19. bir dəfə radio yayımda öz mahnıları haqqında nə düşünürsən deyə sual soruşmuşlardı. qarşılığında mahnılarımı uşaqlarım dinləsə psixoloqa apararam demişdi. yaralı insanların, hər şeyi atıb getmək istəyənlərin, həyata tutuna bilməyənlərin bir sözlə melanxolik gecələrin carpe diem'idir. getdikcə artan insan fobiyamızın, küçədə əzilənlərin, yağış yağarkən bir kənarda islanmamaq üçün çabalayan evsizlərin sözcüsüdür. qısa şəkildə izah eləsəm loser insanların əlifbasıdır. (bax: chuck palahniuk)
'un korlanmış kapitalist rejimində, ruhlarımızın məhv olduğu, köləliyin pik nöqtəyə qalxdığı və bundan qaçaraq bir yerlərə sığınan tyler durden'dir. ərgənlik dövründə kasıb bir həyat yaşayan tom waits xəstə bob dylan dinləyicisidir. təsadüf əsəri tapdığı köhnə və çoxda işə yaramayan piano ilə başlayır musiqi karyerasına. radio yayımda dediyi kimi " o pianonu tapan günü həyatımı əfsanə kimi yaşacağıma dair özümə söz vermişdim və elə də oldu..." o mahnı bu mahnı deyərkən qarşımıza frank kimi çıxdı. frank 1980-ci ildə kethleen brennan ilə evləndi. sakit biri kimi tanınan qəhrəmanımız içindəki bütün çətinlikləri frank ilə bizə anlatmağa çalışdı. qarşımızda chinaski obrazı vardı sanki. getdikcə məhv olan və asosyal həyat yaşamağa başlayan tom swordfishtronbones ilə frank'dan necə əl çəkdiyini anlamağa başladı. qəhrəmanımız, san fernando road'da ikinci əl mobil əşyaları satan sıradan biridir. kredit almış və onun pulunu ödəməyə çalışan və bununla əyləncəsini unutmağa başlayıb. almış olduğu kredit ilə doğulduğu california'da kiçik bir ev almışdı özlərinə. əslində həyatı çox dava dalaşlı keçməzdi. birdə carlos adlı bir itləri var idi. franks xoşbəxt görümünlü bir loser idi. bir gün işdən evə qayıdarkən marketin qabağında dayandı və sarxoş olacaq qədər whiskey aldı. daha sonra isə yaxınlıqdakı gas stansiyasına getdi və bir neçə gallon benzin alıb evə getdi. benzini evə töküb , evinin yanışını izlərkən qəhqəhə çalıb gülürdü. daha sonra isə maşınına minib şimala doğru getdi və o, həqiqətən də o iti sevməmişdi...və beləliklə 1987-ci frank's wild years albomu çıxdı.
11. yava kimi iyrәnc siqareti belә dibinә kimi çәkdirәn әfsanә sәsin sahibi. tom әfsanәdir, kingdir. arxa fonda tom waits oxuyarkәn, gözlәrini yumub içkini başıva çәkmәy kimi birşey vardır ki, verdiyi kayfı heçnә verә bilmәz. içkili gecәlәrin, әsas da tәk içdiyin, eşşәk kimi içdiyin o gecәlәrin әn yaxın dostudur tom.
1. tom waits
musiqiçi,aktyor,bestekar ve sözün esl menasında artman! tom waitsi sehne alqışlarından uzaqda tutan ferqliliyi var idi.heç vaxt tribuna senetçisi olmadı.bestelediyi film musiqileri,ferdi musiqi albomları çox satılmadı/dinlenmedi.dolu cibe malik olabilmemesi sırf öz desti xettine etmediyi xeyanete bağlıdır.festivallar,gastrol seferleri gerçekleştirmedi.doğrudanda buna ehtiyac yox idi.çox az bir kütleni formalaşdıran dinleyici sayısına malik idi.mahnı sözlerinde,beyninin çatdırmaq istedikleri dahice sezilir.esrarengiz ses tonu ile mahnıya nefes üflüyürdü.tom waits underground musical lifeda qocalmağı seçmişdi.bugünün özünde de çox az tanınır.uşaq vaxtı,qonşu piyanonu çalıb gece yatarken birden ağlına musiqi sözleri geler deye not defteri saxlıyırdı.yaşıdları,beach boys dinleyerken o; bob dylan,bing crosby,(gbkz: cole porter" class="bbcodeout gbkz" title="cole" class="bbcodeout" title="(gbkz: cole - boş başlıq - bu barədə ilk sən yaz!" rel="nofollow">(gbkz: cole porter">cole" class="bbcodeout" title="(gbkz: cole - boş başlıq - bu barədə ilk sən yaz!" rel="nofollow">(gbkz: cole porter dinleyerek böyümüşdü.her gece ferqli barlarda oturub, pivesini qarşısına çekib ferqli insanlarla danışmağa qoyulurdu. özüne maraqlı gelen hisseleri,not alıb mahnı sözlerinde istifade edirdi.
waits deyir ki : insanların danışıqlarını qarşılaşdırdıqda birşeylerin gizlenmişliyini ferq etdim
tom,troubadourasehne alarken herb cohen terefinden keşfedilir.
bu beraberlikden ortaya : the early years ve the early years vol. 2 albomları çıxır.musiqilerin sayı get-gede artır.amma ortada boy göstermiş en ironik teref ise bundan ibaret olur ki;musiqi tenqidçileri genc waitsi çox beyendiklerini iade edirler.lakin demek olar ki heç kim onun ortaya çıxardığı albomu alıb dinlemir.
daha sonra ki aşamada ortaya closing time çıxır.
maraqlı faktlardan biride odur ki;waitsin ses tembrini böyük ölçüde reng qatmış olgu;çox çekilen siqaret ve viski olmuşdu.bu terefden tenqid olunan tom;bunlara mehel qoymayacaq qederde peşekar idi.
uğurlarını davam etdiren albomlarından bezileri ise aşağdakilardır.:
blue valentine
foreign affairs
small chage
rain dogs vs..
waitsin kariyerası kino aktyor obrazları ilede bolluq teşkil edir.underground films listlerinin başına qoyulabilecek yapıt olan:kofe ve siqaret filmi teqibçileri terefinden çox sevilir.
10.jim jarmusch 2003də illərdir qısa metraj halında çəkdiyi coffee and cigarettesi bir yerə toplayır, uzunmetraj halına gətirir. filmin dördüncü sekansında iggy pop və tom waitsi görürəm. filmi izləməmişdən qabaq tomun sadəcə closing time albomunu dinləmişdim və səsi sanki viskiylə yuyulub, tellərinin üstündə lucky strikelar söndürülmüşdü. filmin içində onu görməyim, bütün albomlarını dinləməyimlə nəticələnmişdi. tom hər şeydən qabaq səssiz, yağış sonrası yaranan sükut, arxa küçələrin, bar çıxışlarının, üçüncü sinif otel otaqlarının, yalnızların, tük tökən itlərin, kofe içib, yanına lucky strike yandıranlar sinifindəndir. yəni, biraz bizdən. həyatın və tarixin siktiri çəkməkdə bir saniyə belə olsun gecikməyəcəyi insanlardan. 2000 lik kütlənin üstünə çalmayan, uzaq qəsəbədə inəklərə baxaraq qadın ayaqqabılarına mahnı bəstələyən, tozlu piyaninasını səsi kimi təmizləməyən insandır. fikirimcə heç kim həyatının ən yaxşı sayılacaq günlərində, qatarın evə apardığı saatlarda tomu kəşf edəcək gücdə deyil. o səhərə aparan ən qısa yoldur. işığı söndürüb, siqaret yandırıb, yağışa və ona qulaq asaraq. səs tellərinin üstünə uzanmış bədənlər, qırılmış həyat xəttləri, keçmiş, bugün və gələcək pasajları, qısa yol olmaqla bərabər, çətinliyini qoruyub saxlayan yoldur.
yol!
tom waits yolun səhv istiqamətiylə evinə gedən, getmək üçün bəzən qatara, bəzən otostopa ehtiyacı olan, bəzən ayaqlarıyla, hərəkət edən varlıqdır. yaxşı keçməyən gecələrin - demək olar bütün gecələrin - dostudur. səsində viskiyə, purolara rastlamaq mümkündür. bir gün new york-un hər hansısa barında tom, chiansky, benigni, jarmusch, nick cavelə oturub, içmək olardı. sonra ginsberg və burroughs da qatılardı. benigni: mamma mia, padre deyərdi, jarmusch charlie parkeri və ya monku təqlid edərdi (ağzıyla) chiansky, linda üçün darıxıb, hamımızı söyərdi. ginsberg yazmağı öyrənmədi deyərdi. ginsberg bundan əsəbləşərək stolun üstünə qalxıb howlu səsləndirərdi. çəkib gəldiyi məlum olardı. burroughs bütün bu mənasızlıqların qabağında cibindən eroini çıxardıb damarına saplayardı. tom axıb gedən gözlərin qarşısında rain dogsu oxuyardı. mən qabağımda dayanan viskidən bir qurtum alıb onlara baxardım. heç biri olmayacaq. olmasa da olar.
sözün qısası tom, əfsanədir. hər albomunun ən az bir mahnısında nələrsə tapmaq mümkündür. mümkün olmağını istəməsəniz belə.
8. all the world is green - mahnısını dinləyib bir qıza demişdim ki,bu bizim mahnımız olsun.sonradan o münasibət alınmadı,amma tomun mahnısı öz möhtəşəmliyini qorudu. bəzən heyfislənirəm ki,gərək o qıza (ümumiyyətlə heç kimə) bu mahnını həsr etməyəydim.bu mahnının yeri məndə çox çox ayrıdır.
all the world is green.
17. hal-hazırda dinlədiyim əjdaha səsin sahibi. tam məsuliyyətimlə deyirəm (dostayevski bu sözləri məndən əvvəl don kixot haqqında deyib) tanrı nə vaxtsa dünyanı dağıtmaq istəsə, ona tom waits'in mahnılarını dinlətmək kifayətdir ki, o fikrini dəyişsin.
14. mən bu insanı sözlərlə təsvir edə bilmərəm. mümkün deyil sadəcə. ümumiyyətlə mənim üçün hər zaman yanımda olan 4 insan var. bunların 4-dü də öz səsləri ilə məni ayaq üstə saxlayırlar deyərdim. içəndə də, hüzünlənəndə də, gecə yalnız bir şəkildə hava almağa çıxanda da bu adamlar mənim yanımdadırlar. biri tom waits-dir. digərləri isə
(bax: johnny cash )
(bax: nick cave )
(bax: leonard cohen )
bir də jim morrison var ki onun mən mahnılarından çox şeirlərinə və şeir deməsinə aşiqəm.
18. hər səs telinə ayrı ayrılıqda aşiq olduğum, 6 ildi bezmədən hər gün dinlədiyim adam. bir gün rastlaşacağıq, birlikdə tekilla və pivə içib green grass' i oxuyacağıq. sonra isə dünyanı xilas edəcəm.
)