7. әvvәlcә, onu deyim ki, bu entry-ni özümdәn vә әtrafımdan yola çıxaraq yazacam.deyәsәn, bir az uzun olacaq amma bütün çılpaqlığı ilә yazacam.
azәrbaycanda qadın olmaq bәzәn dözülmәzdir, bәzәn yorucudur, ümumi olaraq isә yuxarıdakı entrylәrdә qeyd edildiyi kimi çox çәtindir. azәrbaycanda qadınlar savadsızdır hәtta cahildir. qadınlar dәstәyә ehtiyacları olan varlıqlardır, әlbәttә, burada әsas mәsәlә maddi dәstәk deyil, mәnәvi dәstәkdir. bir az da ümumilәşdirsәk bütün insanlar dәstәyә möhtacdır amma qadınlarda bu göstәrici daha yüksәkdir. okay, mәn bir şey demirәm, deyә dә bilmәrәm, çünki hazırda heç bir dәstәkçim olmadığı üçün xaricdә tәhsil planlarımı hәyata keçirә bilmirәm vә mәnim burada maddi dәstәkdәn çox mәnәvi dәstәyә ehtiyacım var. xaricdә tәhsil mәsәlәsinә ilk başda isti yanaşmasalar da, sonradan başdansovdu razı oldular. di gәl ki, heç bir dәstәk yoxdu, deyirәm işlәyim deyirlәr olmaz, qәtiyyәn olmaz. sanki gözlәyirlәr ki, hәvәsim keçәcәk vә universitet qurtarandan sonra uzağı bir-iki il hardasa işlәyәrәm, sonra da birinә verәcәklәr, fsyo. çünki qadın yükdü, әgәr mәn gedib xaricdә oxusam onlar hәr gün fikirlәşmәli olacaqlar ki, cosmopolitan neynir, görәsәn. bakirә qayıda bilәcәkmi, bәkarәti pozulmaz ki, qohum-qonşu nә deyәcәk, ya südabә xala onu xaricdә oxuduğu üçün oğluna almazsa. bir sözlә oturduqları yerdә әlavә problemlәr çıxacaq. ümumiyyәtlә, azәrbaycan insanı comfort zonedan nәinki çıxmaq heç boylanmağı sevmir. "ay bala, qoy başımız-qulağımız dinc oturduğumuz yerdә oturaq" başlıca hәyat mәqsәdlәridi. ümumiyyәtlә, burada baxın avropada belәdi zad demәk istәmirәm, avropada necәdi heç vecimә dә deyil, mәnimçün әsas olan mәntiqli olandı.
amma mәn bilirәm ki, mәn bunu edәcәm, necә olursa olsun. evdәkilәr başa düşmәlidir ki, mәn varlı, papasının gül balası ilә evlәnmәklә xoşbәxt ola, әn azından daxili rahatlıq tapa bilmәrәm. bu özümü әmlak kimi hiss etmәmә sәbәb olar, mәnim hәyatda heç bir uğurum yoxdu, bir bәdәnim var vә bu sanki mәnim vara- pula sahib olmaq üçün var olan obyektim kimi mәn ondan pul qazanacam. mövzudan uzaqlaşmaq istәmirәm, şübhәsiz, qadın vücudundan hәzz alına bilәr, bunu demәk istәmirәm, beyni boş olub heç bir şeyә nail olmadan, sanki hәr şey belә olmalıymış kimi biriylә sevmәdәn, nә bilim bahalı maşınlarda gәzib, bahalı butiklәrdәn alış-veriş etmәk üçün evlәnmәyi nәzәrdә tuturam. qadınların әsas problemi budu, mәnim gözәl bәdәnim var, demәli mәn varlı biriylә evlәnib, desә işlәyә bilәrsәn o zaman işlәyә, işlәyә bilmәzsәn desә işlәmәmәliyәm.
bu günә qәdәr әtrafımdakı qızların 95%-i gәlәcәkdә varlı birisi ilә evlәnsәlәr, işlәmәyәcәklәrini deyiblәr. bu hamının şәxsi mәsәlәsidi amma ideologiya belәdi-canı çıxsın işlәsin baxsın. bir adam da çıxıb demir ki, sәn heyvan zadsan sәnә baxırlar, boğazına çörәk pulu da qazana bilmirsәnsә nәyә yaşayırsan. müxtәlif sәbәblәrdәn işlәmәyә bilәrsәn amma mәnә baxmalıdırlar ideologiyası ilә işlәmәmәk mәntiqsizlikdi. kimsә sәnә niyә baxmalıdı, heç kim heç kimә havayı yerә baxmaz, sәn ona nәsә vermәlisәn ki sәnә baxsın. demәli sizinki evlilik, paylaşmaq deyil alıb-vermәkdir, alver isә pulla olur vә sizinki budur.
әtrafımdan daha bir misal, bu qız bibisi oğlunun istәyi ilә pedaqoji ixtisasda oxuyur, guya onun sözündәn çıxa bilmir, bu misal bu qızın timsalında әksәriyyәtinә aiddi. eyni zamanda bunun yaxçı oğlan bibisi oğlu buna sevgili söhbәtinә, marketә düşmәyә icazә vermir. bu qızın sevgilisi dә var, hәlә üstündә bonus başqa danışdıqları da. bәs necә olur bu qız eyni şәhәrdә oğlanla görüşә gedә bilir amma çıxıb deyә bilmir ki, wtf , ala mәn iqtisadiyyat oxumaq istәyirәm, pedaqoji ixtisasda yox. demәli, istәsә edә bilәr amma bilmirәm niyәsә etmәmәyi seçir. etiraz etmәmәyi seçir azәrbaycan qadını, gizlindә etmәyi seçir, әsas odu görәn olmasın, etiraz etdiyi zamanda müxtәlif maneәlәr yaradılır. mental dәyәrlәrin bu qәdәr müqәddәs olduğu ölkәdә qadını alçaltmaq o qәdәr asandı ki, uzağı bir şayiә yayacaqsan, hamı inanacaq vә bu qadının bütün karyerası, şәxsi hәyatı mәhv olacaq, bütün zәhmәti bir düşük adamın düşük söhbәtinә qurban gedәcәk.
azәrbaycan qadınında problemi hәll etmәk, vәziyyәtdәn çıxa bilmәk qabiliyyәti yoxdur, inkişaf etdirilmәyib. o da daim problem yaranan kimi kişi cinsinә böyük ehtiyac hiss edir, hәm cәmiyyәtdә maneәlәrlә qarşılaşmağı, hәm qorxaqlığı onu hәrәkәtsizlik halına salır. әn adi metroda bir balaca basırıq olan kimi min yerdәn әllәr peyda olur. öz adımdan deyә bilәrәm ki, özünü çox ucuz hiss edirsәn, qadın olmağın çarәsizliyini sonuna kimi yaşayırsan. yanımda biri olsa bunun ağzını dağıdardı deyirsәn, nә qәdәr müasir düşüncәli, azad olsan da o an içindәn bu keçir.
bir özәt keçim, qadınların cahil qalmasınәn elә birinci sәbәbi qadınlardır. qadın öz qızını elә öyrәdә bilәr ki, o hәyatda öz yerini tuta bilәr, gecә 7-dәn sonra evә gәlәn qadına öz dahi beyniylә dahiyanә sözlәrdәn istifadә etmәyә bilәr. әksәrәn, qadınlar kişilәrin fikir vermәdiyi, düşük sözlәri edir vә bunları kişilәrin beyninә yeridirlәr. әsas cәmiyyәt dәyişmәlidi, qadının da daha yaxşı tәhsil almasına şәrait yaradılmalıdır, cehizә pul tapan hәr bir ailә qızın tәhsilinә dә pul tapa bilәr.
3. teqriben deyerli oyuncaq kimi bir şey olmaqdır..tebii, ortalama azerbaycan kişisi terefinden namuslu kateqoriyasına daxil olmusansa..ferz edek ki belesen..o halda sen deyerlisen, ele deyerli ki başqa uşaqlara gösterilmek bele istenmirsen, paxıllıq içini zeli kimi gemirir.. belke diger uşaqların onun oyuncağına gözü düşer, yan yan baxarlar..
sen söz getirilmek istenilmeyen ideologiya qeder zeherlisen, uğrunda insanlar öldürüle biler, öldürülür..
sorğulanmağa bele açıq olmayan dini deyer kimisen. o qeder müqeddessen ki bağlı qapılar arxasında yaşanırsan, intimsen bir o qeder de evden çıxartılmaq bele istenmirsen..
varlıq sebebin namus qavramının praktikaya tetbiq olunması ile ekvivalentdir, doğurqanlığın yoxdursa buna bele deymezsen..
oxunmamış kitab qeder esrarlısan sen, cürbecür fikirler, duyğular qayanaşa biler daxilinde, feqet oxunduğun zaman anlamlısan..ne tessüf ki oxumağı sevmeyen bir ölkede çap edilirsen..
şerefli atanın qızı, yaxşı oğlanların bacısı, uşaqların anasısan-budur senin heyat merhelelerin..insanların seni qebul etmesini isteyirsense bu merheleleri doğru düzgün tamamlamağa topla fikrini, heyata geliş sebebin budur çünki, layiqince et vezifeni..
yüziller boyunca nesilden nesile ötürülen adet-enensen sen, qelibleşmiş düşünce ve heyat terzisen..adet de öz özünü sorğulayar meger? yaşanıb gedir, yaşanıb bitirsen..yaşadıqlarını qızlarına, gelinlerine ve nevelerine öyretmek, davamlılığı saxlamaqdır vezifen..
gencliyini mehv eden qısqanc qoca kimisen..gencliyinde sorğulamadın heyatı, indi bunu heç kimin etmeyine razı gelen deyilsen, zamanıdır tam da, gelin çıxıb qarşına..
gencliyini tüketdiyin zaman enene olmağı sen de sevirsen..oğluna öyredir, onu üstün yetişdirirsen..
23. Bu gün yaxşı tərəfini də gördüm, pis tərəfini də.
Səhər saat 12di, on iki. Maşın yolunu keçdim, 20 yanvara getməyə taksi axtarıram gedirəm yavaş-yavaş, qulağımda da nauşnik var, amma mahnı qoşmamışam. Nəysə biraz gedəndən sonra qarşıma bir kişi çıxdı, düz mənə yaxın gəlib, mənə çatanda qışqıra-qışqıra "uşşşşşş nə qəşəysən"
Dedi, özümü elə apardım ki guya heçnə eşitmədim, qulağımda nauşnik olduğu üçün o da məncə eşitmədiyimi düşündü. Amma günün günorta çağı həm də əsla təhrikedici və ya açıq olmayan geyimlə belə mən bu cür hərəkətlərə məruz qalıramsa, vəziyyət həqiqətən də vahimdi türklər demiş. Həmin an necə qorxurdum aq.
Yaxşı ki taksiyə oturdum tez. Bu pis tərəfi.
Metroda isə bildiyimiz kimi basabas olur, mən də metroya mindim bir təhər girdim içəri, gecikirdim çünki. Qapılar bağlandı əlimi tutmağa yer tapmadım, yıxılmamaq üçün dirəşirəm. Bu zaman yanımda küncdə duran oğlan öz yerini mənə verdi, dedi gəlin bura söykənin. Mən də təşəkkür edib küncdə dayandım.
indiki dövrdə azərbaycanda qadın olmaq deyəndə ancaq pis nümunələr, təcavüzlər, birinci danışdığım tipdə adamlar ağlımıza gəlir çünki çoxluğu onlar təşkil edir, və daha çox qabardılır. Amma ikinci danışdığım hadisədəki kiçik jestlər çox danışılmır, çox vaxt da gözardı edilir.
22. Bu entryi yazmayacaqdım amma şahid olduğum bir məsələni içimdə tutsam özüm özümü bağışlaya bilmərəm.
Gecə yatanda qadın qışqırıq səsini eşitmişdim. 8 km ətrafında qalanlar bilir ki, gecə olanda adı səslər belə yuxarı mərtəbələrə qədər eşidirlir. Nəysə durdum və pəncərədən baxdım, baxdığımda ramal ticarətə mənim baxdığım istiqamətlə soldan paralel hissədən səslər gəlirdi. Qız dayanmadan qışqırır, sənin kimilər üzündəndi kimisindən nələrsə deyirdi. işıq o hissəyə tam düşmürdü amma orda bir neçə insanın olduğunu da görürdüm. Qız həmin adamı videoyada çəkmişdi deyəsən, çünki telefonun fanarı yanırdı . Alkaş, əclaf ,görüm sənində həyatındakı qadınların başına gəlsin kimi sözləri qışqırırdı qız. Sonra tutduqları o namussuz (ağ üstlü idi) qaçdı ardıycada qız tutun onu deyə qışqırmışdı və o qaçanın arxasıycada qara üstlü adam qaçdı. Ramaldan laçın ticarət mərkəzi istiqamətiylə qaçırdılar amma qaranlıqdan hara getdilər bilmirəm.
Qız ağlayırdı bu sırada da ,onda da xadiməci qadın ona tərəf gəldi, qışqırmağa başladı, əccəb olub sənə, verə verə gəlmisən kimi tərbiyəsiz söyüşlər söyməyə də başlamışdı. Qız dayanmadan mənim günahım yoxdu, heçnə etməmişəm deyə qışqırırdı, onda da qadın ona şillə vurdu. O şillənin bərkliyini mən öz qulağımla eşitdim. Elə qızın qışqırmasına oyananda atamıda oyatmışdım, polisə zəng etmişdi, polis gələnə qədər o xadiməci dayanmadan söyüş söyür, qızı vururdu. Qızla mübahisəsində bir kişidə gəlmişdi, bu sırada ramalın tam önündə idilər. Qızı necə kişi vurdusa qız yerə yıxıldı və başının da dəydiyini gördüm. Bu arada qızın geyimini də gördüm, uzun dizdən aşağı ağ və boş paltar idi. Polis məhs o yıxılması anında gəldi amma polis qızın tərəfini yox onların tərəfini tuturmuş kimi davrandı. Guya xadiməci namuslu əxlaqlı ,o qız isə əxlaqsız idi. Amma birşeyi deyim ki ,o qız bir dənədə olsun söyüç söymədi,ağır ifadə işlətmədi. Amma o xadiməçi çox tərbiyəsiz, ağzına gələni deyən, söyüşləri ardı ardına qışqırırdı. Namuslu ailə həyatı qadını (!)
O saatda o qızın o geyimi olsun ,qışqırması, çarəsizliyi olsun əsla onu pozğun etmir. Lap pozğundusa da heçkimin ona əl qaldırmasına, vurmasına üstünədə çox tərbiyəsiz söyüşlər söyməsinə haqq vermir! O qıza əxlaqsız kimi davranıb özü guya çox əxlaqlıymış kimi göstərirdi. Hə birdə deyirdiki ay q... mən dövlət işcisiyəm mənə heçnə etməzlər. Dediyi kimidə oldu, polisin gözü qarşısıdna o qız yerə yıxıldı amma o xadiməciyə o xadiməçinin yanındakına heçnə demədi get get dedi.
Azərbaycanda qadın olmaq artıq sadəcə geyimlə deyil, saata görə də namuslu namussuz olmağı göstərir. O saatda heç bir adam o ərazini keç, heç bulvarda gəzməyə ürək etmir, əgər o qız o saatda çöldəydisə onun məcbur qaldığını göstərir.
Mən ümid edirəm ki, o qız o videonu da sosual şəbəkədə yayacaq, o xadiməçi başda olmaqla alçaq şərəfsiz onu taciz edən zibildə tutular laiqli cəzalarını alacaq.
Edit. Hadisələr saat 4-5in yarısı aralığında baş verib.
14. bəsdi, ala. dövr dəyişdi. ataxaqanlığı köhnə adıyla "ata yurdu" kitablarında qaldı. 21ci əsrdəyik. içimdəki feministi oyadırsınız. bu gün yenə həzi aslanov stansiyasında düşüb çıxdım çölə. 2 oğlan çıxdı qabağıma. külək idi, kapşonkanı salmışdım başıma, heç üzlərinə baxmadım. dükanın qabağında maşınlar saxlayıb. yan-yana duran iki adamın yerləşə biləcəyi qədər yer var. bunlar da bir-birinin ardınca gedirlər, mən tam keçəcəkdim bunlardan biri keçdi qabağa, yəni o birinin yanına. gündüz vaxtı yolumu kəsiblər. lan bi siktirin gedin. nəysə, keçmək üçün gərək bunlarla ünsiyyət halında olum, bunlardan yol istəyim, ya yolumu dəyişim. ya da bunların aralarından sürtünə-sürtünə keçməyimimi istədilər bilmirəm. mənə də ətrafda adamın çox olmasından bir daxili güc gəldi. mən gedirdim, bir anda dediyim kimi yan-yana gəldirlər. qısa müddətdə oldu. mən də ayaq saxlamadan qabağımda heç nə yoxmuş kimi yeridim, var gücümlə bu arxadan gəlib qabağıma keçənə çırpdım, arxa-arxaya getdi, hadisənin şokunda idilər onlar, yeyin addımlarla hadisə yerindən uzaqlaşdım. hansı ağılla eləmişəm bilmirəm, necəsə oldu elədim, çox qıcıqlanmışdım. yaxşı da olub. gördünüz şərait var, altda qalmayın, qızlar.
18. biraz empatiya elədim, həqiqətəndə azərbaycanda qadın olmaq çətindi, valideyinlərinin icazəsi olmadan heçnə edə bilməmək, özünü ağır aparmağa məcbur edilmək, səni bakteryalardan qorumaq üçün verilən zəri evlənənə qədər qorumaq, rahat sikişəbilməmək, təcavüzə məruz qalanda açıq geyinmisən və ya səndə istəyirsən damğası yemək, siqaret çəkən qadına qəhbə deyilməsi, evlənəndə heyvan kimi qırmızı lent taxılması, toy gecəsi bəyin səni sikəndən sonra sənə sahib olduğun fikirləşməsi, gecə işləyə bilməmək, küçə avaralarının gözləriylə sənə təcavüz eləməsi, oğlanlanla dostluq etdikdə 99% onun səni sikmək üçün sənlə dost olması, valideynin tərəfindən xarici ölkəyə təhsil almaq adıyla belə getmənə icazə verməməsi ( hamımız bilirik niyə vermədiyin amma nəysə ), belə götverən ölkədə sizi belə pox günündə qısıtlanmış yaşaddığımız üçün bağışlayın bizi qadınlar, yada bağışlamayın içinizdən keçən ən ağır söyüşləri söyün bəlkə rahatladınız
29. Öncəki yazarlar bunun haqqında yetəri qədər ətraflı yazıblar gördüyüm qədərilə. Mən sadəcə qarşılaşdığım kiçik, amma sıradan olmayan anlardan yazmaq istəyirəm. Öncəliklə Azərbaycanda istənilən canlı olmaq (fərq etmir qadın, kişi, heyvan və s) çətindir. Kimin dediyini xatırlamıram, əhlinə rast gəlməyən hər şey ziyan olur, can da, inci mərcan da. Qadınlara cəmiyyətin yüklədikləri "dəyərlərlə" çətinlik dərəcəsi daha da artır. Dərsdən çıxmışdım, axşam idi. Daima evə getdiyim avtobus o gün çox gecikirdi, başqa bir avtobusa mindim. O tam evə qədər aparmır. Mərkəz deyilən bir hissədə saxlayır ki, ordan evimə piyada 15 dəqiqəlik yol var. Hava çox qaralmamışdı, piyada gedim hava da almış olaram dedim. Əcəmidəki yol qırağı tərzi bir yol deyil. 15 dəqiqəlik yolda tam 3 maşın saxladı. Xanım, istəyirsiz ötürək, hara gedirsiniz və s. kimi suallar verdilər. Təbii ki, qeyrətini axtaran bu dırnaqarası kişilərə cavablarını verdim, amma anladım ki, azərbaycanda qızsanız axşam yol qırağı ilə rahat tək gedə bilməzsiniz. Bu hal metro kimi sıxlıq olan yerlərdə də yaşanır. ixtisasım azərbaycanda qızların çox seçmədikləri (bəlkə də seçə bilmədikləri) ixtisaslardandır. Hələ məktəb dönəmindən haranı düşünürsən sualına cavab veriləndə, cəmiyyətin guya savadlı hissəsi sayılan müəllimləri də daxil olmaqla "sən qızsan, sənə yaraşmaz, irəlidə çətinliklər çıxacaq bacarmazsınız, qıraqdan yaxşı baxılmaz" kimi şeylər demələri ilə qarşılaşmaqdır. Cəmiyyətin sizə ayrıca şəxsiyyət kimi yox, kiminsə qızı, bacısı, sevgilisi kimi yanaşmasıdır. Doğuşdan sahib olduğumuz hüquqları sökə-sökə almaq məcburiyyətində qalmaqdır. Əgər qadın yetəri qədər cəsaərtli deyilsə, cəmiyyətin, ailənin ona biçdiyi rol ilə ömrünü hədər verməsidir
2. çətindi.
çünki azərbaycanda əgər bir qadının iqtisadi azadlığı varsa o deməkdirki ya onun saxlayını var əxlaqsızdır. dərd azar orasıdır ki bunu edən sadəcə kişilər deyil bu kütlənin böyük bir qismini elə qadınlar özləri təşkil edir. səbəbi isə azadlığı olan qadınların azadlıqlarını onlar heç vaxt əldə edə bilməcəklər və qazandıqları uğurları əldə edə bilmiyəcəklər.əgər bir ölkədə qadınlar öz həmcislərini qınaq obyekti olaraq görüb uğurlarının dəstəkləmirsə kişilərdən qadınlara baxış tərzini dəyişməklərini gözləmək absurtdur. azərbaycanda da bu problem həll olmadığına görə azərbaycanda qadın olmaq çətindir.
4. azərbaycanda qadın olmaq daha çox dinin gətirdiyi dəyərlərlə doğulmaqdır.
azərbaycanda qadın olmaq axırdan birinci olmaqdır.hər ehtimalda birincisən qadın narahat olma.
azərbaycanda qadın olmağın sevgi tərzi "get sevərsən"deyə sevməkdir.
azərbaycanda qadın olmaq shakespeare'in hamlet'indən alıntı olmaqdır:"olmaq ya da olmamaq.bütün məsələ bu".mövcüdluğun bilinməz.
azərbaycanda qadın olmaq:acun ılıcalı təqdim edir:"istedad sizsiniz azərbaycanda yaşayan qadınlar"
azərbaycanda qadın olmaq "my woman"mahnısının dibi olmaqdır.sahiblənilməyin notunu çıxarmaqdır.
azərbaycanda qadın olmaq keçmişə doğulmaq, keçmişlə böyümək, keçmişə ölməkdir.
azərbaycanda qadın olmaq həyata 50/50 başlamaqdır.
sən?!qadınsan?!həm də azərbaycanda?!
yox, yox, bir də belə iş görmə
24. Çoxunun sənə "deşik" olaraq baxması. Söhbəti seksual kontekslərə gətirən qaqalardan bezmək.
Kimin doğru seçim olacağını bilməmək.
Güvənsizlik
Evlənməmişdən öncə Seks üçün əks cinsin milyonlarca hüququ varkən bakirəliyin getmə temasına görə sadəcə 1 haqqının olması.
Sosial həyatda önəmin vurğulansada iş dünyasında bacarıqsız gözü ilə görülmək.
"Maşın sürə bilməz", "iş qura bilməz" vəs damğaların alınması .
6. çox çətindir. azərbaycanda qadınlar öz cinsləri tərəfindən xəyanətə uğrayırlar, qadınları alçaldan da başqa qadınlardır. kişilər tərəfindən zorakılığa məruz qalan, öldürülən həmcinslərinə əcəb olub, yaxşı olub, gör nələr edib ki belə ediblər ona deyən varlıqlar var, insan dəhşətə gəlir. qonşuluqda tək yaşayan, boşanmış qadına pozğun deyən, bakirə olmayanı fahişə adlandıran bu qadıncığazların tək təsəlliləri öz dırnağarası qeyrətləridir. əsas olan cinsəl orqanın bakirə olması deyil e, əsas odur ki beynin sikik olmasın.
5. azərbaycanda qadın olmaq kölə olmağa bərabərdir. azərbaycan qadını həmişə ədəbiyyatda, kinoda, youtube-da rəy yazan qaqaşların nəzəriyyəsində müqəddəsdir, ancaq onların bəhs etdiyi qadın hər hansı azərbaycanlı qadın deyil. ərinin yanında dili qısa olan, qaynanasının söyüşlərinə tab gətirə bilən, başı həmişə aşağıda, abır-həya gözləyən qadındır. bu müqəddəs qadının vəzifəsi də əri altına yatmasını istədiyində yatıb, uşaq doğanda da ona erkək uşaq verə bilməkdir. və bədbəxtliyə baxın ki, doğduğu uşağa ad qoymağa belə haqqı yoxdur, çünki onun adı əvvəlcədən müəyyənləşdirilib. azərbaycanda qadın yoxdur, ya da belə deyək, azad qadın yoxdur. azərbaycanda ərinin sağ əli olan kölələr vardır və bu həyatı yaşamağı rədd edən "pozğun"lar. təəssüf ki, millət olaraq həmişə reallıqdan qorxmuşuq, o üstümüzə gəlməyə başlayanda öz yalan dünyamıza sığınıb onu söymüşük. bizdən olmayanı öldürün məntiqi ilə hərəkət etmişik, fərqliliyi, heç olmasa, gözardı etməyə belə tərbiyəmiz yoxdur, biz onu ancaq "peysər" çıxarda bilərik.
15. qadın olmaq asandı, ama qadının öz əxlaqını qoruması şücaətdir. ama acgözlərinin bol olduğu türk dövlətlərində, həttda azərbaycanda qadın olmaq şücaətdən də irəlidir
27. çox ağırdır. ifadə edəcəyim təəssüratlar sadəcə bir kişi kimi mənim qıraqdan müşahidələrimdir. müşahidə etdiyim həyatları yaşamaq, dözmək məcburiyyətində qalan qadınlar var. digər problemləri bir qırağa qoyuram. sadəcə məişətdəki psixoloji zorakılıq belə dözülməzdir. yemək bişir, qab yu, uşağa bax, yenə yemək bişir, yenə qab yu, yenə uşağa bax... bu rutinlə 10 gün yaşasam, yəqin ki, dəli olaram. uşaqlar bir qırağa, yazıqlar hələ infantil yetişkinlərə də baxmalıdırlar. mətbəxdə oturduğu stoldan qalxıb özünə çay süzə bilməyən, dünən axşam götündən çıxardığı şalvarı tapa bilməyən, çıxardığı çirkli corabı maşına atmaqdan aciz eşşəklərin də qeydinə qalmalıdırar.
ay ana, ürəyim yatdı!
26. Təsəvvür elə ki, atanın evinə gedirsən, atan deyir "get xarabana." Qardaşının yanına gedirsən, qardaş deyir "sənə baxacaq imkanım yoxdur." Polisiə gedirsən, polis ərini çağırır və o səni polis bölməsində, hamının gözü qarşısında qətl edir.
Mən təsəvvür edə bilmədim çarəsizliyi.
Azərbaycanda qadın olmaq çətindir
20. ən betəri odur ki, pantural kimi adamlar qadınlar haqqında belə danışandan sonra yəqin bir də heç kim bu adamın üzünə baxmaz düşüncəsi özünü doğurmur. çünki onun kimi düşünən digərləri, din keşikçiləri daha da artıq dəstək verir belə olan halda içlərində biri onların fikrini səsləndirir deyə. bütün radikal axımlarda elədir, necəki trump rasist fikirlər səsləndirərək prezident olmuşdu çünki onun kimi düşünən ağların dəstəyini toplayırdı, pantural ya başqa seksist/dindarlar da onun kimi.
ölkədəki qadınlara qarşı olan təzyiqlərin iki ana səbəbi var: din və kasıblıq.
"əgər heç bir varlı, heç bir kasıb olmasaydı, hamı bərabər olsaydı din yox olardı, insanlar sadəcə xoşbəxt olmadıqları vaxt din yaradırlar"
bu sözlər aşağıdakı mahnıda keçir:
(youtube: )
din və kasıblıq bir-biri ilə onsuz da əlaqəlidir. ama ayrı bir haşiyə çıxası olsaq: kasıblıq və cinayət üzərinə aparılan bir təcrübə göstərir ki, nisbi kasıblıq cəmiyyətdəki kişilərdə cinayət nisbətini artırır. nisbi, yəni kasıb və varlıların eyni yerdə yaşadığı ərazilər. çünki eyni ərazidə yaşayan kasıb/zəif kişilər qadın əldə edə bilmədikdə şiddətə əl ata bilir. (təbii ki bu o demək deyil ki bütün kişilər belədir). daha ətraflı aşağıdakı videodan öyrənə bilərsiniz:
(youtube: )
din əlaqəsi də yenə eyni yerə gəlib çıxır. əgər sənin inancların, sahib olduğun illuziyalar, cognitive dissonance, sənə nələrisə qadağan edirsə, əngəl olursa, başqa qadınlarla olmağını uyğun görmürsə, ama həmin görüb istədiyin qadınların ətrafda digərləri ilə gəzdiyini görürsənsə bu fikirə qarşı içində şiddət yaranır və daha da radikallaşırsan. ya daha da dindar olub digərlərinə nifrət edirsən ya taciz təcavüzə əl atırsan. türkiyə, Əfqanıstan və.s kimi.
yaşadığın konservativ bina evinə hansısa qız səni görməyə gəlirsə məhlənin başındakı beta meymunlar gəlib sənə camaatın ana bacısı var deyir. dərdləri isə öz penisləridir.
uzun sözün qısası azərbaycan ya başqa dindar ölkələrdə qadın olmaq çətindir. istədiyin kimi geyinə belə bilmirsən üstünü örtürlər öz siklərinə yiyəlik edə bilmirlər deyə.
9. eger normal azeri ailesindedirse ve elediyi seyin yanlis olmadigina dair arqumenti ve olanlarla razilasmama cesareti varsa en cuzi variantda mukemmel yalan istehsal eden beyine sahib olma azerbaycanda qadin olmaq demekdir.
16. bu başlıqda məşhur qazaxıstanlı jurnalist borat saqdiyevin aforizmləri yadıma düşür :
- amerikada çox fərqli demokrasiya var.qadınlar səs verə bilir ama atlar yox
- qaraçılar evimə hücum eləmişdi.arvadımı oğurladılar və atıma çox pis şəkildə rəftar elədilər.o hələ də depressiyadadı
- anam məni sevmirdi.mənə deyirdi ki kaş başqa biri tərəfindən təcavüzə uğrayardım
- qazaxıstan son vaxtlar mədəni olaraq irəliləməkdədir.artıq qadınlar da avtobusda gedə biləcək
12. eslinde biraz da asandir. cunki umumi olaraq qadinlar aile xarici meselelerde(problem hell etme ve pul qazanmaq kimi) yukun altina girmeyen, sadece mueyyen bir gozlenti icinde yasayan insanlardir. bunu her bir qadina shamil etmek olmaz amma bir coxu ozunu maddi rifaha catdirabileceyi insanla beraber olmaq ucun calismaqdadir ki, bu da icgudusel olaraq mesuliyyetden qacmaq olaraq basha dushurem men.
1. qadin olmaq tekce azerbaycanda yox ele her yerde cetindi, dereceleri var sadece, zorla qazanilmis haqqlar kimi..uzun movzudu edit edecem, ureyim dozmedi bunu yazim dedim..
25. Heç vaxtı mastrubasiya etməmək/ora nəsə olsa ölümlə hədələmək/tez ərə getməyin qürur duyulası bir şey kimi görüldüyü/evlənəcəyi və ya sevgilisi oğlan tərəfindən həyatı ilə bağlı nələrəsə qərar verilməsib qız oxumaz və s kimi əsasən neqativ yönlərinin çox göründüyü bir yaşam formasıdır. Çoxda pozitiv tərəflərini tapa bilməyəcəm.
)
bir şeydən əziyyət çəkməkdi. yəqin ki, belə şeylər yalnız bizim ölkədə baş verir.