7. Mərdəkandakı bağ evinin xalq arasında olan hörmətinə görə yox, Nərimanova görə onda saxlanılmasına icazə verilib.Hansı ki, vaxtilə (1906-cı il) nərimanov haqqında bunları demişdi özü:
"Bilirsinizmi, o kimdir? Onun cibində bir qara qəpiyi yoxdur. Mənim pulumla oxuyur. indi gəlib burada inqilabi danışıqlar aparır, sizi də ağıldan-başdan çıxarmaq istəyir."
Nərimanov isə bu cavabı vermişdi:
“Yoldaşlar! Mən də cənab Tağıyevdən təqaüd alanlardanam. Lakin mən bilmirdim ki, cənab Tağıyev yoxsul müəllimlərə kömək etməklə istəyir ki, onların müstəqil fikirləri olmasın. Hərgah indiyə qədər cənab Tağıyev tələbələrə ona görə kömək etmiş ki, onlar yalnız Tağıyevin dediyini desinlər, belə olduqda mən özümün keçmişimi və hal-hazırımı heç zaman ləkələyə, fəryad etmək lazım gələn yerdə susa bilmərəm. Başqalarının nəinki açıq danışdığı, hətta çar istibdadına qarşı azadlıq yolunda öz qanlarını tökdükləri bir zamanda, mən heç kəsə ixtiyar verməmişəm və imkan vermərəm ki, mənfur qızılın gücü ilə məni susdursun. Mən zəmanəmizin zalımlarından xilas olmaq üçün, gələcək nəsillərin özünü mənfur qızıla satmaması üçün bütün qurultay qarşısında cənab Tağıyevin təqaüdündən məmnuniyyətlə imtina edirəm”
Nərimanov bütün borcunu qaytarır, və Sovet hökuməti bərqərar olduqdan sonra, onun bu səviyyəsizliyinə baxmayaraq, ona bu yaxşılığı edir.
mənbə. eşitdiklərim, oxuduqlarım, gördüklərim, manaf süleymanov
13. Dövrümüzdəki hacılar necə o da elə. Çıxmadıqları yüz oyun, min hoqqa qalmayıb o da elə. Qoçu zehniyyətli şarlatanın biri olub. Öz dövrünün pəzəvəngi, peysəri olub. 73 yaşı olarkən oğlunun 16 yaşlı baldızına gözü düşüb. Əlqərəz Öz oğlu ilə bacanaq olub bu saqqalına soxduğum.
Seni baron yapan kim, heykəl qoyan kim...
12. Tez-tez saxta xeyriyyəçilik hekayələri ilə gündəmə gələn milyonçu. Düzdür, doğru xeyriyyəçilik əməlləri də var amma sosial mediada əsasən almaniyada restoranla 100 illik müqavilə, pakistana vaksin kimi uydurma hekayələrlə gündəmə gəlir.
Bir də öz dövrünün azərbaycanlı ziyalıları ilə yaşadığı münaqişələrlə diqqətimi cəlb etmiş milyonçu. Əhməd bəy Ağaoğlu, Cəlil Məmmədquluzadə, mühəndis Behbudov, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Nərimanov və sair. Hacının döydürtmədiyi vəya dalaşmadığı ziyalı qalmayıb. Bir də Behbudov məsələsindən sonra bütün qarabağlıları işdən çıxartdırmasını da bura əlavə etsək Hacı gözümdə heç də müsbət bir obraz olaraq canlanmır. Molla Nəsrəddin jurnalında Tağıyev haqqında karikaturalar, Mehdi Hüseyn'in Səhər əsərində Tağıyev haqqında fikirlər, Üzeyir bəyin "O olmasın, bu olsun"undakı Məşədi ibad obrazı, Əhməd bəy Ağaoğlu ilə Əli bəy Hüseynzadə arasındakı fransız dilində olan məktublaşmalar və digər bənzər materialları bir arada düşünəndə, dövrünün ziyalılarının gözündə də Hacının çox müsbət bir obraz olmadığını fikirləşirəm.
15.#138633 Adicə bu entrynin 1ci abzasında, tağıyevin də içində olduğu, həmin dövrün milyonçularının iç üzü yazılıb.Qismən Etdiyi yaxşılıqların hamsını xalqa aid olan sərvətləri mənimsəyərək edibdir. Dövrümüz üçün: kəmaləddin çörək verən kişidir mifindən heçbir fərqi yoxdur bu vəziyyətin. azərbaycan xalqı olaraq bizi istismar edən burjuaların köləsiyik deyin qutarsın getsin. Daha bu adamı malalamaq üçün niyə belə yaxşılıq etdi bunu tikdi deyib ortaya gətirirsiniz? Heykəlini qoydurmaq üçün, prezidenttən xaiş edən də, bəhram adlı parni iz bakunun təlxəyidi. Başqası olsaydı təəcüblənərdim onsuz. Bu arada bu adamı tərifləyənlərin də heçbiri, demək olar saxta səbəblər də daxil, səbəb gətirəbilmir. Böyük ehtimal dövrümüzdə yaşasaydı şəbnəm tovuzlu və ya damla kimi bir müğənniyi saxlayan, tətillərini dubayda keçirən, yağlı hacılardan olacaqdı.
1920ci ildə başverən hakimiyyət çevirilişindən sonra, mənimsədiyi xalqın sərvəti ondan geri alınaraq, NƏRiMANOV tərəfindən mərdəkandakı bağ evinə göndərilib və həyatının geri qalanını 1924ci ilə qədər orada keçirib. Bəzi mənbələrdə nərimanovun tağıyevi həbs etdirdiyi, barədə yazılar olsa da həqiqəti əks etdirmir.
Bu arada maraqlı bir faktta verim. üzeyir hacıbəyovun hamımızın bildiyi məşhur o olmasın bu olsun adlı opera əsəri var. üzeyir hacıbəyov, 1956cı ildə eyni adlı filmi də çəkilmiş, həmin bu əsərdəki məşədi ibad xarakterini, hacı zeynalabdın tağıyevdən əsinlənərək yaradıb.
10. 1823-cü (bəzi mənbələrdə 1835, bəzilərində 1838) Bakıda pinəçi ailəsində doğulan azərbaycanlı milyonçu, müsəlman şərqində ilk qızlar məktəbinin yaradıcısı.
haqqında çox şey yazmaq olar, ancaq ilk olaraq kobud da səslənsə "hər gözəlin bir eybi var" misalını gətirib hacı haqqında qəti sevmədiyim bir şeyi yazım, şərhini hərənin özünə buraxıram. Tağıyevin qaynatası (balakişi bəy ərəblinski 1828-1902) özündən 5 yaş kiçik olub. hacı özü də öz oğlunun bacanağı olub, üstəlik kiçik bacı ilə evlənib. Yoldaşını da qudasıgildə olanda görüb bəyənib. sona xanımın atası, general balakişi bəy də hacının mülkünə ortaq olmaq üçün qızını hacıya ərə verir. Bu haqq-hesab olanda sona xanımın 16, hacının da 73 yaşı olub. Tağıyevin bu evlilikdən 3 qız, 2 oğlan olmaqla 5 uşağı doğulur. oğlan sarıdan yaramır, çünki ilyas ruhi dispanserdə vəfat edir, məhəmməd isə zabit vaxtı özünü öldürür (bəzi mənbələrdə atəşi səhvən açdığı deyilir). Uzun sözün qısası, hacı pedofil olub. Balakişi bəy də özündən 5 yaş böyük olan hacının həm qudası, həm də qaynatası olub.
eyib olan hissəsini bitirib hacının əməllərindən, həyatından yazası olsaq, yaz, yaz, bitməz. Əvvəl bənna yanında palçıqdaşıyan işləyib, sonra bənnalıq etməyə başlayıb. Ardınca da artıq peşəkar tikinti ustası olub. arxitekturadan başım çıxmır deyə xüsusilə nə olduğunu qeyd edə bilməyəcəm, amma Wikipedia deyir ki, tikdirdiyi binalarda, xüsusilə də yaşadığı ev və qızlar gimnaziyası binasında onun dəsti-xətti var. özü tikintidə peşəkar olduğundan tikdirdiyi binalara da şəxsən nəzarət edibmiş.
sanılanın əksinə, hacı bir gecədə varlanan adam olmayıb. neftdən qazanmadan əvvəl ticarət və yüngül sənayedə özünü tutub. dükanları, manufakturası, kerosin zavodu və s olub. bakı neft şəhərinə çevrilən vaxtı, 1872-ci ildə icarəyə torpaq götürüb, düz 6 il sonra, tam ümidi kəsmişkən neft fontan vurub və hacı da qaz vurub, qazan doldurmağa başlayıb. 1897-ci ildə də neft mədənlərini britaniyalılara satıb, qeyri-neft sektoruna sərmayə qoyub (ilk olaraq uzunluğu 300 km olan balıq vətəgələri)
- bakının mərkəzindəki ilk ticarət pasajı;
- ilk teatr binası;
- qafqazda ilk toxuculuq fabriki;
- zaqafqaziyadakı ilk qızlar gimnaziyası (bəzi yerlərdə bunun tikilməsi təklifinin sona xanım*
özü təhsilli qadın olmayıb
tərəfindən verildiyi deyilir);
- bakı-şollar su kəməri;
- rusiyadakı ilk inqilabdan (1905-1907) sonra ölkədə yaranan xeyriyyə cəmiyyətləri, qəzet və jurnallar
birbaşa olaraq hacının adı ilə bağlıdır. Eyni zamanda, axc-nin 100 nəfər gənci avropaya təhsil almağa göndərməsində də hacının maddi dəstəyi olub.
1924-cü ildə vəfat edən hacı, öz istəyi ilə o vaxtın tanınmış axundu olan molla abuturabın ayağı altında mərdəkanda dəfn edilib. "niyə?"-si barədə belə rəvayət var ki, bir vaxtlar həmin molla hacıya "allah istəsə, bir anın içində var-dövlətini əlindən alar. ona görə də əbədi olanı sev" deyib, hacı isə buna gülüb keçibmiş. azərbaycanda sovet hakimiyyəti bərqərar olandan, hacının bütün var-dövləti əlindən alınandan sonra molla ilə elədiyi həmin söhbət yadına düşür və ona görə də onun ayaqları altında basdırmasını vəsiyyət edir.
5. adamın ən böyük xidmətlərindən biri elə məhz gənc qızların təhsili sahəsində göstərdiyi ciddi təşəbbüskarlıqdır.kişi vaxtında deyib ki:bir oğlana təhsil verməklə təhsilli bir insan qazanırsınız, bir qıza təhsil verməklə isə təhsilli bir ailə
1. 1823-1924 illəri arası yaşamış məhşur azərbaycanlı milyonçu. haqqında belə bir şey oxudum, yerləşdirdim dedim;
"hacı zeynalabdin tağıyev, almaniyada səfər zamanı orada yerləşən bahalı restoranlarından birinə rast gəlir. restoranın görünüşünü çox bəyənib orada nahar etmək qərarına gəlir. şəkildən də gördüyünüz kimi hacı zeynalabidinin üzündə həmişə saqqal olardı və o restorana daxil olaraq künc masalarından birini seçərək əyləşir. gözləyir..
ancaq xidmətçi ona yaxınlaşmır. səbəb olaraq isə xidmətçi onun xarici görünüşünü görüb, onu yoldan keçən və ya aşağı təbəqəli şərqdən gələn bir insan kimi qəbul edir. sonda özü onu səsləmək qərarına gəlir. səslədikdən sonra xidmətçi ona hay verir və indicə yaxınlaşacağını söyləyir. hacı zeynalabidin səbr edir ancaq xidmətçi yaxınlaşmır. qərara gəlir ki restoranı tərk etsin. belə də olur. hacı gəldiyi kimi də nahar etmədən restoranı tərk edir və yoluna düşür. bir müddətdən sonra restoran rəhbərliyi xəbər tutur ki onların saqqallı və şərq görünüşlü qonağı bakıdan gələn bir millionerdir. cəld şəkildə ağanın qaldığı otelə bir elçi göndərirlər. ağanı restorana gətirərək ondan üzr istəyirlər və onunçün 20 nəfərlik bir masa açıb müxtəlif təamlarla bəzəyirlər. hacı zeynalabidin soruşur:
- bu masanın bir günlük qiyməti nə qədərdir?
rəhbərlik hesablayır və cavab verir.
- bəs 1 həftəlik?
yenə hesablayıb cavab verirlər.
- bəs 1 aylıq?
...
- bəs 1 illik?
...
- bəs 100 illik?
rəhbərlik sualdan son dərəcə çaşqın olsalar da hesablayıb cavab verirlər. hacının sualları əbəsdən olmur. o, restoran rəhbərliyi ilə 100 illik müqavilə imzalayır və müqavilədə qeyd olunur ki, 100 il ərzində bu restorana gələn hər bir azərbaycanlı bax elə belə bir masada təmannasız yeyib içə bilsin. və belə də olur. həmin restoran 100 ilərzində ora daxil olan azərbaycanlılara təmənnasız qulluq edir və yalnız keçən ilin yanvarında, 2011-ci ildə, müqavilənin bitmə tarixində, almaniyanın səfirliyi azərbaycan səfirliyinə məktub yazaraq qeyd edir ki, 1911-ci ildə sizdən bir azərbaycanlı belə bir 100 illik müqavilə imzalamışdır. indi aranızda bu müqaviləni uzadacaq bir adam varmı ?"(alıntı)
14. Bu günlərdə ortalaması 90 iq olan xalqımın yenə qoyun yerinə qoyulmağı necə sevməsinin sübutu olan xeyriyyəçi. Başlığa baxırsan, kişini əvvəl qaldırıb göyə qoyublar, sonra da yerin dibinə soxublar. Hə hə, heykəlin qoyulduğu gecə hücum etdilər, heykəlin yolun qırağında yerləşdirilməsi, bu qədər cılız və görkəmsiz olması da təsadüfdür. Manipulyasiya şousunu uğurla tamamlayan başbilənlərimizi təbrik edirəm, qoyunları doğru yerə istiqamətləndirdiniz. Görək gələn dəfə kimi yerin dibinə soxacayıq-*
9. *pakistan*a vaksin göndərməsi ilə bağlı məlumatın əsassız olduğu milyonçu xeyriyyəçi.
bu iddia barədə nə yazılı, nə də şifahi heç bir mənbə yoxdur. Bu barədə yazılar yazan jurnalist və araşdırmaçılar heç bir mənbə göstərmədən, əsas olmadan eyni şeyləri təkrarlamaqda davam edirlər. Pakistanda dərsliklərdə Z.Tağıyevin adının olması ilə bağlı məlumat da əsassızdır. Əlavə olaraq Z.Tağıyevin nəticəsi, Tağıyev irsini araşdıran Nazim Abdullayev (H.Z.Tağıyevin kiçik qızı Sürəyya xanımın nəvəsidir) bu barədə sosial şəbəkədə fikrini bildirərək iddiaların əsassız olduğunu qeyd etmişdir. hətta bəziləri pakistan azərbaycan dostluğunu tağıyevə bağlayır, daha bilmirlər ki, pakistanın qardaş ölkəsi *çin*dir. *uyğur türkləri*nə soyqırım edən dövlət, pakistana milyardlarla dollarlıq yatırım edir.
4. sizə çox bilinməyən bir xeyriyyəsinədə deyim. zaqatala rayonundakı tala məscidinin*
rayonun ən böyük məscididir
tikintisi üçün lazım olan dəmirləridə hacı zeynalabdin tağıyev göndərib. demək istədiyim o vaxtlar şiələr bir az nito olublar. amma hacı sağ olsun "mezhepçi politika" güdməyib sünni qardaşlarınada yardım edib.
not: yollarımızı son 4-5 ildə adam ediblər. birdə o boyda dəmirləri günlərcə göndərmə,çatdırma və s. kimi zəhmətləridə nəzərə alanda heçdə az iş deyil.
11. 18 YANVAR 2022-Ci iLDƏ bakı şəhəri içərişəhər METRO STANSiYASININ QARŞISINDA AZƏRBAYCAN RESPUBLiKASININ PREZiDENTi iLHAM ƏLiYEV TƏRƏFiNDƏN HEYKƏLiNiN AÇILIŞI OLMUŞDUR.
ELƏ HƏMiN AXŞAM HEYKƏL 2 ŞƏXS TƏRƏFiNDƏN HÜCUMA MƏRUZ QALMIŞDIR. HACININ ƏLiNDƏKi TƏSBEH QIRILMIŞDIR. HADiSƏ iŞTiRAKÇISI HƏBS EDiLMiŞDiR.
2. xeyriyyəçi. şollar suyunu çəkdirən milyoner.
deyilənə görə, o vaxt kürün qırağı tərəfdə bunun balıqçıları həvəssiz işləyirlərmiş, bu da təzə tutulmuş balıqlardan birini götürüb barmağındakı qızıl üzüyü atır balığın ağzınnan içəri sonra da balığı atır suya ki, kim balığı tutsa üzük onundu. balıqçılar da həvəslənib ardarda kalan balıq ovluyurlar.
3. şərqdə ilk dünyəvi qız məktəbini açan mesenat. özünün dediyinə görə bu məktəbləri açmaqda əsas məqsədi bu olub ki, o dövrdə xarici universitetlərdə oxuyub gələn oğlanlar(elə onların da çoxunu tağıyev oxutdururdu) qayıdandan sonra evlənməyə öz səviyyələrinə uyğun qız tapsınlar. daha gedib qeyri-millətlərdən olan qızlarla evlənməsinlər.
h.z.tağıyev bakıda başqa millətlərdən olan dilənçilərə pul verirmiş. azərbaycanlı dilənçilərə isə vermirmiş. səbəbini soruşanda isə deyirmiş ki, mən öz millətimin dilənçi olmağını istəmirəm.
başqa bir söhbət də var. deməli, bir nəfər tağıyevin yanına gəlib onun iş müdirlərinin birindən şikayət eliyir ki, bəs bu sənin hesabına ikimərtəbəli mülk tikdirib, qardaşına da dükan zad açıb, fayton alıb, onu işdən qov. hacı da gülümsəyib deyir ki, ''qalmağı məsləhətdir. o, nə lazımdır hamısını eləyib, bundan sonra işləyəcək, onu çıxardıb, başqa adam götürsəm, o da köhnənin elədiklərini yenidən başlayacaq. qalmağı məsləhətdir!"
(baxma: bunlar yeyib doyub, başqası gəlsə basıb yeyəcək)
)