1. 1991 abş istehsalı film. filmin süjet xətti əsas personajlar flipper və angienin sevgisindən yola çıxaraq irqlər-arası münasibətlər üzərindən qurulub. vətəndaş hüquqları hərəkatının bitməsindən sonra abş-dakı irqi ayrıseçkilik məsələsini öyrənməyimizə köməyi dəyən film. bu cəhətdən izləməyə dəyər. sevgi səhnələrini kənara qoyub filmdəki afro-amerikalılara toxunan məsələləri sosiolojik və siyasi analiz etməyə və yazmağa çalışacam.

--spoiler--

ata və ananın sevişmə səhnəsi sonrası ən başda uşağın əlində qara gəlincik görürük. bu təsadüfi deyildi. birləşmiş ştatlarda 80-ci illərdə maraqlı bir psixoloji tədqiqat keçirilmişdi. ağ və qara rəngdə gəlinciklər masaların üzərinə qoyulmuş və ağ və afro-amerikalı uşaqlardan gəlincikləri seçmələri xahiş olunmuşdu. istisnai halları çıxsaq əksər ağ uşaqlar ağ gəlinciklərə, afro-amerikalı uşaqlar da qara gəlinciklərə üstünlük vermişdilər. yəni bu psixoloji aidiyyat hissindən əmələ gəlir.
filmdə angie və flippers restorana gəldikdən sonra afro-amerikalı ofisiantın angieyə acıqlandığını görürük. burda da təəccüblənməli bir şey yoxdu. afro-amerikalıların müqavimət hərəkatları ilə yaxından tanış olanlar yaxşı bilir ki, 60-cı illərdə malcolm x-in və digər islam milləti təşkilatı rəhbərlərinin ağları şeytan olaraq adlandırması təbii bir hal idi. yəni biz bunu bir növ kontr-seqreqasiya olaraq adlandıra bilərik. hətta wasp-ların what a stupid person olaraq adlandırılması da o dövrə təsadüf edir. bu həmçinin alçaqlıq kompleksindən irəli gəlir. uzun sözün qısası amerika cəmiyyətində hər zaman ağlar və qaralar arasında parçalanma və bir-birlərinə qarşı ön mühakimə olub. dövlətin seqreqasiyanı rəsmi olaraq qadağan etməsi cəmiyyət daxilində heç nəyi dəyişdirmədi.
filmin maraqları səhnələrindən biridə flipperin yoldaşını aldatdıqdan sonra toplanan "qadınlar konsulu" idi. burda afro-amerikalı qadınların ağ qadınlara qarşı olan təmayüllərini müşahidə etmək mümkündür. qadınlar öz kişilərinin ağ qadınlara qarşı olan rəğbətini gizlədə bilmirlər və afro-amerikalı kişilərin ağ qadınlarla münasibətlərini yüksək hədəf olaraq təyin etdiklərini vurğulayırlar.
filmdə identiklik mövzusuna da geniş toxunulub. flipperin qardaşı* samuel jacksonun oynadığı personaj və flipper iki fərqli qütbü təmsil edirdilər. qardaşı dövlətin istədiyi afro-amerikalı modeli idi. abş dövləti afro-amerikalıların təhsil alıb yuxarı dövlət dairələrində və ya özəl sektorda yüksək vəzifələr tutmağına hər zaman qarşı olub və bunu müxtəlif vasitələrlə qarşısını almağa çalışıb. dövlət narkotikdən istifadə edən tüfeyli həyatı sürən repə qulaq asan afro-amerikalıları istəyib və vhh dövründə bunu fbi vasitəsi ilə afro-amerikalıların məskunlaşdığı kvartallara ucuz vəya pulsuz nəişə satmaqla reallaşdırmağa çalışıb. flipper kimi şəhərdə nüfuzlu memarlıq şirkətlərində işləyən status sahibi afro-amerikalı modeli isə ağ anqlo-sakson elitaların qorxusu olub. ki bunu flipperin yüksəlməsinə yox deyən şirkət rəhbərlərinin timsalında da görürük.
daha sonra başqa bir səhnədə flipperin ata evindəki otağını və atasıyla söhbətini görürük. flipperin otaqdakı şəkillərindən gördüyümüz qədəriylə o vhh dövrünün aktivistlərinə və muhammed ali kimi dövrün digər məşur insanlarına simpatiya göstərib. ata personajı isə əksinə qatı bir xristian və konservativ bir insan idi. atasının flipperə verdiyi məsləhəhətlərə flipperin məhəl qoymamağı təbii idi. vhh sonrası 80-lərin sonunda urbanizasiya olunmuş bir afro-amerikalı orta sinif təbəqəsi yaranır və bu təhsilli sinif keçmişi unutmur. xristianlıq abş-da heç vaxt sadəcə din olmayıb. xristianlıq waspların qaradərililər üzərində üstünlüklərini qəbul etdirmə vasitələrindən biri olub, və bəlkə də ən mühimlərindən. ona görə də şəhərli ofis işçisi olan flipper də konservatizmə, xristianlığa mənfi yanaşıb. əslində bu məsələ hal-hazırda da aktuallığını qoruyur. isaya inanan ateist olmayan qaradərililər belə respublikaçı-xristian-müafəzəkar wasplara yox demokrat-ateist-liberallara səs verir. düzdü filmdən gördüyümüz kimi konservativ afro-amerikalılar az olsalarda yox deyillər. elə hər seçkilərdə respublikaçıların prezidentlik namizədlərindən olan herman caini misal olaraq göstərə bilərik. qısası xristianlığın rədd edilməsini, konservatizmdən imtina edilməsini afro-amerikalıların siyasi iradələrinin aydın bir təzahürü olaraq şərh edə bilərik.

--spoiler--