təxminən 75 min il bundan əvvəl indoneziya'nın Sumatra adasında, indiki toba gölü'nün yerində baş vermiş, bilinən ən böyük və ən sonuncu supervulkanik püskürmə* supervolcanic eruption dir.
fərziyyəyə görə: 6-10 illik vulkanik qış* volcanic winter və 1000 il davam edəcək soyuq dönəm başlamışdır. hominid nüfus təxminən 10 minə qədər azalmış, yəni " population bottleneck" deyə tabir edilən genetik tıxanma/darboğaz olmuşdur. modern insanların bir-birinə bu qədər bənzəməsinin səbəbi də, məhz atalarının həyatda qalmağı bacaran həmin kiçik qruptan törəməsidir. Təkcə homo-sapiens və homo-floresiensis deyil nəsli azalan, başqa türlər də var, azalan və ya tamamilə yox olan.
Not: Celal Şengör kainatın meydana gəlməsi və təkamül daxil xeylaq şeydən bəhs etdiyi 3 saat 42 dəqiqəlik verilişdə daha gözəl anlatırdı deyəsən. tam neçənci dəqiqədən başladığını bilmirəm, amma veriliz zatən möhtəşəmdi, axıra qədər izləyin məncə
"Teke-tek 10 şubat 2016"
(youtube: 
)
)