Sözaltı Sözlük - Azərbaycandilli Fikir Ensiklopediyası

+5 əjdaha

1. qisas, intiqam arzusudu və gücsüzlük hissi ilə böyüyür. nitşe, kyerkoqor'un işlətdiyi fransız dilindən ressentiment sözünün istifadə şəklini inkişaf etdirərək bu sözün subyektiv duyğulardan daha çox mənası olduğunu bildirib. ressentiment eyni zamanda bir dəyər sistemidir və digərlərinin hərəkətlərini əxlaqi olaraq dəyərləndirilməsidi.özünü əzilmiş və cəmiyyətdən insanlar tərəfindən yadlaşdırılmış hiss edən biri, qısqanclıq və etibarsızlıq duyğularıyla doludur amma buna baxmayaraq özünü əxlaqi cəhətdən hər bir kəsdən üstün hesab eliyir.nitşe, xristianlığın tamamilə ressentiment'tan doğulduğunu deyir.ona görə roma imperatorluğu içində olan gücsüz yəhudi azlıq, oliqarxlar və hərbi sistem içində status əldə edə bilmədiklərinə görə yavaş yavaş romalıların dəyərlər sistemini dəyişdirməyə başlayaraq acı,əzab çəkməyi kamillik və gücsüzlüyü yaxşı , dəyərli görüləcək şəkildə çevirdilər.imperatorluğu kibirli,əxlaqsız romalılar idarə eliyir amma tanrının krallığı təvəzökarların olacaq və bu romalılara qarşı qisas hissiylə yaşayan yahudilərin qələbəsi deməkdi. freuda görə isə ədalət arayışımızın uşaqlıqda başqa uşaqların bizim sahib olduğumuz şeylərdən daha çoxlarına sahib olduğunu görüb o an yaranan qisas hissindən gəldiyini deyir.bir uşaq başqa uşaqlardan üstün tutulmursa onda başqalarınada özündən fərqli davranılmamasını, üstün tutulmamasını istəyər.kapuçin meymunlarının üzərində aparılan təcrübə primatlardakı ədalət instinktinin varlığı kimi göstərilir.qəfəsləri yan-yana olan iki kapuçin, bir təlimatçı tərəfindən jeton alıb bu jetonu yemək almaq üçün istifadə etməyi öyrədilir.meymunlar bir birilərinin alış verişini asan şəkildə görə bilirlər.alınan mükafat xiyardı amma kapuçinlər üzümü daha çox sevirlər.qısası,əgər biri jetonunu verib yalnız bir xiyar dilimi alırsa və sonra da digər meymunun eyni bir jetona üzüm aldığını görürsə dəliyə dönərək oyuna davam etməyi rədd edir,xiyarları atır və hətta üzüm alan meymunu ədaləti bərpa etmək üçün cəzalandırırmış.