün tutur...