3. faşizm adını latınca fascias olan balta sapı sözündən alır qısaca. faşizm bilinənin əksinə nasizm deyil nasyonalizm deyil və bəzən anti kommunist də olmaya bilər. (baxma: panslavizm siyasəti )

faşizm ilk olaraq italiyada, iqtisadi böhran, rifah səviyyəsinin aşağı olması və italyan xalqının birinci dünya müharibəsində məğlub olmuş sayılıb əzik hiss etməsi ilə meydana gəlmişdir. çox pis və qüruru qırılmış olan italyan xalqı, çox yaxşı şeylər vəd edən mussolini' ye inanmış və onsuz da bir rejimləri olmadığı üçün zərər görəcəklərini düşünməmişlər.

faşizmin təması əslən irqçilikdir. dünya üzərindəki xalqlar və insanlar arasında, faşist siyasət izləyən dövlət ayrı-seçkilik edər və öz irqini üstün tutar. bu düşüncə zamanla öz irqi anlayışından çox, öz maraqlarına xidmət etmişdir.


faşizm bir çox dala ayrılar. həddindən artıq irqçilik ideologiyasının hərəkətə keçmiş halına deyilir. yenə bilinənin əksinə, alman irqçiliyi ilə italyan faşizmi bir çox istiqamətdən ayrılmaqdadır. almaniyanın hitler liderliyindəki irqçiliyi faşizm deyil nasizmdir. bu iki modelin qarışdırılmasının səbəbi isə, dövlət, irq, xalqa düşmən görülən insanlara şiddət tətbiq olunmasından qaynaqlanır.
kapitalist və imperialist olan amerikaya qarşı olan almanya, sosialist-nasyonalizm yəni günümüz tərifi komunizm olan iqtisadiyyat sinifinə mənsubdur.


eyni zamanda irqçi siyasət izləyən dövlətlər arasında sosialist sovet respublikası birliyi də vardır. görüldüyü üzrə kommunist olan bu ölkə də, panslavizm siyasəti izləmiş və slav irqinə aid hər kəsi eyni damda toplamayı hədəfləmişdir. yəni bu vəziyyət də kommunist faşizmi təyin etməkdədir. amerika birləşmiş dövlətləri də monroe doktrinası ilə irqçi qəbul edilir.


lakin onsuz da bir dövlət olaraq müstəqil olmaq istəmək və torpaqlarımıza sərhəd çəkmək də bir faşizm tipi deyilmi? -*