17. entry yazmaq niyyətində deyildim fəqət başlıqda yazılanları oxuduğum zaman, qıraqdan baxan birisini aydınlatmayacaq yazılar gördüyüm üçün yazmaq məcburiyyətində hiss etdim özümü. əlimdən gəldiyi qədər başa salmağa çalışacam. 33-cü dərəcədən mason olsaydı bu entryni yazmaq mənə düşməzdi amma hələki ortalıqda yoxdur.
bir zamanlar qızıl rezervləri söhbəti var idi. adına da bretton woods deyirdilər. 80ci illərdə ki böhrandan sonra gördülərki bu qızıl rezevrləri söhbəti boş şeydi. onlar deyirdilər ki ölkənin nə qədər qızıl miqdarı varsa tədavülə həmin miqdarda pul buraxa bilərlər. sonra gördülər ki böyüməyən iqtisadiyyata idxal, ixrac artmadığı halda tədavülə qızıl miqdarında pul buraxanda, yəni lazımından artıq pul buraxanda gətirib infilyasiyaya çıxardır. ona görədə bu fikirin yanlış olduğunu başa düşdülər.
əslinə qalsa dollar həmişə enib çıxırdı. amma mərkəzi bankımız manatı dolların qarşısında əzdiməmək üçün hər gün 2-3 milyon dollar alıb bazara buraxırdı ki dollar yüksəlməsin.
indidə manatın ucuzlaşdırılmasının səbəbini loru dilində başa salım ki tam açıqlayıcı olsun. düşün ki əvvəl dövlət 100$'lıq neft satırdı. deməli 100$ gəliri olurdu. o gəlirlə ölkədə 78 manatlıq xərci qarşılayırdı. neft oldu 50 $, və bu gəlirlə ölkədə 39 manatlıq xərci qarşılayır. 39 manat olduğu zaman büdcə kəsri yaranır. ona görə də ölkə məzənnəsi qarşısında dolları yüksək etməli idilər ki büdcə kəsri yaranmasın. əks təqdirdə yunanıstana baxıb həsəd aparardıq. buna da devaluasyon deyirlər. yəni ki ölkə pulunun xarici valyuta qarşısında dəyərini itirməsi.
neftin qiyməti nə zaman yüksələrsə manatda əvvəlki halına qayıdar.
16. barəsində yazılan kommentlə güldürmüş hadisədir.
"sabah prezident cixis edecek, rustemovun qulagini buracaq, dollari salacaq 0.90m ve olacaq bomba oglan."
artıq inanıram ki belə də olacaq. "kimdi onlar, xəbs edin" tipli bir çıxış edəcək, camaat da allaha şükür edəcək -*
18. qozuvuza da almayın bu kimi xırda şeyləri.ölkə rusdilli civinin efirdə montin , ehmedli, yasamal uşaqlarının maşın nörəsini oxumaq kimi çətin bir perioddan çıxıb.burdan da bütün travmatalogiya şöbesinin əməkdaşlarına salamlarımı çatdırıram
1929`cu ildə başlamış və 30`cu illər boyu təsiri davam etmiş olan böhrandır. bankaların səhv idarəsi, preziden hoover`in iqtisadi idarəsinin zəifliyi və.s kimi səbəblərini bir kənara qoyub haqqındaki bir rəvayəti danışmaq istəyirəm.deməli bir rəvayətə görə əslində böhranın səbəbləri iqtisadi problemlər deyildi heçdə. birgün banka da yüklü miqdarda pulu olan bir amerikan vətəndaşı banka gedib pulunu almaq istəyir, və məbləğ çox olduğu üçün onu müdürə yönləndirirlər, müdürdə pulun hamısını birdən-birə vermək istəmir və müştərini razı salmağa çalışır ki gəl sənin pul qalsın bankada və yatırımlar edək. nə qədər əlləşirlər müştəri razı olmur və deyir düşünüm sizə cavab verəcəm. sonra bu müştəri bankdan çıxır və gedib qabağına gələnə deyir ki bankaların pulu bitib, mənim pulumu vermədilər, və fısıltı qəzeti beləcə amerikanın dörd bir yanına yayır bu xəbəri. hamı eyni anda banklara axın edib pulunu çəkir və beləcə böhran yaranır. çünki hamının eyni vaxtda bankadan pulunu çəkməsi mümkün deyil.yəni əslində böhran kəpənək təsiri nəticəsində yaranır rəvayətə görə.
14. bu devalvasiya sadəcə banklarda dollar'ın azalmaması üçün edildi. lakin, cahil və önyarqılı millətimiz bu dəfə də günəşi götəş oxudu. düşünürəm ki, devalvasiya özü ilə birlikdə qiymət artımı gətirmədi, cahil millətimiz özü eləyir nə eləyirsə. nə isə, artıq lənkəranda bakı- astara yolunun bağlanmasına səbəb kimi götürülə bilər bu hadisə. devalvasiya ölkədə böhrana səbəb olacaq. deməli, bizdə 1 manata görə 25 qəpik qalxıbsa bu 25 % edir. tam düşməyə görə böhranı hesablayanda 25 % də 6 ay edir. yəni 6 ay bundan yaxşı vəziyyət gözləməyin. rusiyada rubl 100 %-lik düşüş yaşayıbsa deməli, 2 il putin tərləyəcək.
5. səhər yuxudan durub hələ nələrin baş verdiyini anlamadığımız zamanda bacım işdən tez gəldi və bizi evə yolladılar dedi, bütün işçiləri.sonra qiymətlərə filan baxdıq, onlarda da artım olub. sosial şəbəkələr də o dəqiqə bunu hər-tərəfli şəkildə şişirdib yaydı.
yəni bircə günün içində əhalidə 3-cü dünya müharibəsi başlayırmış kimi təsir qoymuş bir hadisədi, ya da bizim evdə elə olub.
)