Rejissor: Yılmaz Güney.
Yılmaz Güney:
Həbsxananı anlatmaq; filmə Türkiyəni əlavə etmək demək idi. "Arkadaş" filmindən bəri tamamilə özümün çəkdiyim ilk film idi. Siyasi film çəkmək istəmirdim təbliğat etmək, sloqanlar hazırlamaq, qışqırmaq istəmirdim. istədiyim; mövzunun günümüzdəki Türkiyə olması idi. 1980-ci ildən bəri 40-a qədər adam ölüm cəzasına məhkum olunub, minlərlə adam hələ həbsxanadadır. Belə vəziyyətdə həbsxananı anlatmaq bir növ Türkiyəni anlatmaq demək idi, filmə Türkiyəni əlavə etmək demək idi. Bugünün Türkiyəsinin həbsxana gerçəyini yaxşı bilən biri olaraq, özümə bir sual verdim: hadisələri olduğu kimi yoxsa dolayı yolla anlatmalıyam? ikinci variantı seçdim. Filmin kulminasiya nöqtəsi, filmə başda uşaqlar olmaqla yanaşı yetişkinləri də qoydum; həbsxana gerçəyini onların da gözündən görə bilmək üçün birinci yolu yəni hadisələri bütün çılpaqlığı ilə anlatmaq yolu gerçəyə nə qədər yaxın olarsa o qədər inanılmaz görünəcəkdi. Bu gün türk həbsxanalarında inanılmaz hadisələr baş verir. Dahası: Türkiyədən uzaq qaldığım vaxtda, hayatımın siyasi tərəfı, siyasi mənliyim olduqca dəyər qazandı və bunun filmimi kölgələməsini istəmirdim; çünki necə olursa-olsun bu filmin təbliğat xarakterli olaraq qiymətləndirilməsini istəmirdim. Bədii bir izahat yolu tapmalı idim, bu izahat yolu istədiyim həqiqəti daşımalı, izah etməli və ən azından hiss etdirməli idi. “Duvar” – da iki metodun qarışığından istifadə etmişəm. Ssenari yazmağı həbsxanada öyrənmişəm. Əvvəlki filmlərimdə hekayəni zaman ardıcıllığına görə çəkərdim və ssenari olaraq əlimdə yalnız bir neçə səhifə yazı olardı, film çəkilişi əsnasında lazımlı ssenaryo əlavələrini ayaqüstündə yazırdım. Lakin həbsxanada ikən, beton kimi möhkəm ssenarilərə ehtiyacım vardı; bitmiş, hər şeyin incəliklə planlaşdırıldığı ssenarilərə. “Duvar” 9 ildə ilk dəfə başdan sona qədər çəkdiyim ilk filmim idi. Bayaq dediyim kimi filmdə iki metodun qarışığından istifadə etmişəm. Çox ətraflı, yaxşı planlaşdırılmış bir ssenarim var idi, lakin yenə də bu ssenarinin əsiri olmamağa çalışdım: dəyişdirdim, bəzi səhnələri çıxartdım, yeni səhnələr əlavə etdim. Bir həbsxanada idik və gardiyan mən idim.
Bu filmdə göstərilənlər, yaşanmış hadisələrin yenidən canlandırılmasıdır. Onlar qan, alov və göz yaşı içində, divarların qaranlığında işığı və suyu axtarırdılar. Bu filmi onlara; işığı və suyu axtaran kiçik yoldaşlarıma həsr edirəm.
(youtube: 
)
)--sitat--
burası dördüncü koğuştur benim abim
bak; camları yoktur, kırıktır
ne bacası tüter ne de sobası
herneyse benim abim
ver bir cigara zuladan, yanalım
burası dördüncü koğuştur benim abim
ikinci adresimiz
allahımızı sorarsan adı gardiyan cafer, lakabı kel onbaşı
peygamberimiz desen o da ekipbaşı,
herneyse benim abim
ver bir cigara zuladan, yanalım
burası dördüncü koğuştur benim abim
kaderde ikinci adresimiz.
--sitat--