atom bombası
1,593 | 13 | 13
əjdahalar googlla
xirosimo - oppenheimer - ikinci dünya müharibəsi - sözaltı etiraf - tarixin ən böyük umbaylamaları - harry truman - cemal süreya - tsutomu yamaguchi - the seventh seal
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
(youtube: 
)
)Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
1942ci ildə başlamış "Manhattan" proyektinin rəhbər isimlərindən biri olan Edward Teller və adamları bu tip bir bombanın atmosferdəki azotu alovlandıra biləcəyini söyləmiş, və həmin Edward Teller buna rəğmən proyekti həyata keçirərək 1945-ci ildə ilk atom bombası olan "Trinity"nin yaradılmasına başçılıq etmişdir.
Uzun yazı olacaq. Uzun periodda maraq dairəsi olaraq öyrəndiklərimin bir hissəsin yazacam, bəlkə kiməsə maraqlı gələr.
Artıq atom yerinə Hidrogen bombası və ya termonüklər bomba deyilir. Çünki artıq ilk hazırlandığı zamandakından fərqli işləyir.
Atom bombaları ilk yarandığı zamanda daha sadə quruluşlu idi. Amerikanın hiroşimaya atdığı "Little boy" adlı bomba 15 kiloton idi və ən sadə üsul olan "Gun Assembly" detonasiyaya malik idi.
Mərmi tipi də demək olar. Bombanın daxilində kiçik bir parça 20% dən artıq zənginləşdirilmiş uran, əsas fizyon materialı olan urana atəşlənir. Super kritik kütlə yaranır və zəncirvari reaksiya başlayır.
Nagasakiyə atılan 20 kilotonluq (20 000 ton Tnt-nin partlamasına bərabər partlayış güclü) "fat man" isə fərqli formada idi. Nisbətən daha müasir. Bu dəfə uran-235 yerinə plutonium seçilmişdi. Üstünlüyü çəkisinin daha yüngül olması və bu səbəbdən daha çox miqdarda əlavə etməyin mümkün olması idi. Kürə halında olan plutonium, mərkəzində neutron xaric edəcək qurğu, ətrafı isə partlayıcı maddələrlə çevrilmiş formada idi.
Partlayış zamanında plutonium çox yüksək təzyiqlə sıxılacaq, bu zaman neytron xaric edəcək qurğu neytronlar xaric edəcək və yüksək təzyiq altında neytronlar plutoniumla zəncirvari reaksiyaya daxil olacaqdı. Elə də oldu.
Dövr irəlilədikcə atom bombalarının quruluşu dəyişdi. Partlayış gücləri kilotonlardan meqatonlara artırıldı və adları Hidrogen bombası və ya "thermonuclear" bomba oldu. Günümüzdə, Teller-Ulam dizaynı meqatonlarla trotil ekvivalentinə malik bombalar hazırlanmasına şərait yaratdı. Üstəlik eyni miqdarda uranium və ya plutonium işlətməklə.
Hidrogen bombaları əsasən Teller-Ulam dizaynı əsasında hazırlanıb, minimum 2 mərhələli olur. 1-ci mərhələ standart olaraq fizyon reaksiyasıdır. 2-ci mərhələ isə füzyon. Yəni hidrogen bombasının işə düşməsi üçün ilk mərhələdə ənənəvi atom bombası partlamasına ehtiyac var. 2-ci mərhələdə plutonium ətrafına "litium6 deytrid" yığılır. 1-ci mərhələdəki fizyon reaksiyası baş verəndə ətrafa saçılan
Qamma şüalar içinin boşluqlarını dolduran plastik maddəni plazma halına çevirir. Daha sonra neytronlar litium6 deytridi bombardman edir və lithium6 deytriddən hidrogen izatopu olan tritium ayrılır.
Həmin tritium litium6 deytridin tərkibindəki deyterium izatopu ilə füzyon reaksiyası yaradıb birləşir və bu zaman yüksək miqdarda enerji ortaya çıxır. Buna da partlama deyirik. Reaksiya məhsulu olaraq geriyə Helium 4 və neytronlar qalır.
Tarixin ən böyük hidrogen bombası çar bombası olmuşdur. 100 meqaton hazırlanması planlansa da, radioaktiv çöküntünün çox olacağına görə 50 meqaton (hiroşimaya atılandan 3300 dəfə güclü) hazırlanmışdır və Novaya zemlya adasının suxoy nos adlanan məntəqəsində partladılmışdır. Partlama yerdən 4 km yüksəkdə gerçəkləşmişdir. Zərb dalğası yer kürəsin 3 dəfə dövr etmiş və seysmik ölçü aparan cihazlarda görülmüşdür. Rusiyanın bölgəyə yaxın kəndlərində 5 baldan artıq zəlzələ yararanmış, 900 kilometrdən artıq radiusda - Rusiya, Finlandiya və Norveçdə evlərin şüşəsi qırılmışdır. Bomba o qədər ağır olmuşdur ki, (
27 ton) onu daşıyacaq tu-95v tipli təyyarənin havalanması üçün əlavə yanacaq çənlərin çıxartmışdırlar. Bomba 3 mərhələli olmuş və mərhələlər arasında qoruyucu təbəqə olaraq Uran 238 yerinə qurğuşun işlədilmişdir. Bu isə onu tarixin ən təmiz nüvə silahı etmişdir. Ruslar partlayış sonrası ayaqla partlayışın hiposentrində rahat gəzə bilirdi. Partlayışdan sonra yaranan göbələk formalı bulud 64 kilometr yündürlüyə qədər yüksəldi. Everestin 7 qatından çox. Partlayışı 270 kilometrdən görən biri müvəqqəti olaraq kor olmuşdur.
Testin videosu və partlama anı:
(youtube: )
)Artıq bu ölçüdə nüvə silahı heç bir ölkədə yoxdur. Soyuq müharibə dövründə rusların r-36 qitələrarası ballistik raketində maksimum 25 meqatonluq döyüş başlığı olsa da, bu gün artıq o da yoxdur və "bigger is better" məntiqindən kənarlaşdırılıb nüvə silahları. Günümüzdə MiRV (Multiple Independently Targetable reentry vehicle) çoxlu döyüş başlıqlı raketlər aktualdır.
Bu növ döyüş başlıqları kosmosda parçalanır və hər kiçik başlıq öncədən təyin edilmiş hədəfə doğru hərəkət edir. Səbəbi isə budur ki, tək döyüş başlığı nə qədər güclü olsa da partlayış zamanı kürə formasında olan yeri qucaqlayıb səthi ilə yayılmır. Düz formada yayılır. Bu səbəbdən 10 meqatou, 1 meqatonluq 10 döyüş başlığı formasında atmaq daha dağıdıcı və öldürücü olur. Üstəlik daşınması da rahatlaşır. Hazırda Rusiyanın əlində olan rs-28 sarmat ən müasir qitələrarası ballistik raketlərdir (ICBM) və 10 ədəd, hər biri 750 kilotonluq (hiroşimaya atılan 15 kilotonluq bombadan 33 dəfə güclü) döyüş başlığı daşıya bilir. Radarlara isə yaxalanmır. 1 raket ilə bir çox ölkənin 10 əsas dayaq məntəqəsinə eyni anda zərbə endirib, həmin ölkəni iflic vəziyyətinə salmaq olar.
Nüvə silahlarının 2 tip detonasiyası var. Havada və yerdə (air burst, surface burst). Müasir müharibədə partlama yerdə baş vermir. Səbəb isə yerin, partlayış enerjisinin bir hissəsin adsorbsiya etməsidir. Bu səbəbdən havada partlama daha dəhşətli olur.
Partlama nöqtəsinin düz perpendikulyar altında, yerin səthində yerləşən nöqtə hiposentr və ya "ground zero" adlanır. Hansı ki orada olan insanlar ətrafdakılara nisbətən xoşbəxtdirlər. Çünki yaxın radiusda olanlar heç bir şey hiss etmədən buxarlanacaqlar. Orta və uzaq radius isə 3-cü və 2-ci dərəcəli yanıqlarla ağrı-acı içində qovrulacaqlar.
Partlama anında bombanın temperaturu 10 milyon dərəcə selsini keçir. Günəşin səthindən daha isti olur. Hidrogen bombalarında hidrogenin heliuma çevrilmə reaksiyası günəşdə də gedir. Biraz fərqli formada olsa da gedir. Təsəvvür edin, yerdə günəş yaranır. Zarafata gəlməz.
üzv ol