+42 əjdaha
19. yazarların çoxunun yanlış anladığı, bəzilərinin isə ümumiyyətlə anlamadığı fəlsəfi anlayış. ən azından enrtylərə baxdıqdan sonra bu qənaətə gəlmiş oldum. aqnostisizmin izahını tanrı anlayışı çərçivəsində məhdudlaşdırmaq yanlış, bir o qədər də absurddur. lakin yazarlarımızın demək olarkı hamısı aqnostisizmin təqdimatını məhz bu konteksdən verməyə çalışmışlar. gəlin əvvəlcə aqnostisizm anlayışının etimologiyasıyla tanış olaq. aqnostisizm yunan mənşəli söz olub, "gnosis"(bilik) sözündən götürülüb. a isə inkar şəkilçisidir. bilinməyən, dərk olunmayan deməkdir. aqnostisizm kainatın, mövcudatda var olan bütün nəsnələrin, maddi və mənəvi olan hər şeyin dərk olunması imkanını tamamilə yaxud qismən inkar edən təlim, dünyagörüşüdür. məhz tanrı anlayışı da adı çəkilən mənəvi və maddi nəsnələr arasında yer alır. məsələn, deyirik ki əli aqnostik olmuşdur. əgər biz aqnostisizmi sırf tanrıya aid etmiş olsaq, onda belə çıxacaq ki, əli özünü dərk etməyə başladığı gündən ölümünə kimi yalnız tanrının bilinməzliyi və dərkolunmazlığı haqda dərin fikirlərə dalmış, yalnız bununla kifayətlənmişdir. gərək ancaq tanrı ola? ya aqnostisizm deyəndə tanrı yada düşə? görün necə də bəsit səslənir. amma aqnostisizm kainatdakı var olan bütün şeylərin tamamilə dərk olunub fenomenə çevrilməsini inkar edir, bu məsələdə idrakımızın məhdudluğunu ön plana çəkir. məsələn: götürək adi bir daşı. aydındır ki daş demək olarki əksər xüsusiyyət və keyfiyyətləri ilə bizə məlumdur. amma ola bilər ki, daşın elə xüsusiyyətləri var ki, bizə hələ də məlum deyil. yəni, daş "özündə şey"dir (noumen ) bəlkə daş bizi eşidir, yaxud daş danışa bilir. hardan bilmək olar? göründüyü kimi bu məsələdə biz adi bir əşyaya aqnostik kimi yanaşmış olduq. nəsnələr o halda fenomen ola bilər ki, onun bütünün xüsusiyyətləri keyfiyyətləri bizə məlum olsun. adicə telefonu, kompyuteri bura aid edə bilərik ki, o insan idrakının məhsuludur yəni, bütün tərəfləri ilə bizə məlumdur. göründüyü kimi, aqnostisizizm təkcə tanrını özündə ehtiva etmir, bütün mövudatla bağlı olan anlayışdır.aqnostisizm
əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
ateizm - deizm - allahı qəbul edib-etməmə arasında qalmaq - allah - skeptizm - agnosticism - yazarı sözlükdən soyudan şeylər - sözlük yazarları - aqnotologiya
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+11 əjdaha
16. umumiyyetle subhecilik sexsiyyetin bir parcasi olmalidi. her yerde minlerle melumat oxuyuruq ve ekseriyyetini 'qebul' edirik. ancaq subhe etmeliyik. meselen sozlukde stalinle bagli bir basliq var idi. adamin guya meshur bioloqa maliyye ayirdigi ve yaranacaq 'yeni canlidan' ordu qurmaq istediyi kimi bir sey yazilmisdi. basladim arasdirmaga, bioloqu tapdim. uc dene meqalesini aldim ve rusca oldugu ucun atama tercume etdirdim. ardinca hemin dovrun elm tarixcilerinden birinin kembric univ. jurnalinda yayimladigi meqaleleri ve bu iddianin hardan geldiyini arasdirdim. netice : bele bir hadisenin eslinde stalinle hec bir elaqesi olmayib. iddialar ufo arasdirmacisi ve sensasiyali iddialarla gundeme gelen 'arasdirmaci' jurnalistden cixib ve yaradiliscilar terefinden mudafie olunub. genis olaraq hemin entrynin ozunde yazacam menbelerle birlikde.ve bele yuzlerle yalan melumatlar var. web, tv ve s. vasitesile bize itelenir. subhe etmeden, sorgulamadan qebul edirik.
+9 əjdaha
18. Görkəmli sənətkarımız rəqsanənin mahnısının nəqarətində mesaj olaraq zehinlərə ötürülməyə çalışılan fikri cərəyan."inanımmı, inanımmı?"
(youtube: 
)
)Bəli, fikri böhran keçirdən bir aqnostikin halını dilə gətirir bu sözlər.
Qeyd edək ki, türkmənlər məhz bu incəliyin fərqinə varmış, mahnıya ateist çalar vermək üçün bu sözləri "ınanmaram, ınanmaram" şəklində dekanstruksiyaya məruz qoymuşdurlar. Sizcə o boyda prezident təsadüfi bir mahnı oxuyar?!
(youtube: )
)+15 əjdaha
30. Yunancadan "agnostos" "bilinməyən, bilinə bilməyən" mənasına gəlir. Bu kəliməni Thomas Huxley [ haksley ] irəli sürüb.
(işarəsi)Ona düşüncəsinə əsasən Tanrı və ya digər metafiziki varlıqlar (ruh, cin və s ) haqqında müsbət və ya mənfi bir şey deyilə bilməz.
Heç bir etiraz edilmir və sadə dildə bunun(Tanrının varlığının) bilinə bilməyəcəyini deyir.
Amma bu kəlimə (agnostos) ortaya çıxmazdan qabaq agnostik olan filosoflar var idi. Məs: antik əsrdə protogoras..
Antik əsrdə yaşayan deistlər də və ya klisə papalarının sözlərindən də aqnostizmə meyilli olduqlarını anlaya bilərik.
"Necə olduğunu bilmədiyimiz Tanrı haqqında edə biləcəyimiz tək şey susmaqla hörmətimizi göstərməkdir."
"Tanrını ucaltmaq üçün gördüyümüz bütün işlər əslində onu sadəcə alçaldar." (Müxtəlif inanclar və ayinlərə əsasən)
Tanrı bilinməz,çünki dil, məntiq bu kimi dində sual yaradan məsələləri tam açıqlaya bilməz və tanrının məqsədini ya da Tanrının olub-olmadığını əminliklə anlaya bilməz. Aqnostisizm bu ideologiyanın tərəfdarıdır.
Hər kəsin bir inancı vardır. Ateistlik də bir inancdır. Bu dini bir inanc deyildir.
Bu sadəcə ideoloji bir inancdır. Elmin açılış mənası həqiqətə yönəlik inancdır.
Bu platonun dövründən belədir. Yəni hər hansı məlumata sahib olmaq elə o məlumata inanmaqla eynidir.
Tanrıya inanışla əlaqədar müsbət və ya mənfi inanclar var. Bu halda aqnostisizm neytraldır.
https://imgur.com/a/vHzXpQS
Əgər Müsəlmanlığı ağ, ateizmi qara olaraq fikirləşsək, aqnostisizm boz rəngi təmsil edər. Yəni xüsusi bir cığırı yoxdur.
Bəzən insanlar aqnostizmə meyil etdikdə əksər məsələyə şübhə ilə yanaşırlar.
"Görəsən, o anamdır?" ,"Mən doğurdan da yaşayıram?" Kimi şübhələrə tutulmaq yersizdir.
Belə ki, gördüyümüz hər şey reallığı əks etdirir. Bizdə şübhə yaradan görmədiklərimizdir. Necə olsa metafizika deyirik. Yəni fizikanın ötəsi bir şey..Hər hansı təcrübə aparmaq, nəticəyə gəlmək mümkün deyil.
Tarix boyu Tanrıya inanmaq 3 səbəbdən baş verib:
1) Ağılcılıq: Biz heyvanlardan üstünük, bizi də kimsə yaradıb. Amma bu Tanrının yaradıcı olduğu mənasına gəlmir.Bu məntiq sizi spinoza kimi kainat mərkəzli bir Tanrıya apara bilər.
2) Təcrübə əsaslı: Kainatı öyrənərsən və deyərsən ki, xüsusi bir nizama sahibdir və bunu nizamın bir yaradıcısı olmalıdır. Ancaq kainatda hər şey nizamlı deyil. Genlərin mutasiyası nəticəsində anormal/patalogiyalı varlıqlar(heyvan/insan) yaranır. Bəziləri çox yaşaya bilmirlər.
3)Xaricdən: Bir vahi ilə, kənardan bir lütf ilə Tanrıya inanmaq. Başına bu kimi hadisə gələn istər şizofren olsun ,istər dəli. Onu görüb və ya eşidibsə bu reallıqdır. Ancaq bu onu öz şəxsi həyatında yaşayır və bizi inandıra bilməz. Bəlkə o adamın səmimiyyətinə, dürüstlüyünə görə inanaram. Amma bu yenə bilmək və ya güvənmək deyil.
Nəticə etibarı ilə Tanrı yenə sual altındadır.
Aqnostisizm Kiməsə inancına görə yarğılamaz, "o kiməsə inancına görə cahildir/ağıllıdır" deməz.
Müxtəlif dinlər var və müsəlmanlıqda da insanların günah və səvab hesabına cəzalandırılacağı və ya mükafatlandırılacağı, əvvəlcədən bilinən bir qismətlə getdiyi, Tanrının onlardan nələrsə gözlədiyindən bəhs olunur.
Aqnostisizm bunları sadəcə insanın həyatı daha rahat anlasın deyə sadələşdirilmiş rəvayət olduğunu deyir.
Əksər molladan soruşulsa əslində Adəm və Həvva bir bənzətmədir, çünki bu reallıqla uyğun gələsi bir şey deyil. Lut Kavmi bir bənzətmədir, Tanrı öz yaratdığını həlak etməz ya da şeytan bənzətmədir, o bizim nəfsimizdir, iradəmizdir.Cənnət və cəhənnəm bənzətmədir, çünki ruhani bir yerdə dabanından yanmaq ya da topuğundan xəncər keçirmək mümkün deyil. O bənzətmə bu bənzətmə olduqda ortalıqda din qalmadığını iddia edir və bunu çox irəliyə götürsək peyğəmbər də bənzətmə, Tanrı da bənzətmədir-ə gəlib çıxacaq. Din bu barədə sərhədi bilməlidir. Belə baxsaq Quran da ateizmi təbliğ edir. Əgər Tanrının heç nədən yaranmadığını nəzərə alsaq, onda Tanrı da ateistdir.
Bir insan Aqnostik olduqda da nəyəsə qarşı inancı ola bilər.
"Tanrı ola bilər" deyib yaşayanlar var. Buna zəif aqnostluq ya da teistik aqnostluq deyilir. Bir başqa halda "Tanrı yoxdur." Deyib şübhədə qalan Ateistik aqnostluq da var. Hər iki halda Tanrının mövcudluğu haqqında dəqiq bir şey deyə bilmirlər.
Kimsə deyə bilər ki, "Tanrı ya vardır ya da yoxdur. Birinə inanmalısan.". Amma məsələ belə deyil. Kimisi var , Tanrının olduğuna inanir və olmamış kimi yaşayır. Kimisi isə Tanrı yoxmuşcasına yaşayır, ancaq dinin gətirdiyi məcburiyyətləri edir.
Kimsə dindən çıxanda böyük ehtimal başqa bir dini bəyəndiyi üçün deyil də, öz cəmiyyətinin ona yeritdiyi dini dəyərlərə qarşı çıxmasından irəli gəlir.O özünü o dinə uyğun görməz.Buna ibnül-vakt deyirlər. Yəni yaşadığı zəmanənin uşağı olmaq və o dəyərlərə tabe olmaq.
Keçmişdə başqa Ateizm var idi, sonra dawkins-in gəlməyi ilə militan ateizmi ortaya çıxdı. Yəni bir ateist digər ateistlə eyni fikirdə olmadığı kimi bir agnostik də digərləri ilə eyni fikirdə deyil.
Quran-i Kərimin o dövrdə (7-ci əsr) yazıla bilməmə imkanını demək doğru olmaz, çünki 5000 il əvvəldən Misir piramidlərinin də necə yaranması sual altındadır.
Quran-i Kərimi Peyğəmbərlər gətirib onların həyatı isə hər mənbədə fərqlidir. Yəni peyğəmbərin özü sual altındaykən necə ola bilər ki, yazdırdığı kitaba inanaq deyə düşünürlər.
Aqnostlar axirət haqqında Tanrı varsa cənnət və cəhənnəm ayırımının olmayacağını düşünərlər. Onlara görə pis bir insanın sonsuz əzaba tutulması ya da yaxşı bir insanın sonsuz mükafata layiq olması mənasızdır.
Bu eynən yolda səni dişləmiş bir iti tutub bir otaqda saxlayıb illərlə işgəncə etməyə bənzəyir. Axı biz bizə pislik edənə bağışlamağı bilirik. Kin və intiqamın pis bir şey olduğunu anlayır və necə olur ki, buna qarşı gələn o "mərhəmətli" Tanrıya itaət etməliyik deyə düşünərlər.
Deistləri dindən soyudan elə dindarların özü və tətbiq etdikləri qatı sistem dinsizlərin etdiyi təsirə görə qatbaqat çoxdur.
Yazılmış kitablar insanların yaxşılığına doğru təşviq etsə də yalanlarla beyninin yuyulduğuna inanır. insanı qorxudur ya da huri və sonsuz yeyəcəklə mükafatlandıracağına inandırtmağa çalışdığını düşünür.
Günümüz insanları artıq biri öldükdə çox da təəssüflənmir. "Necə olsa yanında huriləri var" ya da "o biri dünyaya gedib görəcəm" deyir. Aqnostisizm bu və bu kimi düşüncələrə qarşı çıxır.
Ümumiyyətlə, qədər(qismət) nədir?
Qədər müsəlmanlara görə əvvəlcədən yazılıb sadəcə qəza ilə qədərin yolunu dəyişmək olar.
Aqnostiklər isə belə bir halda azad iradənin olmadığını deyərlər. Əgər Tanrı varsa biz bitmiş bir filmi oynayırıq deyirlər.
Bir rəvayətə görə: "Bağdatda Bir gənc bazarda gəzirmiş. Yeriyərkən təsadüfən qolu kiməsə dəyir, başını qaldıranda görür ki, bu əzraildir. Əzrail ona tərs-tərs baxar. Gənc Onun elə oradaca onu öldürəcəyini sanır və qədərə əks gəlib bir yol ilə qaçmağı düşünür. Peyğəmbərə bir küləklə özünün Hindistana apartmağını deyib və əlavə edib ki, Hindistana aparsanız o mənim sürətimə çata bilməz . Peyğəmbər bunu qəbul edir və küləklə onu yollayır, gənc artıq Hindistandadır.
Əzrailə soruşublar ki, niyə ona tərs-tərs baxdın. Əzrail də deyib ki, mən onu Hindistanda öldürəcəkdim, o isə Bağdatdadır. " demişdir. Yəni adam yenə də öz qədəri ilə getmişdir.
Aqnostisizmə görə həyatın mənası nədir?
Əgər siz bir dinə aidsinizsə, o din sizə sanki bir paket təqdim edər. "Sən haradan gəlibsən,hara gedəcəksən, bu hərəkətləri edib bu hərəkətləri etməyəcəksən,mənə itaət edəcəksən" deyə-deyə sizə bir cığır çəkər.
Amma dindən ayrılmış biri özünü boşluqda hiss edər. Bir dinə sahib olan sonrakı həyatının olduğunu anlayar, sadəcə bu həyatın gələcək üçün bir hazırlıq mərhələsi olduğunu düşünər və bir məqsədin vardır, ancaq ateistlər və Aqnostiklərə (demək olar ki) görə 1 həyat vardır. Dindən çıxmaq cəmiyyətdən , mədəniyyətinizdən,qohumlarının inandığından , əvvəlki həyat tərzinizdən və kimliyinizdən uzaqlaşmaq deməkdir.Çünki təkcə Tanrı inancını deyil, eyni zamanda onun gətirdiyi həyat tərzini də itirirsiniz. (Aqnostik olduqda)
Sizə verilən bir həyatı mənasızca yaşamayın. Tanrı yoxdursa niyə yaxşılıq edirəm, niyə yaşayıram şəklində düşünməyin.
Bu eynən bunun kimidir: əgər tualetə gedəcəyiksə niyə yemək yeyirik, axı biz o yeməyin dadından zövq almağa, qarnımızı doyurmağa çalışırıq.
Görmədiyin yerləri gör, oxumadığın kitabı oxu, özünü inkişaf etdir, yəni yaşamağına məna qat deyə düşünərlər.
Əgər həyat sonsuz olsaydı, yəni həyata o qədər bağlı olsan (yaşamağa) onda həyatda məna tapmaq və tapmamaq eyni olacaqdı. Tapmazsan,Çünki nəyin doğru olduğunu düzgün analiz edə bilməzsən. Tapsan belə Daha çoxunu istəyərsən, pul ya da güc hərisliyi kimi.
Aqnostiklər yaşadığı həyatın mükəmməl olduğunu və ən yaxşı şəkildə yaşamalı olduğunu düşünərlər.
Mənbə: Dəqiq olaraq yoxdur. Aqnost ikən öyrəndiyim məlumatlardan..
+5 əjdaha
25. tanrının varlığının və ya yoxluğunun heç vaxt sübuta yetirilməyəcəyini deyən fəlsəfi görüş. insan düşüncəsi tanrını algılaya biləcək qədər inkşaf etməyib zad. agnostik fəlsəfəni hələ tam araşdırmamışam, amma deyəsən digər inanc və görüşlərin arasında ən çox ağla batanı budur+7 əjdaha
1. aqnostisizm (namelum, bilinmeyen) tanrıların varlığının ve ya yoxluğunun biline bilmeyeceyini nezerde tutan elmi felsefi cereyandır+5 əjdaha
2. aqnostisizmin ateizm ve teizmden ferqi "eslinde bir ateistin düşüncesi bir teistin düşüncesi ile eynilik teşkil edir. bir xristian tanrının varlığını bile bileceyimizi, bir ateist ise tanrının yoxluğunu bile bileceyimizi iddia edir. aqnostik ise bu barede deqiq bir qerar vermek üçün uyğun şerait olmadığını düşünür" bertrand russell , 1953+5 əjdaha
3. dini müzakirelerden ve axtarışlardan yorulmuş birinin baş vurduğu son adres.+6 əjdaha
29. ateistlərin qısqanıb və nifrət etdiyi ideologiya.mənə gəldikdə isə dini rədd edən hər şəxsin məntiqi baxımdan qəbul etməsi gərəkən ideologiyadır deye düşünürəm çünki insan hər zanan şübhə duymalıdı hətda duyduğu şübhəyə belə.+3 əjdaha
9. ilk dəfə thomas huxleyin 1860'ların sonunda ortaya attığı ifadədir. ama huxley bunu ortaya atmamışdan əvvəl bu ifadə terminologiyada mövcud olmasa da fikir olaraq mövcud idi.+8 əjdaha
26. Bir yaradan var ama onun gözünə girmək üçün dəridən-qabıqdan çıxmağa ehtiyac yoxdur deyən dinə baxış bucağı. Məntiqli gəlir. Bəzən bunu insanlar arasında dedikdə səni birbaşa ateist adlandırırlar..(baxma: Cahil cəmiyyətin fəsadları)
+4 əjdaha
4. ateizmlə,deizmin arasında qalan elmi fəlsəfi cərəyan.+3 əjdaha
31. isaac Asimov belə deyir: “Emotionally I am an atheist, I don't have the evidence to prove that God doesn't exist, but I so strongly suspect he doesn't that I don't want to waste my time."Einstein: "I was barked at by numerous dogs who are earning their food guarding ignorance and superstition for the benefit of those who profit from it. Then there are the fanatical atheists whose intolerance is of the same kind as the intolerance of the religious fanatics and comes from the same source.""I prefer an attitude of humility corresponding to the weakness of our intellectual understanding of nature and of our own being," he said, "you may call me an agnostic, but I do not share the crusading spirit of the professional atheist."
Carl Sagan:In reply to a question in 1996 about his religious beliefs, Sagan answered, "I'm agnostic." Sagan maintained that the idea of a creator God of the Universe was difficult to prove or disprove.
yəni, başlıqdakı gözlərimi qanadan cəhalətə baxmayaraq, agnostisizm elmi cəhətdən əsaslı olan tək dini düşüncə axımıdır.
+3 əjdaha
7. karl marksın təbirincə desək,utancaq materialistlər.+4 əjdaha
21. bilmirəm, çünki sübut olunmayıb. ateist birbaşa rədd edir. elə götürək tanrının var olub-olmaması məsələsini. ateist deyir yoxdu, bəs sübut? dolayı yolla nəsə sübut edəcək razıyam, amma yenə də elmə qaranlıq qalan nöqtələr var. aqnostik dəqiqdir məsələ əsas tapana kimi bilmirəm deyir.+2 əjdaha
27. tanrının, ilkin səbəbin yaxud ilahi bir qüvvənin varlığının insan tərəfindən sübut oluna bilinməsi yaxud bilinməməsi üçün əlimizdə yetərli qaynağın olmadığını iddia edir, insan şüurun bu işdə yetərsiz olduğunu deyir. teistik və ateistik versiyonları var. bir növ ara formdur belə də deyə bilərik. sorğulama dövründə olanlar üçün birə-bir seçimdi. əvvəl axır ya teizmə, ya da ateizmə çevrilir. çevrilmirsə də, deməli şəxsin hələdə beynində cavabsız suallar var+2 əjdaha
24. Utancaq ateizm+3 əjdaha
28. durust olacam, men cox tenbel adamam ve intellektual deyilem. diger yoldaslari deye bilmerem amma men cox oxuyaraq agnostik olmadim. Dini sorgulayirdim, 19 yasimda pike catmisdi, o aralar bizim unide ateizm/deizm trendde idi, menim ise o qeder oxumaga, dusunmeye, muzakire etmeye heqiqeten hevesim yox idi. Tek xatirladigim, eger bu boyda hoqqani kimse yaradibsa meni sikine alib kitab zad gondermez, gonderse de icki icmeyin filan demez deye dusunurdum. Sonra insanligin tarixine baxdim, dunyanin tarixine baxdim, oz ortalama yasayacagim omure baxdim, dedim bunu basa duse bilmek ucun yeterli zamanim yoxdur, yaradan varsa bele mence meni qozuna almaz. Cox uzun muddet sonra buna agnostisizm deyildiyini oyrendim. Cool+2 əjdaha
17. ilk dəfə "martin iden" əsərində rastlaşdığım sözdür, tanrının varlığını danmayıb, yoxluğunu da təsdiqləməyənlər.yəni şübhəcidirlər.varla yox arasında, neytral.və hazırki mövqeyim.+1 əjdaha
5. dinlere ve tanrı inancına baxışımı ifade eden cereyan.https://www.agnostik.org
+2 əjdaha
23. Aqnostisizm tanrının varlığının və fövqəltəbii qüvvələrin bilinməsinin qeyri-müəyyən olduğunu irəli sürən bir görüş.(bax: Mən) (bax: Albert einstein) (bax: Celal Şengör)
+1 əjdaha
15. iki növü vardır.ateist agnostisizm və teist agnostisizm.teist agnostiklər bu bilinməzlikdə varlığına meyilli olanlardır.ateist agnostiklər isə əksinə.+1 əjdaha
8. agnostiklər təkərdə olan adamlardı.agnostiklərdə tanrı haqda dəqiq bir təsəvvür yoxdu.agnostik deyir: tanrının var olub olmadığının bilinmir.burda bir mövqe yoxdu.bundan daha betəri agnostik ateizmdi.hamısını göstər