epidemiya
əjdahalar googllaebola - decameron - dünya əhalisi - az bilinən azərbaycan sözləri - qızılca - ateizm - çiçəklənən ölkəmiz - arthur schopenhauer - taun - qlobal istiləşmə
tarix boyunca müxtəlif yoluxucu xəstəliklər insanoğlunun qorxulu yuxusu olmuş və milyonlarla insan , epidemiyalar əsnasında ölmüşdür. bir çox döyüşdə ordular , düşmənlərinə deyil də epidemiya xəstəliklərə məğlub olmuşlar. tarix boyunca əhəmiyyətli epidemiyalara gətirib çıxaran xəstəliklər ; çiçək , vəba , xolera, tifüs , tifo və qripdir .
1926 ilə 1930 illəri arasında hindistanda 979.738 adam çiçəyə tutulmuş və bunların 40% qədəri ölmüşdür. on dördüncü əsrdə çindən qalxan vəba epidemiyası bütün asiyanı əhatə etmiş, 25 milyon insanı öldürmüşdür. 1846da hindistandan başlayan xolera epidemiyası bütün dünyada milyonlarla insanı öldürdükdən sonra 1856-cı ildə sona çatmışdır.
tifüs də əhəmiyyətli epidemiyalar etmişdir. napoleonu moskva önlərindən çevirən , ordusunu məğlub və pərişan edən tifüstür . amerikada 1577'de başlayan tifüs epidemiyası 2 milyon yerlilərə öldürmüşdür. 1918-1922 illəri arasında rusiyada 30 milyondan çox adam tifüse tutulmuş və bunlardan 3 milyondan çoxu ölmüşdür. 1918 -ci ildə , ispaniyadan qaynaqlanan qrip epidemiyası qısa müddətdə avropanı örtmüş , 1919-cu ildə amerikaya da keçərək dünyada 20 milyon insanın həyatına qıydıqdan sonra şiddətini itirmişdir.
epidemiya xəstəliklərin əksəriyyəti su və qidalarla ağız yolundan girər , bir qisimi də tənəffüs yolu ilə bulaşar. məsələn , şəhər su şəbəkəsinə qaçaq edən bir kanalizasiya suyunun mövcudiyyətini minlərlə adamın qısa müddətdə tifoya və ya xoleraya tutulması mümkündür.
epidemiya xəstəliklərin ortaya çıxmasını önləmək , xalq sağlamlığı baxımından son dərəcə mühümdür. bu mövzuda alınacaq tədbirlər belə sıralana bilər: mövcud xəstələrin əvvəldən diaqnoz və müalicəsi ; xəstəlik daşıyıcılarının təsbit və müalicəsi ; xəstəliklərin nəqlində rol alan karasinək , bit kimi aracılarla mübarizə aparılsın; suların dezenfeksiyonuna çox əhəmiyyət verilməsi ; məskunlaşma mərkəzlərində infrastruktur müəssisələrinin reallaşdırılması ; qidaların nəzarət; peyvənd xidmətlərinin nizamlı bir şəkildə icra edilməsi və xalqın sağlamlıq təhsilinə tabe tutulması sayıla bilər.
üzv ol