azərbaycan dilinin türkiyə türkcəsi ilə kirlədilməsi
| ədəbiyyat6,390 | 38 | 190
əjdahalar googlla
azərbaycan dilindəki söz qıtlığı - türkcənin azərbaycan dilinə ziyan vurması - aşk filmlerinin unutulmaz yönetmeni
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
ilk öncə onu vurğulayım ki , dünya üzərində o amazon meşələrindən çıxmamış , afrikanın cəngəlliklərində yaşayan qəbilələrin dili xaric , təsirə məruz qalmamış , söz alıb - verməmiş dil yoxdur . hətta , çox araştırsan onların da qonşu qəbilələrlə söz alış - verişi tapılacaq. müasir türk dilləri içində ən az təsirə məruz qalanlardan biri yakutcadırsa , onda da monqolcadan , tunquzcadan izlər var. dillər hər zaman qonşu dillərlə - eyni kökdən olsun vəya olmasın - qarşılıqlı alış-verişdə olur. yəni , dil hər zaman təsirə məruz qalır , qalmalıdırda . dilimiz farsca , ərəbcə tərəfindən məhv edilib şivənləri boş quruntudur. çünki dilimiz sözü alanda , bu 2 dilin qrammatik quruluşunu da almır ki . sözü alır , onu öz qrammatik quruluşuna uyğunlaşdırır . şəkilçi baxımından zəngin olan və aqqlütinativ olan dillər asanlıqla başqa dilin quruluşunu almaz . sizə səfəvi dövrü iranından bir misal verim , fikrim tam aydın olsun. şahın quşcuları , qorçuları , fars dilli narrativ mənbələrdə eynilə belə keçir - qusçubaşiyan , qorçubaşiyan - quşcuların başı və qorçuların başı. sözlər hər ikisi türk mənşəli sözlərdir , ancaq cəm şəkilçisinə diqqət edin , farscadır. bu sözlər farscaya keçib , ancaq fars cümlə quruluşuna uyğunlaşıb . ümumu türk dillərindən farscaya 5000-dən çox söz keçib . orxun abidələrində belə soqd dilindən alınma sözlər var. tanq imperiyası dövrünə aid çin qaynaqlarında da türkcə ifadələr var. ( maraqlılara ifadəni tam olaraq da deyə bilərəm). ümid edirəm ki , bu mövzuda fikrimi kifayət qədər izah edə bildim. keçək əsas məsələyə.
dil o zaman çirklənər ki , o dildə danışanların nümayəndəsi olan və orada - burada təhsil aldığı ilə öyünən gənclər o dili bilməsin , o dili ala yarımçıq danışsın. bəli , azərbaycan - dili - yəni bizim istifadə etdiyimiz dil - çirkləndirilir. bunu da çirkləndirənlər bizlərik . bu bəhs etdiyiniz " çirklənmə " də təbii yolla baş vermir . yəni , dilin özü söz alıb - vermir. sən gedirsən , türkiyədə dılğır bir anadolu universitetində oxuyursan , başlayırsan hesabından , bloqundan araya türkcə sözlər sıxışdırmağa . sıxışdır , problem deyil. hər kəs istədiyi kimi danışa bilər . ancaq gəlib " azərbaycan dili kasıbdır " , " özümü ifadə edə bilmirəm " , nə bilim nədir desən , olmaz. bu vaxt mən də sənə deyərəm ki , dil heç də kasıb deyil. sən " uşaq və buz " , " xoruz " şerləri xaric azərbaycan ədəbiyyatından xəbərsizsən. bir də , ictimai yerlərdə ağzına su alıb oturmayasan deyə , bir - iki axundov ifadəsi əzbərləmisən. sən ənvər məmmədxanlı , süleyman sani axundov , süleyman rəhimov və b. azərbaycan dilində gözəl yazan yazıçıları oxumamısan deyə , bu dil kasıb deyil ay qardaş. dili sənin arasına sıxışdırdığın "abi" , "vallahi" , "adam" və s. ifadələr it gününə qoyur. bir misal verim , deyirsən ki , " adam çox gözəl aktyordur" . ay başına - gözünə döndüyüm , azərbaycan dilində o adam sözü heç vaxt sənin o ifadə etdiyin kimi işlənməyib axı. niyə gətirib o küçə türkcəsini soxuşdurursan bura , sonra da deyirsən özümü ifadə edə bilmirəm , dil kasıbdır. əgər azərbaycan dilinə fikir bildirəcəksənə ilk öncə o ağzınızdakı küçə türkcəsini tüpürün yerə . əgər türkiyədə düz - əməlli ictimai mühitdə olmusunuzsa görəcəksiniz ki , nə qədər səlis türkcə danışsanız o qədər sizə sayğı duyulur. açın 70 və 80-ci illərin trt spikerlərinin danışıqlarına qulaq asın və feyz alın. indi isə salamat türkcə danışanda yoxdur . ciddi deyirəm aztv izləyin. gözəl axıcılıq , təmiz intonasiya , yerli yerində ifadələr. əzizlər , xalq ifadələri işlətməkdən çəkinməyin . bu sizin "cool"uğunuza xələl yetirmir , əksinə sizi daha da ucaldar .
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
2) bir dildə nə qədər söz olur,olsun insan gündəlik həyat zamanı müəyyən sözlərdən istifadə edir. Yəni türk dilinin lüğətində bizdən daha çox söz olsa da, bizim dil onların dilindən əksik qalmır. Mən heç vaxt öz fikrimi ifadə etməkdə əziyyət çəkməmişəm. Nə də ki, türk sözlərindən istifadə etmirəm, azərbaycanlıların istifadə etdiyi kimi. 3) günlük həyat zamanı istifadə olunan bəzi söz və feiller var ki, bizdə onun iki qarşılığı olur. Məsələn: anlamak- başa düşmək, anlamaq. Düşünmek- düşünmək, fikirləşmək. Kullanmak-istifadə etmək, işlətmək. Kayb etmek (oyunu) uduzmaq, məğlub olmaq,(bir şeyi) itirmək, kayb olmak- azmaq, itmək. Kazanmak (pul) qazanmaq, kazanmak (oyunu) udmaq, qalib olmaq. Yardım etmek -yardım etmək (eləmək/göstərmək), kömək eləmək. Güvenmek- güvənmək, arxayın olmaq. Məsələn türklərdə də arxayın olmaq yoxdur! 4) Azərbaycan Dilinin izahlı Lüğətində (1960-87) 43.200 baş söz var idi, türkcə sözlükdə isə 26.000 baş söz (1980) qeydə alınıb. indi isə türk lüğətində 111.000 söz var, bizdə isə bu rəqəm 105.000 neçəsə yadıma gəlmir. indi belə deyək, türk xalqı üstündə araşdırma aparılıb, və məlum olub ki, türk gəncləri günlük 300-400 sözdən istifadə edirlər. Əlbəttə, sizdə çox baxırsınız türk kino və dublajlarına ona görə azərbaycan dilini düz-əməlli bilmirsiniz və fikrinizi ifadə edə bilmirsiniz. Yəni məsələn kullanmak- istifadə etmək, işlətmək. Hərəsinin özünə görə işlənmə qaydası var, amma türkcə oxumaqdan, türkcəyə vaxt ayırmaqdan, bir çoxunuzun heç bizim "işlətmək" sözümüzün olduğu yadınıza düşmür. Bir çoxunuzda orda-burda mızlanırsınız dilimiz elə dilimiz belə.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
üzv ol