112. birdə görürsən başqa ölkələrlə müqayisə olunur. çox gülünc müqayisələr. məsələn, kitab oxuma səviyyəsini yaponiyayla müqayisə edirlər a kişi. gülməlidir, çox gülməlidi həmdə. azərbaycanın, eləcədə bütün digər üçüncü dərəcə dünya ölkələrinin problemi sərvətdir, kasıb olmalarıdır.
sən götür kasıb azərbaycan vətəndaşının kitab oxuma səviyyəsini zəngin yaponiyayla bir tut? belə müqayisə olar ala?
eləcə də sənətlə məşğul olma olsun və bunun kimi fəaliyyətlər. azərbaycan əhalisinin mühafizəkar, savadsız, çoxluqla axmaq olma səbəbi kasıb olmalarıdır bunu bilirik elə deyilmi? təhsil ala bilməməsi, müəllimlərin kasıblıqdan heç təhsil verməyə vaxt ayıra bilmməsi və.s və.s
kasıb ölkədidə ala, nə yaponiya blət? belə müqayisə olar?

mən əslində kitab oxumaq yox, kitab yazılmasından bəhs edəcəkdim. oxumamağın səbəbi kasıblıq olduğu kimi, yazmamağın səbəbi də kasıblıqdır. ama yazmamaq daha çox bağlıdı. çünki mən şəxsən kasıb olsam da, kitab oxuyuram daima. ama kitab yazmaq? hansı vaxtla? axı kasıb adam saatını satıb keçinmək üçün pul qazanmalıdı. geri qalan vaxtı ilə bəli yaza bilər, ama yazmamağı seçir çoxu. kitab yazmaq kimi digər elmi, ədəbi və sənət fəaliyyətləri də buna daxildir. həyatda qalmaq, kira və qida üçün sürünən insanın vaxtı qalmır.

ortalamanın üstündə bir avropalı gənc düşünürü ortalamanın üstündə bir azərbaycanlıdan çoxmu güclüdür? mənə görə yox. ama buortalama üstü avropalısə, amerikalısı, yaponu böyük ehtimalla nisbətən daha sərvətlidir və ya dövlətin dəstəyi daha güclüdür deyə sənətə, ədəbiyyata, elmə vaxt ayıra bilir, işləməyə bilir, modern bohem həyat tərzi sürə bilir. ama yetim azərbaycanlısı? sürünür də ala. kitab yaza bilmir məsələn. düşüncə varsa belə ortaya bir məhsul qoya bilmir. nəticədə axmaq xalq, axmaq olaraq qalmağa davam edir. xalqın düşüncə tərzinə təsir edəcək ədəbiyyatçısı, sənətçisi olmayandan sonra inkişaf ola biləcəyindən daha da aşağı səviyyədə gedir.

inkişafı siktir elə. biri deyək ki kitab yazmaq istəyir və oxunulması ya inqilabi gücə sabib olması vecinə də deyil. yaza bilmir.
nədə ki, bu azərbaycanlı çıxəb birinci dünya ölkəsinə getsə belə, geridən başlayır, yenə fəhləlik, çətin ki rahat səviyyəyə gəlib çatıb özünə vaxt ayıra bilsin.
sonra bilirsən nə olur? deyirlər ki almanlardan gör necə düşünürlər çıxıb ama azərbaycandan yox.
ala gijdıllağ, bəsdidə blət.
bilsən, milləti itin götünə soxub çıxarmaq asandı, nə varki. ama anlamaq, əsas məsələ odu.
dindarlıq, tanrıya bunqədər bağlı olma və.s səbəbləri də kasıblıqdı. ora girmirəm zatən. ama nəticə eynidi. *bu günümüzə şükür*, *allah kərimdi*, *hər işdə bir xeyir vardır*. kasıb adam tanrıya sığınmayıb kimə sığınacaq.
yaponlar daha çox kitab oxuyurmuş. dur sikdir ala burdan gijdıllağ.

əslində düzünə qalsa bu qədər gileylənməyimin səbəbi xalqa yazığım gəlməsi deyil, özümə yazığım gəlməsidir.
mən kitablar yazıb, elektronik musiqi bəstələyib, sevdiyim qadınlara şeirlər yazıb, sənətlə məşğul olub, təbiət qoynuna gedib ağaca çıxıb qışqırmaq, özümü ifadə etmək istəyərkən hansısa bir birinci dünya ölkəsinin sikik bir bazarında sikik bir satıcı olaraq həftəmin yarısını satıb geri qalanını da bunun peşmanlığı ilə depresiyada keçirirərək həyatımı davam etdirirəm. işdə müdür söyür, sonra o gedir müştəri söyür, sonrada gəlib evdə güzgüyə baxıb mən söyürəm özümü və həyatımı.
əgər çox az miqdarda belə dövlət dəstəyi varsa, ya ailə dəstəyi və.s kimi sərvətli ölkələrə məxsus üstünlüklər, həyatını bəhs etdiyim kimi bir yazar, sənətçi kimi keçirə bilərsən. bir çox insan bunu edə bilər, sadəcə kimisi ömrünü uşağına, ailə xoşbəxtliyinə ya növbəti bahalı maşınına ya oturaq həyat üçün alacağı evə qurban verir. bunların heç biri sikimdə də deyil. tək lazım olan *basic income* idi, olmadı.

yaponlar çox kitab oxuyurmuş. almanlardan çox böyük insanlar çıxırmış. siktir ala burdan. soxdum yaponuna da almanına da.
yoxe hər şeyi siktir elə, belə deyirlər, sonra da yaponu almanı özünü bir pox sayır. imtiyazlı davranmağa başlayırlar, sanırlar ki bunlar nəsillikcə üstün insandırlar. ala gijdıllağ, tək sahib olduğunuz şey sərvətdi lan, sərvət. soxum sənin imtiyazına.
içni sikim, çox əsəbiyəm. bu entryni telefondən əsəbi əsəbi yazana qədər yetmiş beş müştəri narahat edib, sonra da yazıda heç bir ardıcıllıq qalmır. ağlındakı söhbəti də unudursan.