2. oğuzların anadolu'ya və azərbaycan'a yerləşməsini təmin edən dövlət.

qurucusu selçuk bəy dir. tuğrul və çağırış bəylər dövründə anadolu'ya ve azərbaycan'a yerləşmək üçün axınlar təşkil etmişlər. yenə bu dövrdə paytaxtı nişabur etmişlər. toğrul bəy, abbasi xalifesi karmatiler'in əlindən qurtarmışdır. xəlifə, tuğrul bəy'ə sultan titulu vermişdir.

sultan alp arslan dövründə paytaxt rey şəhəri edildi. sultan alp arslan gürcistan krallığı və şəddadilər üzərinə getdi. buraları fəth etdi. bu bölgələrə bir çox köçəri oğuz boyu yerləşdirilmişdir. daha sonra anadolu'ya yönələrək bizans'la malazgirt meydan müharibəsi'ni etdi. beləcə köçəri oğuz boyları buralara yerləşməyə başladı. anadolu'ya girməsindəki əsas məqsəd həm yerləşmək həm də bizans torpaqları üzərindən fatımi dövləti'nə səfər təşkil etməkdi. beləcə misir'i alacaqdı.

yenə bir türk dövləti olan qaraxanlılar üzərinə düzənlədiyi bir səfərdə bir qala komandiri tərəfindən şəhid edildi.

yerinə oğlu məlikşah keçmişdir. məlikşah dövründə səlcuq dövləti ən geniş sərhədlərinə çatdı. torpaqlarını bir mədəniyyət hövzəsi halına gətirdi. vəziri nizamül-mülk əhəmiyyətli bir dövlət adamıdır. bağdad'da və bir çox yerdə nizamiyə mədrəsələrində qurmuşdur. bu mədrəsələrdən çox əhəmiyyətli elm adamı yetişmişdir.

sultan səncər dövründə türkmən bəylərinin üsyan etməsi və şərqdən gələn moğol təzyiqləri nəticəsində dağıdılmışdır. karahitaylar'a qarşı edilən katvan döyüşü dövlətin sonunu gətirmişdir