3. edip kompleksi ya da elektra kompleksindən qurtula bilməyən uşaqların axırı necə olur?
bu mövzular barədə əvvəllər ötəri maraqlanmışdım, bir dənə də belgesele baxmışdım. kompyuterdən girəndə edit edib belgeseli bura yerləşdirəcəm. amma iki gündür gördüyüm süd reklamına sözlük yazarlarımızın verdiyi şərhdən sonra bu başlıqlara yönəldim. sözlükdə oxumağımımdan əlavə, keçdim vikipediadan da araşdırdım. əvvəla onu deyim ki, nəzəriyyələr kifayət qədər məntiqli gəlir. belə ki, fövqəltəbii heç bir təsirin var olduğunu, birbaşa desək yaradanın varlığını suallarımıza cavab ola bilməyəcəyini qəbul etdiyimizə görə, məcburuq ki, hər şeyin başqa, təbii bir mexanizmlə ortaya çıxdığını var sayaq. bu nəzəriyyələr həmişəki kimi tam cavablar verməsələr də məncə cinsi orientasiyalarımızı, kişilərin rəqabət hərisliyini, qadın psixologiyasını və s. zadları anlamamıza yarayacaq şeylərdir. demək istəyirəm ki, insana uşaq yaşlarından bəzi tabuları, olmazları və ya davranış normalarını beyninə yeridəcək şeylər olmalıdır. məsələn normal əqli inkşaf etmiş insan cəmiyyətin qınağı olmasa belə öz ailəsindən olan birinə cinsi məqsədlə yanaşmaz. bunu etməməsi üçün nəsə bir yaradan tərəfindən qoyulan qadağaya və cəhənnəm qorxusuna ehtiyac yoxdur. və yaxud da oğlanların daim özlərini isbat etməyə çalışmalarını götürək. daim başqalarından daha yaxşı olduqlarını, qarşı cinsə daha layiqli kişi olduqlarını göstərməyə çalışırlar. qızlara aid versiyalar üçün elektra kompleksini və vikipedianı qurdalamağı məsləhət görürəm, mənim həvəsim yoxdu yazmağa. əsas yazmaq istədiyimə gəlim. dediyim kimi bu şeyləri ya uşaqlıqda yaşanan şüur altı oyunlarla açıqlayacağıq ya da genetika ilə. götürək insest məsələsini. freudun və həmkarlarının nəzəriyyələri ilə olan açıqlamanı yazıblar. genetika və ya təkamüllə də açıqlamaq olar. məsələn bir növün fərdlərindən insest əlaqəyə girənlər sağlam olmayan balalar dünyaya gətirirlər. bu sağlam olmayanlar onsuz da digərləri ilə olan rəqabətə dözmür, tələf olurlar. nəticədə insestin qarşısını alan genlər yarana bilər ya da insestə səbəb olan genlər körələ bilər. nəysə birinci variant mənə daha məntiqli gəlir. amma və lakin, başa düşmədiyim, mənə çatmayan, əksik olduğunu düşündüyüm nöqtələr var ki, bu başlığa yazmağıma səbəb də onlardır. indiyə qədər yazdıqlarım mövzuya giriş hissələridir. * konuya girişini sikeyim
məsələn bir oğlanın atası o doğulmamışdan ölübsə və anası onu tək böyüdübsə necə olacaq? anasına sahib olmasını əngəlləyəcək, gücünü qısqanacağı, onu kastrasiya ilə cəzalandıracağından qorxacağı heçkim yoxdur. bu oğlanın inkşafı necə olur? normal, cəmiyyətə layiq bir insan olaraq yetişərsə, onda bu nəzəriyyənin çöküşü deyilmi? ola bilər bəlkə anasına meyl edir, amma hərhansı bir yolla anasına çatmağın mümkün olmadığını anlayır, sonra da necəsə "anası kimiləri" əldə etməyin yolunu axtarır. düzdü atası olsaydı canlı nümunəsi qarşısında olardı, amma yoxdu deyə,çox şeyləri əksik olur. bir də anasız böyüdüyünü düşünək. onda meyl ediləcək, atası ilə uğrunda rəqabətə girmək istəyəcəyi kimsə yoxdur. onda problem daha böyükdür məncə. görəsən bu vəziyyətlər uşağın gələcək həyatına, normal inkişafına necə təsir edir? eyni şeylər qızlara da aiddir. onlara da necə təsir edəcəyi çox maraqlıdır. yersiz misal olsa da yazım. atasız böyüyən bir qız dostum vardı. anası həmişə deyərdi ki, o kişinin nə demək olduğunu bilmir. belə sözün düzü məndən olsa məmnuniyyətlə anormal deyərdim o qıza, amma nəysə.
o değil de bütün bunlardan daha maraqlı olanı isə insanlığın bu mövzuları öyrənməsidir. qəbul etməyimizdir ki, sadə hisslərin, hormonların təsiri altında yaşayan böyüyən robotfason canlılarıq. uşaqlıqda anasına duyduğu uğursuz sevginin, atasına duyduğu paxıllığın, qısqanclığın və nifrətin nəticəsində "yetkinləşən", qadınları əldə etməyə çalışan, rəqabət hərisi kişilərin bütün bunların səbəbinin şüuraltı uşaqlıq xatirələri olmasını qəbul etməsi, şüuru ilə anlamasıdır maraqlı olan. bənzər şey qadınlara da aiddir. nə demək istədiyimi anlamağa çalışın. şüurlu varlıq o qədər irəli gedib ki, öz davranışlarının belə hamısının şüurlu olmadığını, böyük bir qisminin şüuraltı xatirələrə, təcrübələrə dayandığını öyrənir artıq. bu özümü cool hiss eləməyimə səbəb olur. insanlıq belə nailiyyətlər əldə elədiyi vaxtda paralel şəkildə bir-sıra dölbeyinlilik eləməsi adamı üzür. amma neynək. bir gün nirvanaya çatarıq yəqin.
saygılar