1. garret lisinin hər şeyin nəzəriyyəsinə alternativ nəzəriyyəsi. nəzəriyyənin təsvir etdiyi kainat modelinin davidin ulduzuna bənzəməsi daha bir gözəldir. -*

qravitasiyanın məkan-zamanın həndəsəsində baş verən əyilib-bükülmələr olduğunu bildikdən sonra garret özünə belə bir sual verdi: əgər qravitasiya kainatın həndəsəsi ilə əlaqəlidirsə bəs digər qüvvətlər niyə belə olmasım? ümumiyyətlə niyə görə bütün zərrəcik və qarşılıqlı təsirlər eyni bir həndəsi formanın müxtəlif şəkilləri olmasın? lisi bu sualların üstünə lie cəbrini əlavə edib yeni bir hər şeyin nəzəriyyəsi: e8 nəzəriyyəsini yaratdı.

fizikadakı elementar zərrəciklərin arasında olduqca maraqlı həndəsi əlaqə görən garret məkan-zamanın hər nöqtəsində fərqli zərrəciklərin olmasına səbəb olan tək bir həndəsi forma- fiber təsəvvür edir. məkan-zaman+fiber birlikdə fiber bundle adlanır. bunun nəyə bənzədiyini google'da fiber bundle yazaraq görə bilərsiniz. sicim nəzəriyyəsindən fərqli olaraq fiberlərin formaları sabitdir və nə titrəşmə nə də hər hansı hərəkət yoxdur. zərrəciklərin müxtəlifliyi fiberlərin məkan-zamanımıza necə bağlandığından aslıdır. məsələn, elektrik+maqnit sahələri məkan-zamanın ətrafında çəmbər şəklində bağlanmış fiberlərin nəticəsidir. elektromaqnit fiber bundle məkan-zamanın hər nöqtəsinə bağlı olan çəmbərlərdən yaranır. foton adlı zərrəcik məkan-zamana bağlı bu çəmbərlərin hərəkətindən ibarətdir. elektron isə elektromaqnetizm fiberlərinin ətrafında bağlanan başqa bir fiberdir. elektromaqnetik dalğalar məsələn işıq bu çənbər şəkilli fiberlərin məkan-zamanda dalğalanmasından ibarətdir. bir sözlə bütün zərrəcik və qarşılıqlı təsirlər fiber bundle adlanan məkan-zaman ilə birlikdə fiberlərin birləşdiyi həndəsi formanın müxtəlif şəkillərindən ibarətdir. təkcə təbiət qüvvələri yox zərrəciklərdə bu həndəsi formadan aslıdır. bəs qravitasiyanın bu nəzəriyyədə yeri hardadır? hesablama sistemi dediyimiz şey var. bizə sağ-sol, yuxarı-aşağı, geriyə-qabağa və birdə zamanı ehriva edən hesablama sistemi. buna üç xətkeş və bir saatdan ibarət bir şey kimidə baxa bilərik. e8 bunu praktik olaraq təsvir edir. bu ölçülərin eynən fiber bundle kimi məkan-zamanımıza bağlı olduğu düşünülür. nəzəriyyəyə görə bu fiber bundle(referans çərçivələri) hərəkət edə-dönə bilər və məkan-zaman bir birinə bağlı olduğu üçün eyni zamanda məkan zamanın içində dönə bilər. qravitasiya bu dönmə nəticəsində məkan zamanda hərəkət edəndə fiber bundle'ı(referans çərçivəsini) döndərib bizi də dünyanın mərkəzinə doğru istiqamətlənməsi ilə yaranır.

e8 hər şeyi bir həndəsi forma ilə təsvir edir və başlıqda yazdığım kimi forma davidin ulduzuna bənzərliyi ilə gözəl görünüş yaradır. kainatımızın davidin ulduzuna bənzəməsini düşünüb imana gəlin ey ateyizlər -*