1. kompüterdə çoxalmaq, həmçinin rabitə kanalları, kompüter şəbəkələri və informasiya daşıyıcıları ( kompakt disklər, fləş disklər və s.) vasitəsilə digər kompüterlərə və şəbəkələrə yayılmaq (ötürülmək) qabiliyyətinə malik olan ziyanverici proqramlardır. kompüter virusları xüsusi şəkildə hər hansı proqramın tərkibinə yerləşdirilərək kompüterin yaddaşına daxil edilir. belə proqramın yüklənməsi virusun işə düşməsinə səbəb olur. viruslar növündən asılı olaraq, kompüterin yaddaşına, yaddaşda olan informasiya resurslarına, yüklənmiş proqramlara və s. yayılır, müəyyən olunmuş vaxtda təyinatı üzrə ziyanverici işləri yerinə yetirir. bəzən kompüter virusu yarandığı ilk anda fəaliyyət göstərmir. kompüterin yaddaşında və ya proqramlarda “yaşayan” belə viruslar yalnız müəyyən olunmuş vaxtlarda işə düşür. viruslar emal olunan bütün informasiyanı izləyir və informasiya bir yerdən başqa yerə ötürüldükdə onunla birlikdə yerini dəyişir. kompüterin əməliyyat sistemi, tətbiqi proqramlar, drayverlər və s. kompüter viruslarına yoluxa bilər. kompüter virusları əsasən aşağıdakı əlamətlərə görə təsnif olunur:

- yaşayış mühitinə görə;
- yaşayış mühitini yoluxdurma üsuluna görə;
- destruktiv imkanlarına görə;
- virus alqoritminin xüsusiyyətlərinə görə.

viruslar yerləşdiyi mühitə görə fayl, yükləmə, fayl-yükləmə və şəbəkə viruslarından ibarətdir. fayl virusları əsasən icra olunan fayllara tətbiq olunur. yükləmə virusları diskin yükləyici sektoruna və ya sərt diskin sistem yükləyici yazısını özündə saxlayan sektora yayılır. fayl-yükləmə virusları isə həm fayllara, həm də diskin yükləyici sektoruna yayılır. şəbəkə virusları kompüter şəbəkələri üzrə yayılır.

yaşayış mühitini yoluxdurma üsuluna görə kompüter virusları rezident və qeyri-rezident ola bilir. rezident viruslar kompüterə yoluxarkən özünün rezident hissəsini əməli yaddaşda saxlayır, sonra isə əməliyyat sisteminin virusa yoluxmuş obyektə müraciətini ələ keçirərək, ona tətbiq edir. rezident viruslar kompüterin işinin sonuna və ya yenidən yüklənməsinə kimi yaddaşda qalır və aktiv olur. qeyri-rezident isə müəyyən vaxt ərzində aktiv olur və kompüterin əməli yaddaşının virusa yoluxması baş vermir.

kompüter virusları destruktiv imkanlarına görə ziyansız, təhlükəsiz, təhlükəli və çox təhlükəli olur. ziyansız viruslar kompüterin işinə təsir etmir. yalnız bu virusların yayılması ilə diskin boş yaddaşı azalır. təhlükəsiz virusların tətbiqi ilə diskin boş yaddaş sahəsi azalır, amma onun təsiri məhdudlaşır. təhlükəli viruslar isə kompüterin işində ciddi xətalara səbəb ola bilir. çox təhlükəli virusların tətbiqi isə proqramın silinməsinə, verilənlərin ləğvinə və yaddaşın sistem sahəsindəki kompüterin işi üçün lazım olan informasiyanın silinməsinə gətirib çıxarır.

virus alqoritminin xüsusiyyətlərinə görə kompüter virusları kompanyon viruslar (companion), soxulcan viruslar (worm) , parazit viruslar, tələbə viruslar, stels viruslar (stealth) , polimorf viruslar və makro viruslardan ibarətdir.

kompanyon viruslar faylları dəyişdirmir. soxulcan viruslar kompüter şəbəkəsində yayılır, kompanyon viruslar kimi faylları və ya diskin sektorlarını dəyişdirmir. bu viruslar kompüter şəbəkəsindən kompüterin yaddaşına soxulur, digər kompüterlərin şəbəkə ünvanını hesablayaraq, öz surətini bu ünvan üzrə göndərir. parazit viruslar öz surətini yayarkən hökmən diskin sektorlarının və ya faylların tərkibini dəyişir. tələbə viruslar çoxlu sayda səhvi olan primitiv viruslardır. stels viruslar “görünməz” virus adlanır. bu tip viruslar mükəmməl proqram olmaqla, əs-in zədələnmiş fayl və ya diskin sektorlarına müraciəti ələ keçirərək, öz yerinə informasiyanın virusa yoluxmayan hissəsini yerləşdirir. polimorf viruslar kodun oxunması ilə kompüter viruslarının axtarışını çətinləşdirir. bu tip viruslar müxtəlif şifrləmələrdən istifadə etməklə, yalnız öz kodunu şifrləməklə bərabər şifrləmə və şifrin açılmasının generasiya kodunu saxlayır. makro viruslar icra olunan fayllara deyil, microsoft office sistemində hazırlanan sənədlərə yoluxur. microsoft office proqram kompleksində xüsusi əlavələrin yaradılması üçün visual basic for applications ( vba) proqramlaşdırma dilindən istifadə edilir. bu makroslar microsoft office sənədlərinin gövdəsində saxlanılır və viruslarla asanlıqla dəyişdirilir. virusa yoluxan fayl açıldıqda, virus aktivləşir və sərt diskdəki microsoft office-in bütün sənədlərinə yayılır.

(bax: antivirus proqramları)