ilk dəfə qulaq asarkən, gözlərimdən sel kimi yaşların axmasına səbəbiyyət verən bir muğam... ən qüdrətli insanı belə öz kədərli və məyus sədalarının altında diz çökdürə bilmə iqtidarında olan bir muğam... insan zövqünün sərhədlərini aşaraq ona yeni bir ölçü qazandıra biləcək bir muğam... hər notunu iliklərinizə qədər işləyə biləcək, qəlb tellərinizi (bax: Chordae tendineae)
sanki bir simli alət kimi titrədə biləcək, dərinizin üzərindəki məsamələri bir vulkan təki püskürdə biləcək bir muğam... ana bətnindən dünyaya ilk addımlarını qoyub, özünü dünyadakı ən aciz bir varlıq hiss edərək ağlayan bir körpə kimi sizi ağladacaq bir muğam... qartalın çəmənlikdə otlayan quzunun üzərinə şığıyıb, dərisinin altına iti caynaqlarını keçirib, onu səmaya qaldırıb yerə çırpmağa hazırlaşarkən, həmin körpə quzunun hiss etdiyi köməksizliyi sizə hiss etdirə biləcək bir muğam... həyatınız boyu heç təcrübə etmədiyiniz bir boşluğun içinə sizi sala biləcək bir muğam... isanın öz inancından dönməyərək çarmıxa çəkilərkən, prometenin odu tanrılardan oğurlayıb insanlara bəxş etdiyinə görə zeus tərəfindən dağa zəncirlənib, qartallar tərəfindən qaraciyəri didilərkən, həbəşistanlı qul bilalın allahın varlığını inkar etməyərək, səhranın daşı muma döndərən isti qumunun üzərində çılpaq şəkildə uzanaraq öz ağası tərəfindən şallaqlanarkən keçirdiyi fiziki ağrıların isti nəfəsini mənəvi olaraq sizə hiss etdircək olan muğam... konslagerdə qaz kamerasında boğulan bir yəhudinin öz huşunu itirməyə az qalmış, qanlara bürünmüş barmaqları beton divarları cırmaqlayarkən olduğu ruh vəziyyətinə sizi salacaq bir muğam... anası gözləri önündə ölmüş bir pişik balasının, anasının öldüyünü idrak etsə də, yenə də çarəsizcəsinə onu oyandırmaq üçün inlədiyi kimi sizi inlədəcək bir muğam... kantın 2000 ildir yatan fəlsəfəni oyatdığı kimi sizi mənəvi yuxunuzdan oyada biləcək bir muğam... 2000 ilin sınağında çıxıb inkişaf edərək özündə gördüyü nə müsibətləri, faciələri, qələbələri, sevincləri cəmləşdirib, püxtələşərək hazırkı vəziyyətini almış bir muğam... nə qədər qərb mədəniyyəti ilə yoğrulsanız da qulaq asarkən qəlbinizdə bir tərəflərin şərqə aid olduğunu hiss etdirə biləcək bir muğam... sartrenin "mövcudiyyətin mahiyyəti qabaqlaması" *
l'existence précède l'essence
fikrini sizə sübut etdirə biləcək bir muğam... sizə öz mövcudiyyətinizi sorğulatdıracaq, mövcudiyyət sancılarınızın *
existential crisis
təkrarən baş qaldırmağına səbəb ola biləcək bir muğam... martin heideggerin ölümünü unutdurmaq üçün müxtəlif işlərlə məşğul olan, ölümə-doğru-gedən varlıq adlandırdığı insanın, sonda öz yerinə heç kimin yox, sadəcə onun özünün təkbaşına öləcəyini sizə dərk etdirəcək bir muğam... kapsulu ayın arxasına keçərkən dünya ilə tam əlaqəsi kəsilən michael collins kimi bəşəriyyətin ən yalqız adamı olaraq keçirdiyi tənhalıq hisslərinin zirvəsini sizə yaşadacaq bir muğam... carl sagansolğun mavi nöqtəyə *
pale blue dot
baxıb şərh edərkən, neil armstrongun ayda olanda baş barmağının altında dünyanı gizlədərkən müşahidə etdikləri overview effektini sizə hiss etdirə biləcək bir muğam... andrey tarkovskinin stalker filmi üçün eduard artemyevin qərblə şərqin ruhani və mədəni təməllərini bir-birilə inteqrasiya etmək üçün 14-cü əsrə aid bir motetlə birgə tar ifasında meditasiya
(youtube: )
adlı əsərində istifadə etdiyi muğam... bütün bu əzablardan bezib, qulaq asmağınızı dayandırmaq istəyərkən, iradənizi öz əsirinə çevirərək, sonadək qulaq asmadan bunu etməyə icazə verməyəcək bir muğam... vahabzadənin *
bəxtiyar vahabzadə
muğam haqqında söylədiyi bu poetik və pafoslu cümlələrinə leylinin "olmayan" gözəlliyinə vurulmuş məcnuntək sizi inandıra biləcək bir muğam...
O - ürək yanğısı, göz yaşları, bir çəngə bulud,
Oyadıb yaddaşı, vicdanı utandırdı muğam.
Çox kitablar oxudum, zənn elədim bəxtiyaram,
Mənə çox mətləbi ahəstəcə qandırdı muğam.
şəhriyarın gözlərindən yaşlar axıdıb, burnunu çəkərək qasidi-yarı *
yar qasidi
oxuyarkən çəkdiyi qüssəni sizə çəkdirəcək bir muğam...
Ax! Gecələr yatmamışam,
Mən sənə lay-lay demişəm.
Sən yatalı, mən gözümə
Ulduzları say demişəm.
məhəmməd hadinin həyatında ən sevdiyi varlıq adlandırdığı anasının onu uşaq ikən tərk etdiyinə görə titrək əlləri ilə qələmi ələ alıb, azərbaycan ədəbiyyatında ilk və yeganə ananı kinlə təsvir edən aşağıdakı misraları yazarkən keçirdiyi qəzəbin və kədərin miqyasını sizə başa salacaq bir muğam...
canimi, ənmi, söylə, edirsən onu məhbus?
ey dəsti-sitəmkar, ayə pənceyi-mənhus!..
və dinləyərkən, ömər xəyyamın söylədiyi kimi göz yaşlarınızın dünyanı sellərə qərq edəcəyinə inanacağınız bir muğam...
və ən nəhayət, mənim sözlərlə təsvir edə bilmə imkanlarımın və bacarıqlarımın xaricində olan və sadəcə qulaq asarkən hiss edə biləcəyiniz daha nələri və nələri yaşada biləcək bir şah əsər, sözlərlə qiymətləndirilməsi mümkün olmayan bir musiqi parçası, şedevr...
qeydlər.
həddindən artıq emosional, subyektiv fikirlər səsləndirilə bilər, informativ bir entry olmaya bilər, üzrlü sayın. ancaq bu əsər məni sərməst edir.
bayatı-şirazın orqan variantı bəstəkar nazim əliverdibəyov tərəfindən işlənmişdir.
)