2. fizik.

5 dekabr 1901 ci ilde dunyaya gelib. 1910 cu ilde ailesile birlikde munhene kocub ancaq usaqliqda davamli verem ve s. kimi ciddi xesteliklerden eziyyet cekib. hetta az qala xestelikden olecekmis. cox hessas oldugu ucun ancaq bir nece sahede calisa bilerdi; bunlardan biri nezeri fizika idi. mekteb vaxti riyaziyyata maraqi baslayir. en cox fizikaya tetbiq hisselerini sevir ve oyrenir. 1920 ci ilde mektebden mezun olur ve munhen universitetine baslayir. kalkulusu yaxsi bilmediyi ucun baslarda xeyli eziyyet cekir oxuduqlarima gore; riyaziyyatin bir hissesinde cox bilgili oldugu halda bezi hisselerinde hec de yaxsi tesir bagislamir. ardinca her fizikin bir gun mutleq olmaq isteyeceyi kimi * dogrudan ala butun fizikler karyelarinda bir muddet saheni riyaziyyata deyismek isteyir. yeqin ki mesele paxilliqdadi. riyaziyyatcilar en xosbext adamlardi riyaziyyatci olmaq isteyir. ancaq riyaziyyat professoru terefinden redd edilir. o da basqa bir fizik sommerfielde muraciet edir; sommerfield alman meshur fizik olub. geleceye telebe hazirlasdirirmis; eslinde meshurlugu orijinal kesflerinde deyildi. onu meshur eden muellimlik qabiliyyeti idi; sommerfieldin yanina her terefden telebeler gelirdi nezeri fizikaya hazirlasmaq ucun. beleki telebeleri arasinda sehv elemiremse 6 dan cox fizik nobel mukafati alib; hele avropa fizikasinin en meshur prof.larini demirem. hamsi sommefieldin telebeleridir. sommerfieldin hec bir riyazi telebi yox idi telebelerinden; felsefe ile maraqlanan ancaq riyaziyyat bilmeyen hamini qebul edirdi; riyaziyyat oyredirdi+fizikaya tetbiqini izah edirdi. heisenberg de riyaziyyati sommerfield ile oyrenir; heisenberg burda pauli ile tanis olur; pauli riyaziyyat dahisi idi. heisenberge komek olur.

heisenberg sonra phd imtahanini kecir; tetbiqi movzularda melumat eksikliyi oldugu ucun imtahanlari cetinlikle kecmisdi. sonra bohr ile tanisdi -* nasist almaniyasinin hakimiyyete gelmesile beraber heisenberg atom projesinin basina kecirildi;

beli heisenberg nasist idealogiyasini sevmesede almaniya sevgisi var idi. muharibeni qalib gelmeklerini isteyirdi. bu sebeble bohr ile uzun muddetli dostluqlari bitdi; bohr heisenbergi anlamirdi ve hec vaxt bagislamayacaqdi. heisenberg ise serqlilerin medeniyyetine qarsi avropa medeniyyetini qoruyacaq olkenin hemise almaniya oldugunu ve almaniyanin liderliyinde bir avropa gormek istediyini deyecekdi daha sonralar.

almaniya uduzduqdan sonra bele bu dusuncelerinden el cekmemisdi; almaniya qazansaydi daha yaxsi olardi deyirdi elbette ki.

heisenberg 1976 ci ilde xerceng xesteliyinden dunyasini deyisir.

bir muharibe sevicisi en esasda nasist almaniyasini seven biri bele olsa adi hec vaxt unudulmayacaq.

menbe: wikipedia
reitix