+23 əjdaha
3. araşdırmaya görə insanların 70%i bu elmi qavraya bilmir yaxşıki mən qalan 50%in içindəyəm asdfghjriyaziyyat
əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
məryəm mirzəxani - sözaltı etiraf - azərbaycanda təhsilin geri qalma səbəbləri - john nash - sözaltı sözlük - nəsirəddin tusi - edward witten - alan turing - grigori perelman
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+13 əjdaha
13. "bir üstəgəl bir nəyə görə ikiyə bərabərdir?" sualına, "çünki bu belə tərif olunub" deyə cavab verən elmdir. verilən tərifin reallığı əks etdirməsi isə başqa mövzudur. ibtidai siniflərdə riyaziyyat başa düşülən səbəblərdən dolayı konkret, gündəlik həyatda qarşılaşa biləcək mövhumlardan öyrədilməyə başlandığı üçün sonradan bu elmin nə qədər abstrakt olduğunu görəndə mən qarışıq çoxları məyus olub. ola bilər siz bir almanın yanına başqa birini gətirib toplam iki alma var deyə bilərsiniz. burda abstrakt nə ola bilər ki. abstrakt olan şey, bir ədədinin üstünə bir ədədini gəldikdə iki alındığının əvvəlcədən riyaziyyatda tərifinin verilməsidir. sonra siz müxtəlif problemləri bu abstrakt bilgi modelinə uyğunlaşdırıb həll edə bilərsiniz, bu isə riyaziyyatın gücüdür. yəni bir üstəgəl bir problemini barmaqlara, qarpızlara, partnyorlara və s. şeylərə aid edib, qarşınızdakı problemi riyazi bir modellə həll edə bilərsiniz. harmonik funksiyalar abstrakt riyazi bir termindir. amma bununla siz saatın kəfkirinin hərəkətini izah edə bilərsiniz* tam yox! . məsələn bütün boşalma proseslərini təxminən mənfi eksponensial funksiya ilə izah edə bilərsiniz* yenə də tam reallığı əks etdirməyəcək və s.ona görə də belə bir sual ortalığa atılır ki, riyaziyyat kəşfdir yoxsa uydurma? başqa bir entrymdə bu barədə danışmışdım. yəni riyaziyyatı biz uydurmuşuq, yoxsa belə bir qanuna uyğunluq var və biz onun üstünü açırıq? çox güman ki, riyaziyyat uydurmadır.
nə demək istədiyimi işığın riyazi modeli əsasında izah eləməyə çalışacam. işığın xassələri maksvel tənlikləri ilə verilib. tanrı musaya daş üstünə 10 qanununu yazdırarcasına işığa da bu 4 qanunu yazdırıb ki, işıq bunlara görə davransın. bundan başqa işığın riyazi modeli elektromaqnit dalğa tənliyinin həllidir. ümumilikdə 5 qanun, 5 sərhədlənmə var. işığın riyazi modeli üçün iki idealistik variant var, hansılar ki, elektromaqnit dalğa tənliyinin həllərindən bəziləridirlər. kürə dalğaları, müstəvi dalğaları. müstəvi dalğaları ən ideal olanıdır. riyazi cəhətdən mükəmməl modeldir. 5 tələbin 5-ini də yerinə yetirir. amma reallıqdan çox uzaqdı. bu modeldə işıq sonsuz enə, və uzunluğa malik səth dalğaları kimi yayıldığı düşünülür. elə izahındakı sonsuz sözü çökdürərdi bu modeli amma nə edəsən ki, bir çox təbii hadisə bu model ilə izah olunur ancaq. digər model kürə dalğalarıdır. əslində pis səsləmir. bir lampanın yaydığı işığı bir kürənin səthi kimi təsəvvür edə bilərsiniz. həmçinin bu modeldə işıq dalğasının amplitudu yəni intensivliyi, yəni müəyyən bir səthə ötürdüyü enerji miqdarı mənbədən məsafə artdıqca asimptotik olaraq azalır ki, bu da çox real səslənir. əlbəttə işıq mənbəsinə yaxın olanda səni daha çox qızdırır, uzaqda olanda isə az qızdırır (bax: günəş) . diqqətinizə çatdırım ki, müstəvi işıq dalğalarında belə bir xassə yoxdur, baxmayaraq ki, riyazi olaraq mükəmməldir və bir çox təbii hadisəni ancaq o izah edə bilir. kürə dalğaları mükəmməl ola bilərdilər bəzi problemləri olmasaydı. birincisi kürə dalğaları işığın ən məşhur xassələrindən biri olan eninə dalğa xassəsi ilə ziddiyət təşkil edir: (baxma: hairy ball problemi) * qıllı top problemi . ikincisi işığın kürə dalğa modeli maksvel tənlikləri ilə problemlər yaşayır. üçüncüsü bu riyazi modeldə mənbənin üzərindəki işıq dalğaları sonsuz enerjiyə sahibdirlər ki, bu da yolverilməz bir haldır: (bax: sıfıra bölməyin mümkün olmaması) . bir şeyi diqqətinizə çatdırım ondan sonra işıqla qurtaracam. əgər kürə çox böyük olursa, onda onun səthini müstəvi kimi qəbul edə bilərik. məsələn yer kürəsinin kürəyə bənzər bir şey olduğunu bilirik, amma çox böyük olduğu üçün, min illiklərlə adi müstəvi olduğu düşünülüb. indi bunu qəbul edib, günəşdən, uzaq ulduzlardan gələn kürə dalğalarını təxmini müstəvi dalğalar kimi izah edə bilərik. (baxma: təxmin), (baxma: approksimasiya).
gördüyünüz kimi iki riyazi model. iki abstrakt riyazi funksiya. heç biri reallığı tam əks etdirə bilməz. müxtəlif şərtlərdə təxmini olaraq müəyyən riyazi model işlədilə bilər. amma bir model heç vaxtı bütün təbii hadisələri izah edə bilmir. hələlik. deyəcəksiniz ki, riyaziyyatın uydurma olması ilə nə əlaqəsi var. məsələ burasındadır ki, riyaziyyat heç də təbiətin danışdığı dil deyil. biz o dillə təbiəti başa düşməyə çalışırıq amma həmişə uğurlu olmuruq. mənim fikrimcə ən azından.
əlavə qeyd1: riyaziyyat uydurma belə olsa təbii hadisələri izah etmək və əvvəlcədən xəbər vermək üçün əvəz olunmazdır.
əlavə qeyd2: bizə riyaziyyat birbaşa olaraq sadəcə alverdə işlədilir deyən orta məktəb riyaziyyat müəllimimə buradan salamlarımı göndərirəm.
+7 əjdaha
5. başa düşdüyünü fikirləşib yanıldığın elm. girdiyim hər riyaziyyat mühazirəsindən sonra təkərə düşüb ixtisasımı dəyişməyi hətta riyaziyyat professoru olmağı planlaşdırıram. amma ev tapşırıqları ilə mal-mal baxışmağım planlarımın suya düşməsinə səbəb olur.+3 əjdaha
20. uşaq vaxtı çox sevdiyim fənn olmağına baxmayaraq son 2 il həyatımdakı ən çox nifrət etdiyim fənn. heç vaxt barışa bilməyəcəyim fənn. dünyanın və ya kainatın ən sonunda dayanmış fənn. həyatımı məhv edən fənn. hərşeydən soyumağıma səbəb olan fənn. dünya üzərindən silinməsini və məhvdən ziadə darmadağın edilməsini istədiyim fənn.+6 əjdaha
2. məktəbdə keçdiyimizlə univerdə keçdiyimiz arasında yerlə-göy qədər fərq olan elm sahəsi. məktəb vaxtı riyaziyyatdan başqa heç nə ilə maraqlanmayıb univerdə tələyə düşənlərin lənət oxuduğu fənn+4 əjdaha
1. elmin şahı+3 əjdaha
27. Riyaziyyat elm deyil. Riyaziyyat bir dildir. Elmin dilidir. Yəni elm adamları bu dildə danışır. Kainatın dilidir. Tək rəqəmlər üstdə qurulmayıb.+2 əjdaha
28. haqqında belə bir şer yazdığım elm sahəsi:Asandır amma ki gəl,
Eləyə bilmirəm həll.
Donur gözümdə həyat
Çətin gəlir "Riyaziyyat"
+3 əjdaha
31. kainatın programlama dili.+2 əjdaha
14. dirac equationdan sonra birazda heyran qaldığım sahə. əlinizdə təcrübə keçirəcək alətləriniz, texnologiyanız bir sözlə heçnəyiniz yoxdu ancaq riyaziyyatınız var. oturub hesablayırsız, hesablayırsız və çıxartdığınız nəticələr neçə il sonra kainatın bir yerlərində ya da maddənin ən dibində kəşf olunur. təsəvvür edin dirac oturub tənlik yazır və tənliyin iki: müsbət və mənfi həlli olduğunu görür. antimaddə fikrini ortaya atır. on il sonra zərrəciklərin anti versiyası kəşf olunur. kəşf üçün milyonlarla pul xərclənir, minlərlə təcrübi fizik işləyir ancaq bütün bunlardan on il əvvvəl riyaziyyat "antimaddə olmalıdır" deyir. ala buna necə heyran olmayasan? necə bütün bunları qoyub gedib hüquqşunas olmaq olar? fizika və riyaziyyat qədər gözəl heçnə yoxdur.+2 əjdaha
36. Riyaziyyatda çətin məsələ termini həmin məsələni həll edənə qədərdir+2 əjdaha
37. Riyaziyyatdan hər hansı məsələ və yaxutda problemin həlli zamanı və ya həllindən sonra gələn sevinc və xoşbəxtlik hissinin tayı bərabəri yoxdur+1 əjdaha
30. Materiyadan bağımsız olan əjdaha.Sanki steril insan düşüncəsinin ideallaşdırılmış halı.
Ənkədi ənkə
+1 əjdaha
19. klassik elm sahesi. her kes terefinden böyüdülen fibonaçi ededleri kimi mövhumatların yayılmasında rolu olan şey.menim ise nezeri cehetden anlayıb praktikada tıxandığım zibil ki, o sebebden nifret edirem.
+1 əjdaha
16. bugün əhəmiyyətli bir şey oxudum. qalan 6 riyaziyyat problemindən birinin isbat olunduğuna aid. hələ təsdiqlənməyən isbatın müəllifi qazax riyaziyyatçı dr.mukhtarbay otalbayevdir. problem üçün isə: (baxma: navier stokes equation)+1 əjdaha
10. iki üstegel bir üç vur iki seviyyəsində qalmağı en böyük xəyallarımdan biri olan dərs.(baxma: dədən baban da inteqralınan böyüyüb)
+1 əjdaha
23. kateri axına əks istiqamətdə üzdürməkdən, hovuzu doldurub boşatmaqdan ibarət zəhlətökən fənn.+2 əjdaha
4. intihar səbəbim ola bilər. özdə riyaziyyat məllimlərinin başı ya üçbucaq, ya da dördbucaq olur. yoxlanışa açıqdı+1 əjdaha
21. ən nifrət etdiyim fənn.yox yəni işləyəndə mənə loqarifma zad lazım olacaq?+2 əjdaha
12. fizika ilə birlikdə bir-birlərini qarşılıqlı inkişaf etdirən sahə. məsələn, nyuton mexanikası analizi yaratmışdı. qeyri-evklid həndəsələri ümumi nisbilik nəzəriyyəsini yaratdı. maxwell tənliklərinin topologiyaya olan ehtiyacı ilə kvant elektrodinamikasının hilbert spaceə ehtiyacı qədər yaxındır fizika ilə riyaziyyat bir birinə. ağacdan düşən almadan tutun supersicim nəzəriyyələrinə qədər riyaziyyat bizə kainatı açıqlamaq üçün kömək edir. edward özü demişkən: riyaziyyatsız fizika sadəcə fəlsəfədir.+2 əjdaha
25. elmdən əlavə çox maraqlı yanları da var. ləzzət eləyir.1 x 8 + 1 = 9
12 x 8 + 2 = 98
123 x 8 + 3 = 987
1234 x 8 +4 = 9876
12345 x 8 + 5 = 98765
123456 x 8 + 6 = 987654
1234567 x 8 + 7 = 9876543
12345678 x 8 + 8 = 98765432
123456789 x 8 + 9 = 987654321
+2 əjdaha
33. Məktəb həyatı boyu riyaziyyata heç marağım olmayıb - neçə il hazırlığa getsəm də, yenə də qavraya bilmirdim. Qəbulda da cəmi 8 düz yaza bilmişdim. Universitetə girdim ali riyaziyyat keçirdik. Nəsə diqqətimi cəlb elədi. imtahan vaxtı da həvəslə oxudum. 4 gün gecəmi gündüzümə qatdım və 55 bal aldım. Problem həvəs və ya maraqda deyil, problem bünövrədədir+2 əjdaha
22. bilmirem marağım var ya yox.elə mövzuları varki maraqlı gəlir nəsə.hə birdə özümnən riyaziyyat günü deyə bir şey uydurmuşam.riyaziyyatı eləmək mənim həmin gün əhvalımın necə olmasından aslıdı+1 əjdaha
24. qısa yazacam riyaziyyat insan beyninin məhsuludur.bu məhsul əsasında indi işlətdiyimiz telefonlar,kompyuterlər və s texniki əşyaların beyni düzəldilir.+1 əjdaha
15. anam həmişə deyir riyaziyyatı başa düşməyən heç nəyi başa düşməz) həqiqətən onsuz həyatın var olmadığını düşündüyüm bir elmdir. hər elm kimi də deyil daha dərindir və bildiklərimiz ancaq aysberqin görünən tərəfidir. belə bomba olmasa da gendən gələn bir qavrayışı var ki, uşaglığdan bu fənni mənə sevdirib, təbiətin qanunu budu anlamadığını sevməzsən, azca anlayışın oldu ki iş tamam+1 əjdaha
8. ilahi elmdir.. deqiqliyi ile möcüzevidi.. 10 -lu sistem nedir? , sıfır reqemi nedir? . menfi ve müsbet sonsuzluq nedir? riyaziyyat bütün qanuna uyğunluqların bünövresidir.. menim üçün allahın varlığının daha bir isbatıdır..+1 əjdaha
34. Riyaziyyat "təbiət" elmlərinin şahıdır+1 əjdaha
35. Məncə, riyaziyyat elmi həyatın tüm qanunauygunluqlarını və qanunauygunsuzluqlarını əhatə edən yeganə elm sahəsidirhamısını göstər