+17 əjdaha
1. paketlər şəklində göndərilən elektromaqnit dalğasıdır. həmçinin daha öncə açılmamasına çox təəssüf elədiyim başlıqdır. fizikanın işığın mühitdə və boşluqda yayılmasını öyrənən bölməsi optika, əmələ gəlməsini öyrənən bölməsi isə elektrodinamika adlanır. işıq 19-cu əsrdən etibarən dünya alimlərinin ciddi narahatlığına səbəb olmuş bir fenomendir. ilk öncə insanın işıq deyəndə ağlına gələn şeyin elektrik və magnit sözləri ilə nə əlaqəsi olduğunu başa düşməsi çox çətindir. onu qoydum kənara işığa dalğa deyilməsi belə çox çətin başa düşülən bir şeydi. normalda işığı həmişə bir şüa olaraq təsəvvürümüzə gətiririk. amma şüa yalnız * yalnız müəyyən şərtlərdə işığın hərəkət istiqamətini göstərə bilər. onun dalğa xarakterini isə hərəkət istiqamətinə perpendikulyar olaraq uzanan elektrik və magnit sahəsinin zamanla təkaralanan* periyodik dəyişməsi müəyyən edir. Bu videoda nə demək istədiyim yaxşı başa salınıb. baxın, cəmi 17 saniyədir:(youtube: 
)
)bundan əlavə fiziki mənada işıq yalnızca görünən işıqdan ibarət deyil. buna radio, mikro dalğalar, infraqırmızı işıq, ultra bənövşəyi işıq, rentgen şüaları, gamma şüaları və s. elektromaqnit dalğaları da aiddir. görünən işıq bu dalğaların yalnızca kiçik bir hissəsidir. işığın təbiətindəki əsas anlaşılmazlıqlar bunlardır:
1. işığın dalğa olaraq yaranması onun verə biləcəyi enerji miqdarının kəsintisiz olduğu mənasına gəlirdi. yəni işıq atıram həm 3 kalori enerji verə bilər, həm 5 kalori, amma həm də 3,0001 kalori. amma həqiqətdə işığın verə biləcəyi enerji müəyyən bir ədədin tam qatları şəklində idi, məsəlçün 2, 4, 6, 8, 10 kalori və s. yəni işıq paketlər şəklində göndərilirdi, işığın zərrəcik olma ehtimalı var idi. işığın xırda toplar şəklində göndərildiyini düşünün. bir, iki, üç, yüz, min top göndərilə bilər amma heç vaxt yarım top göndərilə bilməz. nəticədə kvant mexanikası yarandı. həmin o bəhs etdiyim ədəd isə plank sabitidir.
2. elektromaqnit dalğasının boşluqda necə yayıla bilməsi böyük müəmmadır. bilinən bütün dalğaların yayılması üçün mühit lazımdır. problemin həlli üçün alimlər fərz elədilər ki, kosmik fəza heç də boşluqdan ibarət deyil, aether deyilən bir mühit mövcuddur. amma bu mühitin mövcudluğu da işıqla aparılan bəzi təcrübələri izah edə bilmədi.
3. işıq sürətinin sabitliyi. elektromaqnit dalğası tənliyinin həlli olan bütün dalğalar, yalnız sabit bir sürətlə hərəkət etməli idilər. bu sürət, elektrik və magnit sahə sabitlərinin hasilindən çəkilən kvadrat kökə bərabər idi. işıq vakumda saniyədə 300 min km sürətlə hərəkət edir. bu sürət işığı yayan mənbənin sürətindən asılı olaraq dəyişə bilməz. klassik fizikaya, nyuton mexanikasına və qaliley transformasiyasına görə biz işıq mənbəyindən saniyədə 200 min km sürətlə uzaqlaşsaq, işığın bizə gəlib çatma sürətini saniyədə 100 min km olaraq ölçməliyik. amma bu baş vermir. elektromaqnit dalğa tənliyinin bizə verdiyi məlumata görə, işıq yenə də sabit saniyədə 300 min km sürətlə bizim yanımızdan keçəcəkdir. aether nəzəriyəsinin köməyi ilə bu problem də həll edilməyə çalışılmışdır. amma aparılan təcrübələr dalğa tənliyinin verdiyi məlumatı təsdiqlədi: məsəlçün michelson morley eksperimenti. indiyə qədər fizikada doğruluğu qeyd şərtsiz qəbul edilən yuxarıda sadaladığım qanuna uyğunluqlar isə sual altına düşdü * klassik fizika, nyuton mexanika, qaliley transformasiyası .
izah albert einsteinın xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi ilə gəldi ki, hələlik təcrübələrlə təsdiq olunur.
işıqla bağlı ən maraqlı şeylər:
(bax: interferensiya)
(bax: koherentlik)
(baxma: difraksiya)
(baxma: dispersiya) * bunlar əslində bütün dalğalara aid idi
(bax: maksvel tənlikləri)
(baxma: dalğa tənliyi)