+27 əjdaha
5. rene dekartın "metod" adlı əsərindən bir fikir. hansı ki, xx əsrin ən müzakirə edilən məsələlərindən biri oldu. dekart rasionalist idi və şüur anlayışını elmə gətirmişdi. təbii, bu nailiyyət dekartın daha da irəli getməyinə, mövcudluğu bilavasitə şüurla əlaqələndirməyinə gətirib çıxartdı(görünür fazla havalara girmişdi) o iddia edirdi ki, şüurlu olmağımız və düşünmək bacarığımız mövcudluğumuzun ilkin şərti kimi çıxış edir. amma dekart yanılırdı. doğrudur, onun fəlsəfəyə verdiyi töhvələr danılmazdı lakin, mövcudluğumuzu şüur kontektində təqdim edib məhdudlaşdırmaq yanlış addım idi. xx əsr fransız mütəffəkiri baderli frans dedi : "düşünülürəmsə düməli varam". corc berkli də dekartın iddiasına əks olaraq söyləyirdi ki, "varlığım qavranılmağımdadır". bu yanaşmalar daha doğru səslənir. çünki var olmağımız bizim sosiallığımızla ayrılmaz vəhdət təşkil edir. məsələn kiçik bir misal: təsəvvür edək ki, biz boş bir otaqda oturub özümüzçün düşünürük. bu bizə nə verəcək? nəyə varacağıq ? ola bilər özlüyümüzdə nəyəsə nail olaq, nəsə edək amma bu varlığımızı ifadə etmir axı. çünki bu halda asosialıq. biz o zaman mövcuduq ki, düşünülür, ehtiyac duyulur, önəmsənilirik. bizi yad edən, bizim haqda düşünən bir nəfər belə varsa bu kifayət edər. biz yalnız bu halda mövcud olduğumuzu iddia edə bilərik. göründüyü kimi bu məsələdə qeyd etdiyim ikinci yanaşma daha ağlabatandır. bu problem ekzistensialist mühitdə də qabardılır, qısacası dostoyevski yaradıcılığında daha çox ön plana çıxırdüşünürəm elə isə varam
əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+20 əjdaha
10. L'animal-machine. Dekartın "düşünürəmsə, mövcudam" fikri ilə ortaya çıxan tezis. Tezisə görə, maşınlar kimi heyvanlar da ağıl və düşüncədən yoxsuldur, sadəcə bir - birinə mexaniki Birləşmiş parça və çarxlardan ibarətdir. Lakin hansısa cihazdan fərqli olaraq heyvanlar insan yox, tanrı tərəfindən yaradıldığı üçün daha mükəmməldir. Bu fikir Təbii ki, etika və dində müzakirə yaradan mövzu idi. Fransız filosof, astronom Pierre Gassendi və digər bir sıra filosoflar bu tezisə qarşı çıxırdı.
(bax: reductionism)
Heyvanların məntiqi bacarıqları üzərində aparılan tədqiqatlar göstərdi ki, dekartın fikirləşdiyinin əksinə, heyvanlar sorğulama qabiliyyətinə malikdir. Məsələn, şimpanzelər və digər iri primatlar fizikanın təməl qanunlarını ayırd edə bilirlər. Dekartdan təsirlənən bəzi psixiloq və filosoflar heyvanların sadəcə kiçik bir təhrikedici siqnalla idarə edilə biləcəyini fikirləşirdi (məsələn: pavlovun iti), amma ali primatların üzərində aparılan təcrübə zamanı bu fikir də inkar olundu.
Dekartın ölümündən 15 il sonra, 1665-ci ildə hüceyrə kəşf olunur. Müasir dövrdə hüceyrə quruluşun bu qədər yaxşı öyrənilməsi heyvanların canlı quruluşu və heyvan-maşın determinizmi arasında böyük bir ziddiyyət yaradır.
+8 əjdaha
13. - sus olric! düşünüyorum- düşünmek ne haddinize efendimiz?
- descartes düşündükçe var oluyordu olric.
- descartes düşündükçe var olur, siz düşündükçe yok olursunuz efendimiz.
~ oğuz atay, tutunamayanlar
+4 əjdaha
9. descartes metodolojik şübhədən istifadə edərək hər şeyin varlığından şübhə etməyin mümkün olduğunu düşünürdü və varlığından əmin oluna biləcək bir töz axtarırdı. nəhayət şüurun varlığından şübhə etməyin mümkün olmayacağı qərarına gəldi. iki düşüncəni qarşılaşdırdı: 1. mən varam, 2. mən yoxam. ikinci düşüncəni səsləndirdiyi halda da düşündüyü üçün var olmadığı halda düşünə bilmək ziddiyətli görünəcəyindən, düşündüyü müddətcə insanın öz şüurunun varlığından şübhə edə bilməyəcəyi qənaətinə gəldi və bu məşhur ifadəni işlətdi.(bax: cogito ergo sum)
+4 əjdaha
3. matrix fəlsəfəsi ilə uyğunlaşan sözdür. düşünürəmsə deməli varam. biz yaşadığımız dünyanın içində deyilik, yaşadığımız dünya bizim beynimizin içindədir. harda və necə var olduğumuz da öz düşüncələrimizdən asılıdır.+3 əjdaha
1. hər var olan şeyin düşündüyü anlamını daşıyan bir fəlsəfə. çox sevdiyim leyla ile mecnun dizisində bir söz var e "baxçamda da ağaclar var amma onların düşündüyünə heç inanmıram". bəlkə də səthi yanaşıram amma səthini sikdiyim də çox məntiqsizdi axı hacı+2 əjdaha
2. (bax: rene descartes)+1 əjdaha
8. cogito, ergo sum+2 əjdaha
15. ibn sinanin dekartdan neçə yüz il qabaq səsləndirib neprav çıxartdığı ifadə+1 əjdaha
16. Baxışıram elə isə koram+3 əjdaha
11. Dekardın düşünürəmsə demək varam deyimi məntiq dərsində də istifadə olunmuşdu. Keçən dərs müəllimə dekartın bu deyimində öz varlığını isbat etmək üçün gətirdiyi dəlil hansıdır deyilmişdi. Sual sadədi amma dekartın düşünərək varlığını isbat etməsi digər canlıların düşünmə qabiliyyəti yoxdu deyə onların isbatlarını əzməsi idi. Dekart deyir dəlil kimi düşünsək burda da yenə hər özünü ifadə edən var mənasına gəlmir. uzun sözün qısası məntiq dərsində ebemizi ağladan məsələlərin olmasına səbəb oldu bu deyim..+1 əjdaha
6. bir de bunun freud terefinden ireli sürülmüş versiyası var ki her düşüne bilen canlının insan olması, her insanın düşüne bildiyi menasına gelmir. bele cox heyifhamısını göstər