aydın doğan nədir

+2 əjdaha

2. türkiyədə bir vaxtlar hakimiyyəti dəyişəcək gücdə olan media başçısı. ədalət və inkişaf partiyası ilə əlaqəsi ürəkaçan olmayan şəxs.

+1 əjdaha

3. son günlər "doğan holdinq" mövzusunu çox şişirtdiyimin fərqindəyəm. lakin bu mövzunu şişirtməmək qeyri-mümkündür. bu mövzu türkiyəni maraqlandırır, azərbaycanı da maraqlandırır. ona görə ki, türkiyənin demokratik, liberal dəyərlər içində boğulması azərbaycan üçün müsbət əlamət olar. nəzərə alsaq ki, azərbaycanda hər evdə bütün günü türkiyənin telekanalları izlənilir, azərbaycanlıların da ibrət götürdüyü ölkə türkiyədir. bu, bəziləri üçün şirin, bəziləri üçün acı reallıqdır.

bilmirəm, mən nədənsə "doğan holdinq"in satılmasını türkiyədə son 2 ildə baş vermiş 3-cü dövlət çevrilişi sayıram. nə də olsa jurnalistlər hakimiyyəti idarə edən "4-cü qrup" adlanır. türkiyədə mətbuat da illərlə sıradan çıxarıldı. r.t. ərdoğan hakimiyyətə gələn gün star tv-ni sahibi cem uzanın əlindən aldı. sonra atv, show tv kimi telekanallar, " sabah", "milliyet" kimi nüfuzlu qəzetlər, xəbər saytları və s. və i.a.

illərlə bu cür proseslərdən keçən türkiyə "basını"nın üstünə ayaqla basan ərdoğan hər kəsin qulağını burmuşdu. dinç bilgin, mehmet emin, erol aksoy, cem uzan kimi media lotularını qapazaltı etdikdən sonra növbə aydın doğana çatmışdı. ancaq aydın doğanı zərərsizləşdirmək asan iş deyildi. çünki aydın doğan abş-la əlaqəsi möhkəm olan şəxs idi. "cnn" kimi yekəpər orqanın qollarından biri idi. ona görə də zərərsizləşdirilməsi üçün səs-səmirsiz addım atılmalı idi. belə də oldu; bu il aydın doğan neçə illik fasilədən sonra ərdoğanla görüşdü. görüşdə nəyin müzakirə olunduğu mətbuata açıqlanmasa da, ən vacib iddia ərdoğanın aydın bəyə "veş-vüşüvü yığ, dur rədd ol" deməsidir. məhz bundan sonra aydın doğan satılması üçün son qərarını verib. bəzi səslər də doğanın "hürriyet" qəzetinin baş redaktoruna "gücüm qalmayıb" pıçıltısından ibarətdir.

bu iddia da göydən düşməyib. çünki ərdoğan bir neçə il əvvəlki mitinqlərdə aydın doğanı az tənqid eləmirdi. yəni bu plan əvvəl-axır həyata keçəcəkdi. bəlkə də doğan "fətullah" böhtanından qorxaraq belə addım atıb. bilinmir. lakin bu addımı öz iradəsi ilə atdığı inandırıcı gəlmir. heç kəs əlindəki o qədər nüfuzlu kanalı, qəzeti, jurnalı, pox-püsürü 900 milyon dollara satmaz. nəzərə alsaq ki, 7 il əvvəl təkcə "star tv" 320 milyon dollara satılmışdı. və bir başqa səbəb də doğanın "artıq qocalmışam" deyə qeyri-səmimi açıqlama verməsidir. onsuz özünün idarə etmədiyi işlərdən necə yorula bilər ki?! həmçinin, işlərini öz qızlarına tapşırıb oturmuşdu evində-eşiyində.

yenə deyirəm, burada yazmaq istədiyim şey türkiyə mətbuatının artıq əvvəlki tək hörmətinin qalmamasıdır. mən iddia etmirəm ki, "kanal d", "cnn türk" kimi ekranlar hər şeyi təmiz göstərirdi. ancaq bu satış onu sübut etdi ki, türkiyə hakimiyyəti artıq obyektiv səslərdən də üz çevirir. artıq burada da hər yazıdan, videodan əvvəl "yuxarılardan" icazə almaq lazım olacaq. necə ki, internetə də senzura artır. xəbəriniz var yəqin; türkiyənin radio və televiziya ali şurası bundan sonra "youtube", "netflix" kimi saytlara da nəzarət edib bağlama qərarı verəcək.

ssri dağılanda hər kəs elə bilirdi ki, digər türkdilli ölkələr türkiyə sayəsində demokratikləşəcək. amma sən saydığını say; türkiyə orta asiyadakı türkdilli ölkələrdən də betər vəziyyətə düşdü.

mətbuatın tamamilə hakimiyyətin əlinə keçməsini təsadüfən "çevriliş" adlandırmadım. çünki türkiyə tarixinə baxsaq, hər çevrilişdən sonra diktatura daha da möhkəmlənib. 2016-cı ildəki çevriliş, 2017-ci ildəki seçkilər yoluyla çevriliş (hansı ki, prezidentin səlahiyyətləri artırıldı) və mətbuatın ələ keçirilməsi.

xülasə, 1994-cü ildən "kanal d"nin sahibi olan və 80-ci illərdə "milliyet" kimi qəzeti alan,türkiyə mediasında ən vacib şəxslərdən biri olan, o zəhmli aydın doğan bax beləcə mətbuat meydanından süzülüb getdi.