Sözaltı Sözlük - Azərbaycandilli Fikir Ensiklopediyası

+21 əjdaha

1. insanın həyatda təməl məqsədinin xoşbəxtlik olduğunu hesab edən, bu xoşbəxtliyin isə səbəbini dünya qanunlarına uyğun həyat sürməkdə görən fəlsəfi məktəb. stoiklər əqlə, zəkaya üstünlük verərək, təbiətə uyğun yaşam sürməyi əsas qayə olaraq irəli sürürdülər. stoisizmin yaradıcısı hesab edilən zenon əxlaq fəlsəfəsində dörd əsas prinsipə arxalanırdı : uyğunluq, təmkinlilik, ədalətlilik və mülayimlik. filosof hesab edirdi ki, ağılla verilmiş hər hansı bir qərar mütləq ədalətliliyə söykənir. zenon fəlsəfəsində heraklitin dialektikasından çıxış edərək, onun alov konsepsiyasını qəbul edir, heraklitdən fərqli olaraq, buna ilahi don geydirirdi. və yazırdı : "hər şey alovdan yaranıb, alovda da məhv olcaqdır".
roma stoisizmi isə seneka nın adı ilə bağlıdır.
sifarişi verən: fövqəl insan

+2 əjdaha

2. dərs keçdikləri binanın önündə iri sütunlar var imiş."stoic" sözü də sütun,nəyisə saxlayan şey mənasına gəlir.

+1 əjdaha

3. stoicism əslində, ən bəsit formada desək hisslərimizlə yox, məntiqlə, informasiya ilə qərar verməyi müdafiə edir. yəni ən çox bilinən, belə deyək `tenet`lərindən biri də məhz budu. amor fati. başımıza gələn pis şeylərə emosional reaksiya vermək yerinə, əvvəldən bu ehtimalın həmişə olduğunu hesablamış olub buna psixoloji hazır olmağı, həmən arzu olunmaz şey baş verəndə də isterik davranmaq yerinə, bunu qəbul edib həyata normal davam etməyi təbliğ eləyir. sadə bir misal, evdən çıxmısan, birdən yağış yağır, su içində qalırsan. bir çox formada reaksiya verə bilərsən, oturub ağlaya bilərsən, əsəbləşib evə qayıda bilərsən, günün davamında ancaq deyinməyi seçə bilərsən və s, amma bir stoic bu cür bir vəziyyətdə ən məntiqli olanı düşünür, başına gələn xoşa gəlməz bir hal belə olsa, oturub ağlamaq deyinmək yerinə rasional həll tapır və bu vəziyyəti qəbul edir. amor fati`nin mənası təxminən budu.

ikinci ən çox bilinən `tenet` isə memento mori`di. hansı ki bizə öləcəyimizi xatırladır. amma bu qətiyyən bizə ölüm qorxusunu aşılamaqçün deyilən bir şey deyil. əksinə ölüm nə vaxt gəlirsə gəlsin, heç nəyi yubatmadan, balaca mənasız şeylərə ilişmədən, hər gün o ehtimalın varlığını nəzərə alaraq moral hazır olmağı istəyir. Aurelius yazmışdı ki `Bu dəqiqə ölmək ehtimalın olduğuna görə hər düşüncə və hərəkətini buna əsasən müəyyənləşdir.` (Since it is possible that you may depart from life this very moment, regulate every act and thought accordingly. EN/ Quasi fieri possit, ut confestim e vita exeas, ita singula agere et dicere et cogitare te oportet LAT)

bunlar əslində daha çox stoicism`in nisbətən modern interpretasiyası və pop cultureda məhşurlaşmış hissələridi, əlbəttə stoicism bundan daha dərindi və daha çox mövzuları əhatə edir, hər fəlsəfi ideologiya kimi stoicism də əslində necə xoşbəxt ola bilərik, necə düzgün yaşamaq lazımdır və s kimi suallara cavab verməyə çalışır və bir növ moral xəritə təklif eləyir. Aurelius`u və Seneca`nı oxuduqca, stoicism`i daha yaxşı başa düşmək, fərqli aspektlərini görmək olur.