+17 əjdaha
2. azerbaycan dili qıt deyil, sadece kinolara başqa dilde baxmaqdan, kitabları başqa dilde oxumaqdan azerbaycan dilinde fikir yürütme yaddan çıxır. sözlükde de, hiss olunur bu. azerbaycan dilinde danışmağa mecbur etmeliyik özümüzü. her sözün bir qarşılığı var sadece ağlımıza ilk başqa dildeki söz gelir. daşı dile atmayın.azərbaycan dilindəki söz qıtlığı
əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
yüksək və aşağı sənət
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+12 əjdaha
18. azərbaycan dilində gözəl danışanların qıtlığından qaynaqlanan qıtlıqdır. azərbaycan ədəbi dilində qarşılığı olan sözü bilməyib yerinə `türkiyə türkcəsindən` söz istifadə edənlərin müraciət etdikləri bəhanələrdən biridir eyni zamanda. söz qıtlığı azərbaycan dilində yoxdurmu?! əlbəttə ki, var. neçə milyon söz ehtiyatı olan ərəb dilində də söz qıtlığı var hal hazırda. hal hazırda deyirəm çünki müasir, çağdaş dünyada ortaya çıxan bir çox termin var ki, onların elə bütün dillərdə qarşılığı yoxdur. məcbur termin yaradırlar. bu cür ciddiyyətə malik bir mövzunu bu başlıqda müzakirə etməyəcəm. fəqət, şəxsi müşahidələrimə görə deyə bilərəm ki, azərbaycan dilinin kasıblığından şikayət edənlərin əksəriyyəti bu dili bilmir. bu dildə ədəbi əsər oxumayıb dilin naqisliyindən, kasadlığından gileylənənləri ciddi qəbul etmirəm şəxsən.+7 əjdaha
25. Türkiye xalqı üzərində araşdırma aparılıb, və məlum olub ki, Türkiyə xalqının çoxunluğu xüsusilə də gənclər gündə 300-400 sözdən istifadə edirlər. Yəni deməli türkiyədə 300-400 söz ilə girlənmək olur. Amma mən inanmıram ki, bu azərbaycan dili üçün belə olsun. Çünkü ən azından günlük həyatda bir dənə sözün birdən çox veriyaları var. Məsələn(misal üçün, nümunə olaraq, türkcə mesala/örnek): oturmak- 1)oturmaq/ əyləşmək, düşmek ( bir şeyin düşmesi ) düşmək, (yere düşmek) mənasında yıxılmaq/ bələşmək. 2) kullanmak- istifadə etmək, işlətmək. 3) aşık olmak- aşiq olmaq, vurulmaq, məftun olmaq. 4) yatak- yataq, çarpayı 5) gözlük- gözlük, eynək. 6) defol/ yıkıl karşımdan- dəf ol, rədd ol, itil (və ya itil gözlərimdən) (əlbəttə ki, gözəl xalqımız defol mənasında "uç, sürüş burdan, gözüm görməsin səni, kobud şəkildə vızqırt, tullan burdan və s də işlədir, amma nə isə -*)) )7) gezmek, dolaşmağa çıkmak (gəzmək, hərlənmək, dolanmaq, fırlanmaq məsələn biraz fırlanıb gəldim)
8) uyanmak- oyanmaq, ayılmaq
9) başım dönüyor- başım fırlanır, başım hərlənir, başım gicəllənir.
10) kusmak- qusmaq, qaytarmaq
11) üzerinde- üzərində, üstündə.
12) ahlaksız/cibiliyyetsiz/ terbiyesiz - əxlaqsız, tərbiyəsiz, mərfətsiz, qanacaqsız.
13) kalkmak (ayağa məsələn) - qalxmaq, durmaq
14) durmak ( orda dur məsələn) - durmaq, dayanmaq.
15) ağlamak, zırlamak - ağlamaq, zırlamaq, zarımaq, ( ulamaq :')))) bilmirəm bu rəsmi olaraq var ya ləhcədir amma anam biz ağlayanda, hirlənəndə deyirdi ki, az ula!! :'))) )
16) kalvaltı yapmak- səhər yeməyi yemək, qəlyanaltı etmək.
17) güneş- günəş, gün.
18) bağırmak (birinə) qışqırmaq,bağırmaq, çığırmaq,(anqırmaq) gör nə gözəl fikrimizi ifadə edirik.
19) dilin zengin olmaması, dilin fakir olması- dikin zəngin olmaması, dilin kasıb olması, dilin qıt olması, dilin kasad olması və s
20) sinirlenmek- hirslənmək, əsəbiləşmək.
Və s bir sözlə bizim dildə yeni sözlərin qarşılığı elə də yoxdur, amma dilimiz qıt deyil.
Cürət etməsin, heç bir bəşər,
Mənim ana dilimə qıtdır deməyə.
Çəkinmərəm bu haqda söhbət etməkdən,
Göstərərəm ki, qıt olan özünsən əslində!
+8 əjdaha
15. savadsız insan söz tapa bilməyəndə deyir söz qıtlığı var. əslində söz qıtlığı həmin insanın beynindədir lüğətdə yox.+6 əjdaha
28. azərbaycan dilində söz qıtlığı deyil də, yeni sözlərin qıtlığı var. bir cümlə quranda, ya da tərcümə eləyəndə işlətmək istədiyiniz sözün tam tərcüməsini tapa bilərsiniz amma qeyri səmimi səslənir. çox gözəl sözlərimiz var ki, ancaq ədəbi yazılarda, romanlarda işlənilir amma gündəlik həyatda heç kim elə dəbdəbəli danışmır. bunun üçün insanları da qınamaq düzgün deyil çünki dil inkişaf etməlidir. necə ki keçən əsrdə heç kim nizaminin, füzulinin qəzəllərindəki sözləri gündəlik işlətmirdisə, indiki dövrdə də keçən əsrin sözləri ilə deyil daha sadə sözlərlə danışmağa üstünlük verilə bilər.digər tərəfdən də texnologiya inkişaf edib, işlətdiyimiz yeni anlayışlar var, bu anlayışlar ya o qədər qəliz, ya da tam mənanı ifadə edə bilmədəb tərcümə olunur deyə başqa dillərdəki qarşılıqlarından istifadə edirik.
ikinci bir problem isə kitabların keyfiyyətsiz tərcümə olunmasıdır. o qədər olub ki, bir kitabın azərbaycanca tərcüməsi pis olduğundan, ya da heç olmadığından türk dilində oxumuşam. çünki bizim tərcümələrdə sözbəsöz tərcümə etməyə çalışaraq mənaya fikir verilmir.
son olaraq da mənim fikrimcə dil daima inkişaf etməlidir, çünki hər bir dövrün özünə məxsus sözləri olmalıdır, hər bir dövrün lüğət tərkibi həmin dövrün insanlarının həyat tərzini əks etdirir və bu dövrü araşdırmaq istədikdə sözlərə ayrı diqqət yetirmək də mümkün olmalıdır.
+4 əjdaha
23. qit yox, uzuncudur. bir fikri lakonik ifade etmek cox cetindir. sozsuz ki, bu isde bizim dilci alimlerimizin de "boyuk" rolu var. yoxsa, meslen, "elektrik yuvasi" sozunu hardan kesf ede bilerdiler?+6 əjdaha
26. Bu arada bizim dildəki ərəb/fars bəzi rus sözləri gözünüzə girir, amma türk dilindəki ərəb/fars/fransız/Yunan/ Avropa sözləri gözünüzə girmir. Məsələn:lacivert (Yunan) - göy, kedi (yunan/latın) pişik.Şarj/şarj etmek (fransız) yükləmə, yükləyici.
Və ya lampa,lampoçka sözü gözünüzə girir, amma ampülə (fransız) söz deyən yoxdur. Siyah (fars)- qara, beyaz (ərəb). Abajür (fr) sözü heç kimi narahat etmir, şapşal (Yunan), diyorsun, anahtar nə deməkdie? (Anihtiri/anoihter. Açmak feilindən yaranmış bir söz.) Azərbaycan dilində qarşılığı "açar" olan söz, aroma "dadlandırıcı", ahtapot "səkkizayaq", barbunya (barbuni) "lobya,paxla", bezelye (bizeli) "yaşıl noxud", bulgur (piluguri), çaça (çaça) "fahişə ayarlayan fahişə ", çağanoz ( çaganoz),defter (tefteri) demet (demati), ege (egeo), ergen (ergenis) etik (ethiti) etos (ethos), şapşal (sapsalo), fidan (fyton) patik (patikos) Kiraz (kerasi) pide (pita) somun, iskembe, klise, kilit, kümes, kambur, ırgat, semer, ıhlamur, alay və s bir çox söz hansılar ki, hər gün günlük həyatda istifadə olunurlar, onların dilinə Yunan dilindən keçib, üstəlik bu bizim xalqın öz arasında "uje" ilə danışması kimi bir şey deyil!
+3 əjdaha
22. normal vəziyyət olduğunu düşündüyüm vəziyyət.rus qapazı , ərəb qapazı xalq ora bura dağılıb. yəni sözlər başqa sözlərlə əvəz olunaraq qıtlaşıb . ifadəsi möhtəşəmdi dilimizin ama di gəl ki , ifadəsi çox şit səslənən türk dilinin bazası bizimkilərdən çoxdu.+3 əjdaha
24. məncə olmayan birşeydir. dilimiz zəngindir və qəşəngdir. ama bəzən bir fikri lakonik ifadə etmək çətin olur o düzdü. məsələn ingiliscədən çox vaxt sözbəsöz tərcümə mümkün olmur məna itir, gülməli birşey çıxır ortaya. ama yenə də doğma dilimizdir neyləmək olar+3 əjdaha
19. "artıq" sözünün yerinə "уже" sözünün işlədilməsidir. * уже dilimizə düşüb, amma dilimizdən düşmür.+3 əjdaha
7. azərbaycanca danışmağa çalışdığımda 3 ay sonra nəyinki qıt, hətta çox qıt olduğunun fərqinə vardığm hipotez. milli elmlər akademiyası hara baxır dedirdir. dilə təzə söz girmir, bunun yanında xalq da yeni frazalar istehsal eləmir. bəzi yerlərdə məsləyə reaksiyanı bir frazayla bildirmək bəs edir ki, o frazanı türk dilindən alırıq. yumor hissimizmi ölüb, ünsiyyətmi qurmuruq nədir, anlamadım.+3 əjdaha
1. sözlük yazarlarının en çox qarşılaşdığı problemlerin en başlıca sebebi+4 əjdaha
20. bunun əksini müdafiə edən dil milliyətçilərinə sual vermək lazımdı:madam dilini bu qədər sevirsən, *dogmatik* olaraq müdafiə edirsən, klaviatura vətənpərvərliyindən əlavə, *google translate* könüllü tərcüməçiliyinə üzvsən mi məsələn? interaktiv olaraq inkişaf edən dünyanın ən öndə gedən lüğətində bir çox sözün azərbaycan dilində tərcümə olunmadığını bilirsənmi? və danışmaqdan əlavə, madam ki milliyətçisən, götünü qaldırıb iki söz tərcümə edəsən bəlkə? yox, heç ağlına da gəlməyib bəlkə də, çünki sənə lazım olan bu deyil, sən sadəcə qoyun sürüsündən bir parçasan. madam dilini bu qədər sevirsən, vikipedia üçün nəsə etmisənmi bugünə qədər? yox? niyə? çünki sən ancaq danışmağı bilirsən.
+2 əjdaha
21. (bax: azərbaycan dilinin türkiyə türkcəsi ilə kirlədilməsi)+3 əjdaha
4. eslinde o qeder de qabarıq olmayan qıtlıqdı. sadece yazarlarımızın ekseriyyetinin xaricde * overrated yaşadığı üçün daha çox eziyyet çekdiyi veziyyetdir+3 əjdaha
27. Azərbaycan dilində ərəb sözləri elə- belə deyib, bir çoxunuz dilə Yunanca söz soxursunuz, ərgən deyə-deyə, alay deyə-deyə. kedi (gati orta Yunanca, katta köhnə Yunanca), şarj ( fransızca yük sözündən), ampül (franssızca cam, şüşə) onlarda latinlarden, latinlarda yunanlardan alıb bu sözü) para (fars) ,kravat, asansör,kuaför,ambulans, Küvet, gazoz, misket, abajür, afiş, ambalaj, badana,basen, bateri, biskuvi, bluz,bot, büro, ceket, daktilo, dans, dantel,dekolte, duş, desen, egzersiz(fransız), kelime, kitap, kalem, bəyaz, madde,lahmacun, hıyar,(arap), lacivert, Ahu, afet,siyah,bahar kablo, işkembe, papuç (fars), rezervasyon (latın), alfabe (Yunan alfabesinin ilk 2 harfi, alfa ve beta), domates (yunan)Bunları heç kim görmür!! Heç kim demir, onlar fransız sözü olan bot sözünü işlədir, amma biz çəkmə (çəkmək feilindən), uzunboğaz çəkmə. Bu sözlərin bir çoxu bizim dilimizə uyğun deyil, bu sözlərin 99%i basbas bağırır ki, ay bala mən Avropa, Yunan sözüyəm. Ondansa ərəb/fars sözləri qat-qat yaxşıdır, çünkü əvvala dilimizə uyğunlaşır, ikinci olaraq dilimizin səslənişini kobud şəkildə pozmur.
+3 əjdaha
8. dilimizdə söz qıtlığı yoxdu, sadəcə biz ana dilimizi yaxşı dərəcədə bilmədiyimizə görə bəzən elə fikiləşirik.buna səbəb də doğma dilimizi düz-əməlli danışmadan xarici dil öyrənməyə məcbur edilməyimizdi.+1 əjdaha
5. məsələn update və refresh sözlərinin eyni tərcümə olunması+1 əjdaha
3. (baxma: azerbaycan dilinde alternativi olmayan sözler)+1 əjdaha
29. Millətin söyüşə keçmə səbəbi+2 əjdaha
14. "zato bizim neftimiz var" cumlesinde görülə bilər.hamısını göstər