1. semih kaplanoğlunun 2007, 2008, 2010-cu illərdə çəkdiyi üçləmə; yumurta, süt, bal.
mən indiyənə kimi bu üçləməyə nə deyib baxmamışam anlamıram. üçü də çox gözəl filmlərdir amma ən gözəli süt filmidir mənə görə. filmlər haqqında kiçik spoiler verim;

yumurta
--spoiler--


yumurta filmində istanbulda yaşayan yusufun anasının ölüm xəbərini aldıqdan sonra böyüdüyü kəndə qayıtması ilə kəndə uyğunlaşmasını izləyirik. hər dəfə geri qayıtmaq istəyəndə gözləmədiyi səbəblərdən qayıda bilməyən yusuf, yavaş-yavaş hər şeyi qəbul etməyə başlayır. ayla ilə gölcük kəndinə gedir, istanbula qayıtmaq istərkən bu dəfə qarşısına çıxan it bəzi hadisələrin fərqinə varmasına məcbur edir.


--spoiler--

süt
--spoiler--


süt filmindəki yusuf universitetə qəbul olmadığı üçün anasıyla bazarda süd, pendir satır. arada şer yazır, hətta yazdığı bir şer "düşler" dərgisində çıxır. ancaq əsgərliyə yararlı olmadığını öyrənən yusuf izmirdə tanış olduğu qızla görüşmədən kəndə geri dönür. bu ərəfədə anası evlənmək üçün bir kişiylə tanış olur..bundan sonra yusuf mədəndə işləməyə başlayır


--spoiler--

bal
--spoiler--


baldakı yusuf atası və anasıyla birlikdə yaşayan ibtidai sinif şagirdidir. atası bal yığmağa gedir, yusufun cəmiyyət qarşısında oxuya bilməmə kimi problemi var. ancaq atasıyla fısldaya-fısldaya danışır amma tək qaldıqda normal danışmağı bacaran yusuf sinifdə həmişə kəkələyir. bu ərəfələrdə atası rəhmətə gedir.


--spoiler--

indi filmlərdə məni cəlb edən detalları qeyd edəcəm. ilk süt filminin açılış səhnəsi. oxuduğuma görə anadoluda belə bir hekayə məşhurdur, hansı ki, hamilə qadının içinə bir gün ilan girir. qadının döşlərindən gələn südü gözləyər. doğacaq uşağın südünü içib yaşıl zəhəri ilə dəyişdirmək və onu yavaş-yavaş zəhərləmək istəyər ilan. o qadının içindən o ilanı çıxarmanın tək yolu isə qadını başıüstə qaynadılmış südün üzərində gözlətməkdir. ilan həmin vaxt çıxacaqdır. çünki süd ilanı çəkər, ilanlar ən çox südü sevir. süt filmi də bu proloqla açılır. bu səhnə ilə birlikdə başqa səhnələrdə də görünən müxtəlif cür ilanlar görürük.

nietzsche "zərdüşt belə buyurdu" kitabında "eyni olanın əbədi təkrarı" düşüncəsini bir çobanın boğazına girmiş qara ilanla göstərər. çobanı xilas etməyə çalışan zərdüşt ilanı çıxarmağa çalışır amma çıxara bilmir. çıxara bilmədiyindən çobana ilanı dişlə deyir. çoban ilanı dişləyər, başı qopan ilanı tüpürər və ancaq ilandan belə xilas ola bilir. sonra zərdüşt çobanın üzünün bu qədər gözəl görünmədiyini deyər. çünki, çoban ancaq öz gücü ilə, istəyi ilə bu "eyni olanın əbədi təkrarı" hissindən xilas olmağı bacarmışdır.

nietzsche-də xüsusi ilə "zərdüşt belə buyurdu"da ilanların xüsusi mənaları var. süd filmində istifadə olunan ilanların da məncə xüsusi mənaları var. proloqdakı ilan ilə evə girən və orda qalan ilanların rəngləri fərqlidir. nietzsche-də olduğunun tərsinə proloqda, gənc qızın boğazından süzülən ilan rənglidir və çıxarılma üsulu də özündən başqa bir gücə inanmır "görünən" nietzschenin olduğundan fərqli kimi görünür; ancaq ilanı çıxaran insanla nietzschenin zərdüştü hardasa oxşardılar məncə.

yumurtadakı yusufla zeki demirkubuzun yazgı filmindəki musa ananın ölümünə qarşı laqeydlikdə bənzərdilər. daha dəqiq albert camusun yadı- mersaultı ilə .çoxları bu üçləmədə nuri bilge ceylan havası görür amma mən nədənsə tarkovski havası gördüm. ən çox da süt filmində poçtalyonun yusufun anasına məktubu verən səhnə, birdə toyuğun yonulduğu səhnə eyni ilə tarkovskinin zerkalo filmində də var.

üçləməni birləşdirən yeganə şəxs yumurta filmində yusufun kitab mağazasına girən içkili qız, süt filmində ağzından ilan çıxarılan qız, bal filmində ana obrazındakı qız-yəni tulin özendir. yumurta filmində yusufun köhnə sevgilisi gülə oxuduğu şer, süt filmində yusufun düşler dərgisində çıxan şerdir. yusufun hamamda açılmamış diş fırçası görməsi qalıcı həyat ehtimalının ilk işarəsidir. hər şey bir qırağa mən hələ tuta bilməmişəm bu üçləmə bir yusufun hekayəsidir, yoxsa ayrı-ayrı yusufların hekayəsi? bu qədər çaş-baş qalmağımda səbəblər çoxdur. məsələn; hər üç filmdə sara xəstəliyinə rastlayırıq amma sonda yusufun atasında olduğunu görürük və bu xəstəliyin atadan oğula keçməsini düşünürük. bu cəhətdən deyirəm bir yusufun hekayəsidir amma digər tərəfdən filmlərdəki yusufların soyadları ayrıdır. ayrıca yumurta filmində yusufun anasının ölümünə bu qədər laqeyd davranmağı uşaqlıqdan atasına bağlı olmağından irəli gəldiyini bal filmində görürük(əgər bir yusufun hekayəsidirsə).

filmlərdə çox incəliklər var məsələn yumurtada yusufuna qabağına çıxan it, yuxuda düşdüyü quyudan çıxa bilməməyi, qəssabın yusufun alnına qan sürtməsi, filmlərdə musiqiyə yer verilməməsi və s. bu filmlərə baxan yazarlardan filmlər haqqında entry yazmalarını xahiş edirəm.