elm
| elm1,022 | 9 | 13
əjdahalar googlla
məhəmməd əmin rəsulzadə ensiklopediyası - sözaltı sözlük - təkamül nəzəriyyəsi - edward witten - erkin qədirlinin sözləri - riyaziyyat - albert einstein - celal şengör - bədii ədəbiyyat oxuyan bikar insan - quran-i kərim
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
qısa tanımdan sonra entry'nin əsas hissəsinə keçə bilərik.
günümüzdə insanoğlu, elm mövzusunda bəzi yanlış inanclara ilişib qalıb. hər şeydən əvvəl elmə, xüsusi ilə də elm tərəfindən ortaya qoyulan texnologiyaya qarşı çıxılır. təbiəti idarə etmə məqsədi güdən elmin artıq idarə etməsi çətinləşən bir güc halına gəldiyinə diqqət çəkilmək istənir. bugün, xüsusi ilə genetika sahəsində görülən inkişafdan ötürü, elmin artıq insanın idarəsində çıxmış bir canavar halına gəldiyi deyilir. eyni zamanda elmin təbiətin tarazlığını pozduğu da deyilir. bunlar bir qrup beyinsizin şişirtmə və səhv inancları olmaqdan başqa bir şey deyildir. çünki belə bir canavar varsa onun elmin özü deyil fəqət birbaşa insanın, siyasi sistemlərin yaratdıqı bir canavar olduğunun başa düşülməsi lazımdır.
digər tənqid ya da etiraz nöqtəsi, elmin nəticələrinə yönəldilmiş haldadır. elmin yada texnologiyanın qlobal istiləşməyə, ekolojik kirliliyə yol açdığı deyilir. onun müharibə yoluyla insanın dünyada ki yaşamını sonlandıra biləcəyi deyilir.
eyni zamanda günümüzdə yaşanan sənayeləşmənin insanının təbiətlə və cəmiyyətlə bir zamanlar qurduğu sağlam münasibəti pozduğu deyilir. insanın əməyindən və özündən uzaqlaşdığı deyilir. bunun da səbəbini robotların iş dünyasında insanın yerini alması, insanın alətə güvənməsi ona vurğun olması kimi qəbul edilir. burada da bir yanlış düşüncə yada səhv strategiya mövcuddur. həqiqətən də insan üçün ortaya çıxan mənfi irəliləyişlərdən elmin günahkar çıxarılması qədər səhv bir baxış tərzi ola bilməz. bu mənfi irəliləyişlərdən elmin özünü deyil, elmi istidafə edən insanların və siyasal iqtidarlar məsuliyyət daşımaq məcburiyyətindədir.
hər nə qədər insan həyatına müxtəlif zənginliklər daxil etsə də elm üçün bu cür təhlükələr hər zaman vardır. həqiqətən də elmin dağıtmaq və yox etmək məqsədi ilə istifadə edilə bildiyini unutmamaq lazımdır. müharibələr, bugün artıq elmin köməkliyi ilə və xüsusən də laborotoriyalarda zəfər çalmaqdadır. elmə zaman zaman çox şiddətli və lazımsız dərəcədə böyüdülmüş hücumlar edilmiş olmasının, insanların bütün xətalarının elmdən qaynaqlanırmış kimi görmələrinin nəticəsində olmuşdur. elmin insanın xoşbəxtliyinə zərər verdiyi, insan həyatını viran edəcəyi/etdiyi düşünülmüşdür. elə bu səbəbdən dolayı yaxında, elmdən tamamilə uzaqlaşmaqdan başqa çarə olmadığı da irəli sürüləcək dərəcəyə çatacaq. belə etiraza qarşı, ‘elmin insana bütün iş həyatı və gündəlik yaşamında köməyi olabiləcəyi kimi müharibələrdə də köməyi ola biləcəyi’ cavabı veriləbilər.
elm, əlbəttə insanın insanı daha gözəl və daha kəskin olaraq öldürəbilməsinə, viran etməsinə də kömək edə bilər fəqət bu kimi zərərlərini düşünərək elmin sərhədsiz faydalarını unutmaq qətiyyən doğru olmaz. mənəvi ölçülər diqqətə alınmasa belə yalnızca maddi ölçülərlə elmin yararlarının, onun zərərləri ilə müqayisə edilməyəcək qədər çox olduğu unudulmamalıdır. müasir həyatın hər addımında, elm məhsullarından faydalanırıq.
həqiqətən də elm, sadəcə faydalı və yaradıcı nəticələr ortaya qoymur; sənaye sahəsində istifadə edildiyində, ekolojik kirliliyə və müxtəlif xəstəliklərin ortaya çıxmasına, bəzi bitki və heyvan növlərinin yox olmasına səbəb ola bilir. elm, insanın dünya üzərində ki yaşamını belə təhlükəyə ata bilər. qısacası elm, hər iki halda da, yəni gərək yaxşı və yaradıcı gərəksə də mənfi nəticələrə yol açacaq istiqamətdə istifadə ediləcəyi zaman, həyatımıza birbaşa təsir etməkdədir.
unudulmamalıdır ki, elmdə yaxşı və pis deyə ayrım yoxdur. elmin doğru yolu göstərməsi çox çətindir; elm insana doğru yolu göstərsə belə, onu doğru yolu tutmaq üçün məcbur edə bilməz. hər yol göstərici kimi elmin də bu baxımdan yetərsiz olduğunun qəbul edilməsi lazımdır.
* 31 dəfə elm yazmışam
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
--spoiler--
[...]Bu qrupda ən müxtəlif intellektual akrobatika nümunələri tapmaq olar, məsələn, din ilə təkamül nəzəriyyəsini kombinasiya edənlər, mistikanı riyaziyyata tətbiq etmək istəyənlər, buddizmi türkçülüyə, biologiyanı tarixə tətbiq edənlər, mələklərin uçma sürətini ölçənlər, postinsan axtarışında olanlar, pirlərin enerjisini hesablayanlar, futuroloqlar, süni intellektin milli versiyasını axtaranlar və s. və i.a. Çox ciddi olanları da var, nisbətən az ciddi olanları da. Amma “fikir kollektivi”ndə müəyyən yerləri var, səsləri eşidilir. Həm sovet nəsli akademiklərinə, həm “qərbçi”lərə iradları rasionalizmin “köləsi” adlandırırlar. Müvafiq də ünsiyyət formaları var: “diskussiya” yerinə “söhbət”, “arqument” yerinə “kəlam” və s. Nəticədə bu meyarlara uyğun davranışlar yayılır və normallaşmağa başlayır, “fikir kollektivi”nin detallarına çevrilir.
--spoiler--
https://bakuresearchinstitute.org/az/intellektual-ənənə-rasionalliq-azadliq/
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
eynşteynle beraber kainatın eslinde bizim ağıl ve duyğularımızla anladıqlarımızdan tamamile müsteqil olduğu ve bize doğuşdan qoyulan serhedlerle (duyğularımız, gözlerimiz vs) tam olaraq açıqlaya bilmeyeceyimiz ortaya çıxdı. elme baxışımız ve güvenimiz son yüz ilde elmin yeni sahelerinin ortaya çıxması ile bir neçe defe deyişdi. teorik paradoksların ortaya çıxması ile de rasyonallığın en möhkem qalası olan riyaziyyatın rasyonallığı da sarsıldı. eger riyaziyyatın temelleri özlüyünde ziddiyet ehtiva ede bilirse o zaman artıq heç bir şeye güvene bilmeyeceyimiz ortaya çıxır. bu sebeble artıq elmle açıqlana bilmeyen bezi mövzuların analitik felsefe ile seyrelderek, parça-parça hisselere bölerek, her hissenin zamanla açıqlamasını ve elmi izahını vermeye başladıq. bu elmi açıqlamalar, ferziyyeler, nezereiyeler, teorem ve isbatlar artıq ayrı-ayrı ferdlerin tek başına emeyi deyil kumilativ ağlın mehsulu olmağa başladı. ayrı ayrı ferdlerin kainatın irrasionallığını açıqlamaqda çetinlik çekdiyi bir yerde kumilativ elmin, ferdlerin her bir parçanı ayrı şekilde birleşdirerek irrasionallığı açıqlamağı daha rahat bir şekilde ede bildiyi ortaya çıxır. indiki zamanda elmin açıqladığı saheler bizim irrasional kimi gördüyümüz şeylerin universal rassionallıq müstevisinde anlatmaqdır. belke de qerbde artıq ayrı ayrı ferdlere irrasional ve açıqlana bilmez kimi görünen şeylerin toplu, kumilativ ağılla, şerqin topluluqdan elde edilen mistik yükselme, toplu ayinlerde varılan seviyye, bu seviyyelerde mistisizmi anlama bacarığı eyni şekilde qerbin rasional elminde de irrasionallığı, kainatı ve zamanı anlama ve açıqlamaya vasite ola biler. bir şekilde bu iki dünya görüşünü bir biri ile harmoniya şeklinde birleşdirile bilinse yeqin ki, daha başqa elmi sahelerin tapılması ve açıqlaması yarana biler.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
üzv ol