1. türklərin ağzına doladığı adamlardan biri. sefarad yəhudilərinin arasında yayılan kabbala inanışına görə bütün varlıqlar yəni hamımız cənnətdən qovulmuşuq və bunu sonlandıracaq şəxs bir yəhudi olacaq. bir sözlə məsih inancı demək olar. beləcə 1640 larda sabetayçılıq hərəkatı başladı. sevi bütün yəhudilər arasında eşidildi, avropa yəhudilərindən böyük dəstək aldı. sabetay sevi izmirdə doğulub, varlı ailədə böyüyüb. avropada yəhudilərə qarşı alçaldıcı davranışları eşidib sinaqoqlara girib insanlara məsih olduğunu elan etdi. hər şeydən əlini üzüb özünü ancaq yəhudiliyə həsr etdi. izmirin yəhudi ravvinləri onun dəli olduğunu düşünüb izmirdən qovdu çünki necəki islam alimləri özünü mehdi elan edənləri bəyənmir eləcədə yəhudilər özünü məsih elan edən birinə xoş münasibət bəsləyə bilməzdi. yeruşalayimə gedən sevi orda minlərlə təqibçisini tapdı və sürətlə yəhudilər arasınsa yayılmağa başlayan sabetayçılığın əsaslarını qoydu. hər kəs seviyə qatılırdı və məsihin o olduğuna, dünyanı xilas edəcəyinə inanırdı. sevinin istanbula gedib padişahı devirib yerinə keçəcəyi düşünülürdü. türkiyəyə qayıdandan sonra burda çoxlu tərəfdar topladı ancaq 1666 cı ildə həbs olundu. yəhudilər artıq hər şeyini satıb hətta evlərini belə başqa millətlərə satıb bu var-dövlət ilə müqəddəs torpaqlara qayıdıb oraları əvvəlki kimi abad etmək istəyirdilər və dini inanışa görə məsih yəhudiləri öz torpaqlarına qaytaracaqdı. yəhudilər hər şeyi satıb getməyə hazırlaşdıqları üçün və türk ticari alveri, iqtisadiyyatı yəhudilərin əlində olduğu üçün türkiyə buna imkan verə bilməzdi çünki ölkə böhran yaşaya bilərdi. sevi tutuldu və ardınca türkiyəyə başqa ölkələrdən minlərlə adam axın etdi. sevi bu dəfə daha ciddi sorğu olundu və padişah ona əgər məsihsə bir möcüzə göstər dedi. əks halda öldürüləcəyini açıqladı. sevi məsih olmadığını cavab verdi və padişahın tələbi ilə zorla islama keçdi. onun təqibçiləri sevi ilə birlikdə islama keçdi və sayları minlərlədir. islama keçən ikiyüz yəhudi ailəsi yəhudiliklərini gizli davam etməyə başladı və sevi onlara dindən dönməyinin səbəbini tanrının bir planı olduğunu dedi. insanlar bu plandan kənar qalmamaq üçün müsəlman kimi görünüb yəhudiliklərini davam etdirməyə başladı. ardınca sevi öldü ancaq təqibçiləri "dönmə" olaraq qaldı. gizli yəhudilər kimi öz fəaliyyətlərini davam etdirdilər. az müddət sonra hərəkat selanikə keçdi. hətta həccə belə gedən ancaq özlərində hələdə yəhudi qalan insanlar sevinin qayıdacağına inanırlar. adlarını türkləşdirdilər ancaq dönmə ailələr başqa dönmələri tanıyırdılar və adlar ivrit adlarına uygun seçilirdi. abraham=ibrahim=ifrahim kimi məsələn. müsəlmanlar bu şəxslərə dönmə adı verib belə çağırma başladılar. atatürkün ailəsinin dönmə olduğu haqqında mediada məlumatlar sızmışdı ara-sıra ancaq qısa zamanda milliyətçi türklər bunun həmişə dedikləri kimi bir "siyonist komplo" oldugunu deyib söhbəti bağladılar. bugün türkiyədə minlərlə və bəlkədə çox dönmə ailə var və bir çoxu türkiyə üçün önəmli insanlardır.