10. jim jarmusch 2003də illərdir qısa metraj halında çəkdiyi coffee and cigarettesi bir yerə toplayır, uzunmetraj halına gətirir. filmin dördüncü sekansında iggy pop və tom waitsi görürəm. filmi izləməmişdən qabaq tomun sadəcə closing time albomunu dinləmişdim və səsi sanki viskiylə yuyulub, tellərinin üstündə lucky strikelar söndürülmüşdü. filmin içində onu görməyim, bütün albomlarını dinləməyimlə nəticələnmişdi. tom hər şeydən qabaq səssiz, yağış sonrası yaranan sükut, arxa küçələrin, bar çıxışlarının, üçüncü sinif otel otaqlarının, yalnızların, tük tökən itlərin, kofe içib, yanına lucky strike yandıranlar sinifindəndir. yəni, biraz bizdən. həyatın və tarixin siktiri çəkməkdə bir saniyə belə olsun gecikməyəcəyi insanlardan. 2000 lik kütlənin üstünə çalmayan, uzaq qəsəbədə inəklərə baxaraq qadın ayaqqabılarına mahnı bəstələyən, tozlu piyaninasını səsi kimi təmizləməyən insandır. fikirimcə heç kim həyatının ən yaxşı sayılacaq günlərində, qatarın evə apardığı saatlarda tomu kəşf edəcək gücdə deyil. o səhərə aparan ən qısa yoldur. işığı söndürüb, siqaret yandırıb, yağışa və ona qulaq asaraq. səs tellərinin üstünə uzanmış bədənlər, qırılmış həyat xəttləri, keçmiş, bugün və gələcək pasajları, qısa yol olmaqla bərabər, çətinliyini qoruyub saxlayan yoldur.
yol!
tom waits yolun səhv istiqamətiylə evinə gedən, getmək üçün bəzən qatara, bəzən otostopa ehtiyacı olan, bəzən ayaqlarıyla, hərəkət edən varlıqdır. yaxşı keçməyən gecələrin - demək olar bütün gecələrin - dostudur. səsində viskiyə, purolara rastlamaq mümkündür. bir gün new york-un hər hansısa barında tom, chiansky, benigni, jarmusch, nick cavelə oturub, içmək olardı. sonra ginsberg və burroughs da qatılardı. benigni: mamma mia, padre deyərdi, jarmusch charlie parkeri və ya monku təqlid edərdi (ağzıyla) chiansky, linda üçün darıxıb, hamımızı söyərdi. ginsberg yazmağı öyrənmədi deyərdi. ginsberg bundan əsəbləşərək stolun üstünə qalxıb howlu səsləndirərdi. çəkib gəldiyi məlum olardı. burroughs bütün bu mənasızlıqların qabağında cibindən eroini çıxardıb damarına saplayardı. tom axıb gedən gözlərin qarşısında rain dogsu oxuyardı. mən qabağımda dayanan viskidən bir qurtum alıb onlara baxardım. heç biri olmayacaq. olmasa da olar.
sözün qısası tom, əfsanədir. hər albomunun ən az bir mahnısında nələrsə tapmaq mümkündür. mümkün olmağını istəməsəniz belə.