oğurluq

1. bir və ya, bir neçə şəxsə aid olan daşınan əmlakın bir və ya bir qrup şəxs tərəfindən əmlak sahibinin (sahiblərinin) xəbəri izni və iradəsi olmadan mənimsənilməsi aktıdır.
başlığı açıb nələrsə, yazmamışdan əvvəl orta səviyyədə bəzi araşdırmalar apardım və yazarlarla bunları paylaşmaqdan qürur duyaram.

əvvəlcə gəlin, mən deməsəm də, onsuz da bildiyiniz, sadəcə xırda bir yaddaş təzələməsi xarakteri daşıyan bir nüansı qeyd edim:
bu nüans oğurluğa verdiyimiz təriflə bağlıdır. belə ki, əgər əmlakın qanunsuz mənimsənilməsindən mal sahibinin xəbəri varsa, amma, izni yoxsa, bu quldurluq kateqoriyasına, yox əgər qanunsuz mənimsənilmədən mal sahibinin xəbəri varsa, və onun izni və iradəsi varsa, bu dələduzluq kateqoriyasına girir.

illərdir, əsrlərdir qədimdə hammurapi qanunlarından tutun bu günkü əxlaq və hüquq normalarına və inanc sistemlərinə. oğurluğu təbliğ edən məzmunda düşüncələri çox çətin taparsınız. bu elə bir cinayətdir ki, istənilən texniki səviyyədə yaşamış və ya yaşayan, bəlkə də yaşayacaq sivilizasiyalarda qarşısı alına bilməmişdir. təbii ki, kleptomaniyanı istisnalardan saysaq, oğurluğa meyilliliyi başlıca qığılcımlandıran amil cəmiyyətdəki sosial uçurumlardır. lakin, bu işin klassik sosioloji tərəfidir.
maraqlıdır ki, oğurluq haqqında tədqiqat aparanlar tək kriminoloqlar və ya, sosioloqlar filan yox, bioloqlar və ginekoloqlar da olmuşdur.
onlar daha da irəli gedərək müxtəlif həbsxanalarda cinayət məsuliyyətinə cəlb olunanlardan aldıqları saç, dırnaq, tüpürcək, dnt ləri tədqiq etmişlər.
xromosomların təhlilində "17 və 25- ci xromosomlar oğurluğa cavabdeh olan xronosomlardır." fərziyyəsini irəli sürməkdən də çəkinməmişlər. bu "nömrələmə" təbii ki, insanlar arasında böyük rezonans doğurmuş, sərt reaksiya ilə qarşılaşmışdır. kütlə "oğurluğun, terroristliyin, cinayətkarın geni olmaz" deyə etiraz etmişdir.
bu fərziyyə haqqında diqqətlə düşünəndə həyat təcrübəmiz bizə deyir ki, gerçək olma ehtimalı az deyil.
böyüklərimiz bizi hələ biz uşaq ikən bu kimi vərdişlərdən çəkindirərkən təqribən belə şeylər eşidirik:
"- gülməmməd o gün girib güləndam xalasıgilin toyuğunu götürüb aparıb satıb. şeytan qulağına çatdırmasın! şamo babasının da əlində əyrilik var idi. "

indi mən sözlükçülərə sual verirəm:
deyək ki, şamo baba oğurluq ilə "ad qazanıb" və gülməmmədin 10 yaşında vəfat edib. yəni gülməmməd nəvə şamo babasını 10- ca il görüb. bu oğru baba da ki, 99,9% ehtimalla oğurluğu gülməmmədin gözləri qarşısında ikən etməyib.
nəvə isə, ilk "təcrübə" sini təxminən 15-16 yaşlarında edir. və ya, lap nəvənin də oğru olduğu bu yaşda üzə çıxır. şamo baba da klassik bir babadırsa, oğru olsa da, nəvəsinə "oğurluq et ay bala" deməyəcək. baba nəvəyə oğurluq etmə "taktikaları" da öyrətməyibsə, sizcə burda irsi faktor tərəzinin ağır tərəfi olar ya mühit faktoru?
sualım bir qədər istiqamətverici xarakter daşıyır və sanki "irsi" cavabını almaq istəyirmişəm kimi görünür, amna elə deyil.

artıq təsdiqlənib ki,intihar hadisələrində genetik amillər mühüm rol oynayır. yəni, şəxsin nəslində intihar edən insan çox olarsa, irsi cəhətdən şəxs özü də buna meyilli olur.
əgər intiharda mühit amili, psixoloji amil kimi genetik parametrlərimizin təsiri varsa, niyə də oğurluqda bu təsiri yox sayaq?
təbii ki, tibbin məqsədi bir cinayəti etməyənin boynuna yıxmaq deyil deyə bu mövzuya girməyi yazarların intellekt səviyyəsi səbəbilə artıq sayıram.

sonda bir qədər də hüquq sistemində oğurluğa qarşı seçilən cəza tədbirləri haqqında çərənləmək istiyirəm. -*
biz hüquqi dövlət olduğumuza görə oğruya həbs cəzası verməklə kifayətlənirik. bu cəzalar braziliya, yamayka kimi ölkələrə oxşar olaraq bizdə də yaxşıya doğru dəyişiklik yaratmır və ya az təsiri olur.
islam ölkələrində oğurluğa qarşı tətbiq edilən radikal cəza oğurluq faktlarını xeyli azaldır.

iranda bir qiymətli daşların satıldığı mağazaya girib sərbəst şəkildə ovucunu ləl- cəvahiratla doldurub, dükanın səs küyündən qaçıb çöldə seçimini edə, seçdiyini ala bilərsən. heç kəs "oğurlayarlar" deyə qorxmur. kor koranə teokratiyaya qarşıyam amma, bəzi sahələr liberal yox, daha radikal addımlar tələb edir.

bu insana istər- istəməz azərbaycan haqqında olan o ironik lətifəni xatırladır:
oğrututan aparat ixtira edilir. abşda oğruları uğurla tutur, yaponiyada oğruları uğurla tutur, azərbaycanda aparatın özünü oğurlayırlar. -*

nə isə. çox danışdım və yoruldum. işin linqvistik tərəfi üçün
(baxma: oğurlamaq)
(baxma: qarət etmək)
(baxma: talamaq)
(baxma: tərac etmək)

2. nədənsə azərbaycanda yaxşı qarşılanan hadisə. çünki xalqın millətin özü oğru xalqdı.

3. "bax, molla nə öyrədir öyrətsin, dünyada sadəcə, bir günah var, bircə dənə. bu da oğurluqdur. bütün başqa günahlar oğurluğun müxtəlif formalarıdır. sən adam öldürəndə, onun həyatını oğurlayırsan, arvadının ərli, uşaqlarının isə atalı yaşamaq haqqını oğurlayırsan. yalan deyəndə başqasının həqiqət haqqını oğurlayırsan. kələk gələndə, başqasının ədalət haqqını oğurlayırsan. oğurluqdan iyrənc hərəkət yoxdur."
~ xalid hüseyni, çərpələng uçuran

4. Milyonlar oğurlayana hörmət ancaq yüzlər oğurlayana xəps vəd edir.

Belə bir söz oxumuşdum "bugünkü qanunlar hörümçək toru kimidir böyük milçəklərin dəlib keçdiyi kiçiklərin isə ilişdiyi bir sistemdir" maraqlı yanaşmadı deyə düşünürəm

oğurluq

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!