bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

azərbaycan dilinin türkiyə türkcəsi ilə kirlədilməsi

| ədəbiyyat
6,390 | 38 | 190

əjdahalar  googlla
azərbaycan dilindəki söz qıtlığı - türkcənin azərbaycan dilinə ziyan vurması - aşk filmlerinin unutulmaz yönetmeni
« / 3 »


    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    21. sözlükdə həmişə mübahisə yaradan , bir - birinə söz soxmağa çalışan başlıqlardan qaçınmağa çalışıram. amma bu dəfə yazacam.
    ilk öncə onu vurğulayım ki , dünya üzərində o amazon meşələrindən çıxmamış , afrikanın cəngəlliklərində yaşayan qəbilələrin dili xaric , təsirə məruz qalmamış , söz alıb - verməmiş dil yoxdur . hətta , çox araştırsan onların da qonşu qəbilələrlə söz alış - verişi tapılacaq. müasir türk dilləri içində ən az təsirə məruz qalanlardan biri yakutcadırsa , onda da monqolcadan , tunquzcadan izlər var. dillər hər zaman qonşu dillərlə - eyni kökdən olsun vəya olmasın - qarşılıqlı alış-verişdə olur. yəni , dil hər zaman təsirə məruz qalır , qalmalıdırda . dilimiz farsca , ərəbcə tərəfindən məhv edilib şivənləri boş quruntudur. çünki dilimiz sözü alanda , bu 2 dilin qrammatik quruluşunu da almır ki . sözü alır , onu öz qrammatik quruluşuna uyğunlaşdırır . şəkilçi baxımından zəngin olan və aqqlütinativ olan dillər asanlıqla başqa dilin quruluşunu almaz . sizə səfəvi dövrü iranından bir misal verim , fikrim tam aydın olsun. şahın quşcuları , qorçuları , fars dilli narrativ mənbələrdə eynilə belə keçir - qusçubaşiyan , qorçubaşiyan - quşcuların başı və qorçuların başı. sözlər hər ikisi türk mənşəli sözlərdir , ancaq cəm şəkilçisinə diqqət edin , farscadır. bu sözlər farscaya keçib , ancaq fars cümlə quruluşuna uyğunlaşıb . ümumu türk dillərindən farscaya 5000-dən çox söz keçib . orxun abidələrində belə soqd dilindən alınma sözlər var. tanq imperiyası dövrünə aid çin qaynaqlarında da türkcə ifadələr var. ( maraqlılara ifadəni tam olaraq da deyə bilərəm). ümid edirəm ki , bu mövzuda fikrimi kifayət qədər izah edə bildim. keçək əsas məsələyə.
    dil o zaman çirklənər ki , o dildə danışanların nümayəndəsi olan və orada - burada təhsil aldığı ilə öyünən gənclər o dili bilməsin , o dili ala yarımçıq danışsın. bəli , azərbaycan - dili - yəni bizim istifadə etdiyimiz dil - çirkləndirilir. bunu da çirkləndirənlər bizlərik . bu bəhs etdiyiniz " çirklənmə " də təbii yolla baş vermir . yəni , dilin özü söz alıb - vermir. sən gedirsən , türkiyədə dılğır bir anadolu universitetində oxuyursan , başlayırsan hesabından , bloqundan araya türkcə sözlər sıxışdırmağa . sıxışdır , problem deyil. hər kəs istədiyi kimi danışa bilər . ancaq gəlib " azərbaycan dili kasıbdır " , " özümü ifadə edə bilmirəm " , nə bilim nədir desən , olmaz. bu vaxt mən də sənə deyərəm ki , dil heç də kasıb deyil. sən " uşaq və buz " , " xoruz " şerləri xaric azərbaycan ədəbiyyatından xəbərsizsən. bir də , ictimai yerlərdə ağzına su alıb oturmayasan deyə , bir - iki axundov ifadəsi əzbərləmisən. sən ənvər məmmədxanlı , süleyman sani axundov , süleyman rəhimov və b. azərbaycan dilində gözəl yazan yazıçıları oxumamısan deyə , bu dil kasıb deyil ay qardaş. dili sənin arasına sıxışdırdığın "abi" , "vallahi" , "adam" və s. ifadələr it gününə qoyur. bir misal verim , deyirsən ki , " adam çox gözəl aktyordur" . ay başına - gözünə döndüyüm , azərbaycan dilində o adam sözü heç vaxt sənin o ifadə etdiyin kimi işlənməyib axı. niyə gətirib o küçə türkcəsini soxuşdurursan bura , sonra da deyirsən özümü ifadə edə bilmirəm , dil kasıbdır. əgər azərbaycan dilinə fikir bildirəcəksənə ilk öncə o ağzınızdakı küçə türkcəsini tüpürün yerə . əgər türkiyədə düz - əməlli ictimai mühitdə olmusunuzsa görəcəksiniz ki , nə qədər səlis türkcə danışsanız o qədər sizə sayğı duyulur. açın 70 və 80-ci illərin trt spikerlərinin danışıqlarına qulaq asın və feyz alın. indi isə salamat türkcə danışanda yoxdur . ciddi deyirəm aztv izləyin. gözəl axıcılıq , təmiz intonasiya , yerli yerində ifadələr. əzizlər , xalq ifadələri işlətməkdən çəkinməyin . bu sizin "cool"uğunuza xələl yetirmir , əksinə sizi daha da ucaldar .

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    22. hər hansı bir azərbaycanlı türk söyüşü olan "aq"-ni işlədəndə elə bil başımdan qaynar su tökürlər.

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    23. deməli belə. bəzi hallarda türk sözləri işlətmək olar, fikrini daha yaxşı ifadə etmək üçün mü deyim, daha effektiv səslənir mi deyim. amma bəzi adamlar var həqiqətən bunun ağını çıxarır. ancaq qızlarda buna rast gəlmişəm düzü. bu yaxınlarda iş yerimdə qarşılaşdığım bir hadisəni danışmaq istirəm. deməli bir makyaj mağazasında bir makyaj məhsulunu test edirəm və orda çalışan qız köməklik göstərir. bu zaman bizə yaşı 23-25 arası bir qız yaxınlaşır. 10 kmdən başa düşülər ki azərbaycanlıdı bu xanım. yaxınlaşdı bizə, birdən başladı türkcə danışmağa. amma necə danışır əl qatıb özünə ama hiss olunur ki, yox da azərbaycanlıdı bu qız. ay nə bilim ben hava alanında stuardes çalışıyorum, ben de bunlardan kullanıyorum zad. biz də satıcı qızla birbirimizə baxırıq ki, bu neynəməyə çalışır. qız rolunu yaxşı oynuyurdu, taki o sualı verənə qədə. qayıtdı ki, siz şimdi kirşan mı sürüyosunuz? kirşan e ay kişi. türkcədə elə bir söz yoxdu. dözmədim, qayıtdım buna ki, nə özünü artistliye qoymusan? türklər nə bilir kirşan nədi. öz dilində danış da əziyyət çəkirsənsə belə. qız duruxdu, sora nə desə yaxşıdı? nasıl istiyorum, öyle de konuşuyorum. sora da sifət eliyib getdi. deməyim odu ki, bax məsələn mən, türk klubuna azarkeşlik edirəm, türkiyədə bəlkə 20 dəfə olmuşam, türk dilini də yaxşı bilirəm. amma sənin qarşındakı azərbaycanlıdısa, azərbaycan dilini bilirsə, belə oyunlara nə ehtiyac var axı?

    5 əjdaha!

    20.10.2016 10:24, 1907

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    24. Məncə, başlığın mövzusu bir az mənasız tərəflərə çəkilib. Azərbaycan dilini zənginləşdirmək üçün türk dil qrupuna aid olan digər dillərdən sözləri tapıb, özümüzünkünə qatmaq bəlkə nəyisə dəyişə bilər. Bəlkə. Yəni bu şəkildə dil özündə olmayan, tərcüməsi ancaq üç-dörd kəlmənin birləşməsiylə ifadə edilən sözləri lüğət tərkibinə artırar. Amma onsuz da dilimizdə mövcud olan kəlmələri Türkiyə türkcəsindəkilərlə əvəz etmək çox boş və lazımsızdir. Başlıqda nəzərdə tutulan da bu olmalıdır. Yəni "xoşbəxt" varkən, niyə "mutlu", "kədərli" varkən, niyə "üzgün"href="https://azerdict.com/az/izahli-luget/" style="rgba(25,148,218, 0.8 link " target="_blank" class="sonses" rel="nofollow">https://azerdict.com/az/izahli-luget/üzgün), "xeyli" varkən, niyə "baya", "məsləhət görmək" varkən, niyə "önermek", "alüdəçisi olmuşam" varkən, niyə "bağımlısı olmuşam" "müqayisə" varkən, niyə "kıyaslama" deyəsən ki? internetdə ortalıq "ulan"lar, "abi"lər və başqa, TV serialı türkcəsi sözləriylə qaynayır. Belə halda buna azərbaycan dilinin türkiyə türkcəsi ilə kirlədilməsindən başqa bir ad vermək təəssüf ki, mümkün deyil.

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    25. türkiyə türkcəsi deyən amma azərbaycan türkcəsi deyə bilməyən, tarix, dil cahiliyyətinin soz6 sözlük təmsilçisi bir trollun bəyanatıdır. etibar ediləsi deyildir.

    16 əjdaha!

    19.12.2017 18:03, xuheda

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    26. kirlətmə? azərbaycan türkcəsində olan saysız hesabsız ərəb-fars mənşəli sözlərdən yox,türkiyə türkcəsindən çəkinən,türk deyilən millətin təkcə türkiyə əhalisi olduğunu düşünən insanlar tərəfindən səsləndiriləbiləcək cümlə.özü də çox söz var,əsl türkcəmizdə var,amma o qədər işlətmirik ki,bizə sanki öz sözümüz deyilmiş kimi gəlir. şərh bizim sözdür,"yorum"la çirkləndirməyək?

    8 əjdaha!

    20.12.2017 21:41, fid

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    27. Əvvəla ərəb/fars sözləri bizdə çoxdur, türk dilindən söz keçsin bizə və s və s deyənlərin bir çoxu bilmir ki, türk dili də ərəb/fars/yunan/ fransız/ Avropa sözləri ilə doludur. Bir yerdə gördüyüm qədəri ilə 14.000 alınma söz var imiş. Dəqiq bilmirəm. Bir çoxunuzun işlətdiyi, bizdə yoxdur deyib, ayıb gördüyü "zaten" sözü, fars sözüdür. Komik sözü fransız/latın, Şapsal yunan və ya adabter/zaryadka sözünü bəyənməyib, xarici sözdür deyib, türklerin "şarj/şarj etmek" sözlərini işlədənlər, (ki, adabter/zaryadka sözlərinin qarşılığı yükləmə/yükləyici olaraq müəyyən edilib) nə isə, bilmirlər ki, şarj sözü fransız sözüdür. Yəni, türk dilindən türk sözü alırıq, azərbaycan dilində ərəb sözü elə belə, deyənlər, dilimizə fransız, yunan, avropa sözləri soxurlar. 1)
    2) bir dildə nə qədər söz olur,olsun insan gündəlik həyat zamanı müəyyən sözlərdən istifadə edir. Yəni türk dilinin lüğətində bizdən daha çox söz olsa da, bizim dil onların dilindən əksik qalmır. Mən heç vaxt öz fikrimi ifadə etməkdə əziyyət çəkməmişəm. Nə də ki, türk sözlərindən istifadə etmirəm, azərbaycanlıların istifadə etdiyi kimi. 3) günlük həyat zamanı istifadə olunan bəzi söz və feiller var ki, bizdə onun iki qarşılığı olur. Məsələn: anlamak- başa düşmək, anlamaq. Düşünmek- düşünmək, fikirləşmək. Kullanmak-istifadə etmək, işlətmək. Kayb etmek (oyunu) uduzmaq, məğlub olmaq,(bir şeyi) itirmək, kayb olmak- azmaq, itmək. Kazanmak (pul) qazanmaq, kazanmak (oyunu) udmaq, qalib olmaq. Yardım etmek -yardım etmək (eləmək/göstərmək), kömək eləmək. Güvenmek- güvənmək, arxayın olmaq. Məsələn türklərdə də arxayın olmaq yoxdur! 4) Azərbaycan Dilinin izahlı Lüğətində (1960-87) 43.200 baş söz var idi, türkcə sözlükdə isə 26.000 baş söz (1980) qeydə alınıb. indi isə türk lüğətində 111.000 söz var, bizdə isə bu rəqəm 105.000 neçəsə yadıma gəlmir. indi belə deyək, türk xalqı üstündə araşdırma aparılıb, və məlum olub ki, türk gəncləri günlük 300-400 sözdən istifadə edirlər. Əlbəttə, sizdə çox baxırsınız türk kino və dublajlarına ona görə azərbaycan dilini düz-əməlli bilmirsiniz və fikrinizi ifadə edə bilmirsiniz. Yəni məsələn kullanmak- istifadə etmək, işlətmək. Hərəsinin özünə görə işlənmə qaydası var, amma türkcə oxumaqdan, türkcəyə vaxt ayırmaqdan, bir çoxunuzun heç bizim "işlətmək" sözümüzün olduğu yadınıza düşmür. Bir çoxunuzda orda-burda mızlanırsınız dilimiz elə dilimiz belə.

    1 əjdaha!

    14.04.2020 07:00, Fatimə

    Yalnız deyilsən!

    Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

    Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

    28. illərlə rus əsarətində qaldığımız üçün холодильник, зарядка, уже, всё kimi nümunələr az qala daşlaşmağa doğru gedir. niyə? çünki öz dilimizdə danışmağın səviyyəsizlik, bilik səviyyəsinin kasadlıq göstəricisi hesab olunur. bunu elə türkcəyə də şamil etmək olar. az-çox 30 illik müstəqilliyi olan respublikada uşaqlar üçün müasir cizgi filmləri çəkilmir. buna görə də uşaqlar qaçırlar türk youtube kanallarına, türk filmlərinə. və düşünsək ki, inkişaf dövründə uşaqların aldığı təsir qalıcı olur, günümüzün problemini də asanlıqla anlamaq olur.
« / 3 »



üzv ol
Modalı bağla





...