3.oliver sacksın eyni adlı kitabınnan bəhrələnib çəkilən, rejissorluğu penny marshallın adına yazılan, baş rollarda oskara layiq görülən robert de niro və robin williamsın 1990-cı il bioqrafik-dram filmi. imdb reytinqi 76 956 tərəfinnən 7,7
filmin mövzusu haqda rebel yuxarıda qeyd edib onsuz ama filmdə adamı əsdirən bir məqam var. deməli 30 ildən sonra iflicə güc gəlib ayağa qalxıb. və bütün bu yaşam boyunca anası onun qeydinə qalıb, lakin leonard artığ uşağ olmadığını anlıyanda və anasına onun ona ehtiyacı olmadığı anladanda anası əsil üzünü göstərir və paxıllığ hissi bürüyür onu. beləcə oğlunun yenidən əvvəlki vəziyyətə dönməsi üçün çabalayır.
*penny marshall film ilə maraqlanan bill murrayi leonard rolu üçün düşünmüşdü, ama yaxşı ki de nironu seçib.
*de niro və williams film çəkilmədən öncə xəstəxanada zaman geçirmişdilər. (film üçün)
*vin dieselin çəkildiyi ilk filmi.
*filmlə əlaqədar önərilən digər kinolar : charly (1968), taxi driver (1976), the fly (1986), krieger und die kaiserin, der (2000)
replikalar :
* - “insanlar yaşamın gerçəy anlamını unudublar. yaşımağın anlamını. əllərindəkinin və itirəcəklərinin nə olduğunu onlara xatırlatmalıyığ. mənim hiss ettidiyim şey yaşama sevincidi, yaşam lütfüdü, yaşama azadlığıdı! "
* - hələ bir özünə bax! mən xəstəyəm, bu xəstəliy məni dünyadan aldı və geri dönmək üçün savaşdım. düz 30 il savaşdım və hələ də savaşıram. ama sən...sən qorxağ və heç bir şeyi olmayan yalnız birisən! həyatın zadın yoxdu sənin. əsil iflic olan sənsən.
* -əngəlli olan biz deyiliy onlardı! biz ən pisini yaşadıq və qurtulduğ. onlarsa qorxulalr. çünki bunu bilirlər! çünkü biz onlara cavabını bilmədiləri bir problemi xatırladırığ. bunun fərqinə varıb da xəstəliyin öhdəsinnən gəlməy mümkün deyil.bir problem var və biz o problem deyilik. onlar bunu anlaya qədər əsil problem elə özləri olacağlar!”
* - dr. sayer : lucy, what year is it?
lucy : what year is it? ıt's '26, silly.
1.robert de niro, və robin williams başrollarını paylaşdığı mükəmməl film. robin williams psixiatr olaraq yeni müalicə üsulu ilə bitki kimi həyat yaşayan "comatose" yəni koma kimi bir xəstəliyə tutulmuş xəstələrinin oyanışını gerçəkləşdirmək üsulunu tapır və bu insanlar müəyyən müddət oyanışa məruz qalır. aralarında leonard (bax: robert de niro) daha öncə oyananlardandır və film onun dramatik həyatı, aşiq olması və həkimiylə aralarında olan gerçək dostluğu təcəssüm edir. lakin bu oyanış da başqaları kimi onun üçün də uzun çəkmir və o əvvəlki xəstə halına qayıdır.
film, ən yaxşı film, ən yaxşı aktyor (bax: robert de niro) ve ən yaxşı ssenari oscarına namizəd göstərilmişdir.
4. ingilis nevroloq oliver sacksın xatirәlәri әsasında çәkilmiş film. filmdә sacksı amerikalı nevroloq malcolm sayer kimi obrazlaşdırıblar.
filmdәn yox, filmdә canlandırılan hadisә haqqında danışmaq isdiyirәm. ancaq filmlә әlaqәli olduğu üçün babat spoiler yeyә bilәrsiz. mәndәn xәbәrdarlıq etmәkdi -*
1917-1928ci illәrdә yayılmış encephalitis lethargica epidemiyasının qurbanları zaman keçdikcә iflic olmağa başlayırlar. qeyd eliyim ki, epidemiya 5 milyon ölümlә nәticәlәnmişdi. sağ qalanlardakı simptomlara iflic dә demәk olmaz, çünki iflic olanda xәstәlәr hәlә dә zamanı anlaya bilir. bunlarda daha çox yuxu kimidi. gözlәr açıq ola bilәr, ancaq xәstә zamanı vә mәkanı qavramır. atılan vә ya uzadılan әşyanı tutmaq kimi bәzi cüzi reflekslәri qalır sәdәcә. oliver sacks new yorkda parkinson xәstәliyin müalicəsi haqda bir seminarda iştirak eliyәndә l-dopa adlı dәrman haqqında eşidir. parkinson xәstәliyinin gözlә görülәn әsas simptomu әsmәkdi. әl, qol, boyun vә sairә. sacksın ağlına bir fikir gәlir; bәlkә dә encephalitis lethargica-ya yoluxanlar әslindә donmuyublar, әksinә çox sürәtli әsirlәr vә bu sürәt hәrәkәtsizlik kimi görünür. mәsәlçün, әlinizә bir çubuq alıb bacardığınız qәdәr sürәtlә aşağı yuxarı hәrәkәt elәtdirmәyә çalışın. yavaş-yavaş endirib qaldıranda rahat 30 sm aralığında yuxarı aşağı hәrәkәt elәtdirә bilirsiz ancaq sürәt artıqca mәsafә azalır, düşür 10-15sm olur, lap sürәtlәndirdikcә 5sm vә sairә. indi әlinizә bir şey alıb yoxluya bilәrsiz -* nәysә, hәkim fikirlәşir ki, bәlkә bu sürәt o qәdәr artıb ki, mәsafә millimetrә, millimetrin yüzdә birinә zada düşüb vә bu da faktiki hәrәkәtsizlik yaradıb. ona görә parkinson üçün nәzәrdә tutulmuş l-dopanı öz xәstәlәri üstündә sınaqdan keçirmәk qәrarına gәlir. әks tәsirlәrdәn sığortalanmaq üçün bir xәstә seçir *
leonard
vә dәrmanı ancaq ona verir. uzun müddət dozanı tutuzdurmağa çalışır. axırda leonard ayılanda ideal dozanı tapır vә müalicəni başqa xәstәlәrә dә tәtbiq eliyir. ayılan xәstәlәr fiziki baxımdan tamamilә normal olurlar ancaq mәlum olur ki, xәstәlәndiklәri dövrdә qalıblar. yәni 10 yaşında xәstәlәnәn vә indi 30 yaşı olan adam hәlә dә 10 yaşında olduğunu düşünür. nәysә, möcüzə kimi gәlәn müalicәnin nәticәsi pis olur. çox qısa müddәt sonra xәstәlәrdә yenidәn әvvәlki simptomlar görülmәyә başlayır vә günbəgün artır. axırda hamsı әvvәlki xәstә vәziyyәtlәrinә qayıdırlar. sacks yenә dәrmanın müxtəlif dozalarını yoxluyur ancaq heç bir tәsiri olmur. xәstәlәr ölәnә qәdәr elә qalırlar.
hәr şey bir qırağa, hәkimin hiss elәdiyi çarәsizlik vә günahkarlıq hissi yәqin dözülәbilәcәk kalibrdә olmaz. empatiya qurmağa çalışıram, dәhşәtә gәlirәm. düzü kişi padoş kimi hәlә dә yaşıyır, 81 yaşı var.
