adəmi mərkəziyyətçi

mərkəzi hakimiyyətdən yerli hakimiyyətə doğru səlahiyyətlərin, vəzifələrin, məsuliyyətin və resursların hərəkətindən ibarət müasir tendensiya. bu zaman müvafiq ərazi problemləri üzrə qərarqəbuletmə, planlaşdırma, resurs fomalaşdırma funksiyaları məhz həmin ərazinin insanlarından ibarət yerli idarəetmə strukturlarına ötürülür. desentralizasiyanı zəruri edən amillər: mərkəzi hakimiyyətin funksiyalarının kompleksləşməsi və iş yükünün artması; əhaliyə göstərilən xidmətləri daha da effektiv etmək üçün qərar qəbulu və informaiya toplanması məsuliyyətinin və funksiyasının əhaliyə, problemli məkana yaxınlaşdırılması zərurəti.

ölkədə desentralizasiyanın səviyyəsini müəyyən etmək üçün aşağıdakı kriteriyalardan istifadə olunur: - yerli idarəetmə orqanlarının (ilk növbədə yerli özünüidarəetmə orqanlarının) funksiyalarının keyfiyyəti və həcmi; - yerli orqanların xərclərinin ölkədəki məcmu sosial xərclərə nisbəti; - qərarqəbuletmədə mərkəzi və yerli orqanların payı; - yerli orqanların gəlirlərinin məcmu gəlirlərdəki payı; - yerli hakimiyyət orqanlarında çalışanların ümumi məşğul əhaliyə nisbəti.
ayrıca azərbaycan dilində desentralizasiya adlanır

game of thrones

uzun müddət izləmək istəyimə baxmayaraq, bu yaxınlarda 5 sezonu 5 günə izləyib bitirdiyim serial

içindəki gözlənilməz sonluqlar və marjinallığı çıxsaq muhteşem yüzyıldan fərqi qalmaz.amma rejissor işini bilir.heç bir personaja bağlanmağımızı istəmir.əslinə qalsa içində real həyat hadisələrini daha çox barındıran serial deyə bilərəm.
son zamanlarda da vala morghulis deməyinin səbəbi də bəllidir.daha çox kişi qətliamı baş verir.
nəticə olaraq izləniləsi serialdır arada sıxıcı dialoqları çıxmaq şərti ilə

valar dohaeris

susmaq

kimilərinə görə bir qaçış, kimilərinə görə bir razılıq əlaməti.

əslində bu zamanlar sözlüyə aidliyi daha çox hiss olunur. daha çox fəsildən asılı olaraq, yazarlarda qələm susmaları, klaviatura səssizliyi başlayıb.ya çox yazmaqdan doyublar, ya da çox yazmaqdan susublar. hər iki halda sözlükdə ümumi susmaq fəsli qeyd olunur.
ruh halından da asılı ola bilər bu hərəkət.amma yəqin ki, bu qısa inzivanın bitiş halını görəciyik.

geridə qalan isə daha çox müdrikliyə də yozulur.amma təbii ki, danışmadıqca da nə dərəcə müdrikləşdirdiyini deyə bilmərik.hər bir hərəkət kimi yerində və zamanında işlənilməlidir.yoxsa özün üçün beynəlxalq susma günü elan etməyə ehtiyyac yoxdur.nə qədər sussan, o qədər səssizləşirsən və bu səssizlik qısa reklam araları ilə səni boğa və öldürə bilər.

hər şeyin artığı ziyan olduğu kimi, elə susmaq felinin də bir limiti olmalıdır.
səssizliyə bürünən yazarların yazması, susqunların da dil açması diləyi ilə

qəbir ziyarəti

ruhun varlığını və ya ruhlar aləminin varlığının batil şəkildə sübutu.
elmi prizmadan baxdıqda, ruhun varlığı sübut olunmuşdur.və gələcək illərdə bununla tanış olacağıq.mən indidən tanış olmuşam,bu da mənim sirrim olsun.yəni batil inanc dediyimiz şeylər arasında istisnalar daima var.və olacaq.
qəbir ziyarəti meditasiya və ya terapiya kimidir.və ölülər ən yaxşı psioxoloqdur mənə görə.hələ də dünyasını dəyişən insan sevdiyin, yaxın biridirsə, bu onu freud etməyə belə yetər.
müxtəlif dindən olan insanların, müxtəlif zamanlarda həyata keçirdiyi bir ritualdır.kimisi bayramlarda ziyarətə inanar, kimisi cümələrə, kimisi qürbətdən dönüşlərə və s.siyahıya bir çox insanlıq halı əlavə olunar.və bu ziyarət bir zaman sonra artıq ritual halını almağa başlayar.
sözlük sevdiyin bir insan vəfat edibsə və torpağa verilibsə, orda yatan cansız sümük yığını olsa belə ziyarət etməyə dəyər.və mütləq şəkildə edilməlidir.vicdan rahatlığı ya da başqa hansısa səbəbdən deyil.sadəcə və sadəcə onu yaşatmaq adına.unutmaq deyə bir şey yoxdur.xatırlamamaq var sözlük.və ən azından xatırlamaq üçün bu edilməlidir.o insanın varlığını xatırlamaq üçün.ən azından kiçik olsa da, əslində böyük olan bu səbəb yetər qəbr ziyarətinə getməyə

sonda isə,
qəbir ziyarəti süfrədə olmayana içməkdir.
yanımızda ola bilməyənlərə içmək,
xatırlanmayanları xatırlamaqdır.

sözaltı etiraf

etiraf edirəm ki,buz dövrü'nü yaşayıram sözlük.ya da yaşımın adamıyam.bəzən bu kimi şeyləri yaşla bağlayırlar.amma paylaşacaq bir çox mövzun varkən susmaq da əzab verir.bundan həzz almıram.sadist deyiləm bu sevindiricidir.amma toparlana da bilmirəm.dərinlərdə üzmürəm amma dərinə çəkən bir şeylər mütləq vardır
ilham aldığım yazarlar artıq yazmır.bəlkə buna görə yaza bilmirəm.səbəb bu olmasa başlanğıc olaraq bunu deyə bilərəm.
son xatırladığım bir filmdə belə bir ifadə var idi:

şiddət həzz verər.amma sonra o həzz yox olduqda geriyə boşluq qalar

deyəsən o boşluqdayam.yazmaq istəyibdə yaza bilməməyin boşluğu.ya da özümü yenidən proqramlamalıyam.və ya özümə yeni bir ilham qaynağı tapmalıyam.yoxsa bu məni öldürə bilər.son günlər davamlı olaraq mütaliə edirəm.bu daha çox yaxşı deyil.
məntiqimiz bəzən dostumuz, bəzən isə ən güclü düşmanımızdır.

amma yenə də yaxşı ki, varsan ən azından rahatlada bilirsən.bir siqaret yandırıb gecəni seyr edirəm.və bu qədər dünyadan doymuşluq hissi məni dəhşətə gətirir.etiraf xəstəlikdir.amma egolu biridə deyiləm.bu an hardansa gəldiyi bilinməyən bir yılmaz erdoğan şeirindən parçalar düşür yadıma:

soyulurmuydu kabuğu hayatın,
yoksa tek vitamin kabuğundamıydı?!

həyatın atan damarlarına üfləyirəm siqaretin dumanını və yaşadığımı hiss edirəm.görəsən bir robotla aramızdakı fərq nədir?! eyni standart həyat və heç nəyin dəyişməyəcək olmasını bilmək ya da hər şeyi bilmək də bir zibil deyilmiş!
və bəlkə də artıq sivilizasiyamız süqut edib:
yaşayan ölülərik sadəcə

ölməmişəm diriyəm,
ölülərdən biriyəm

həyatı ciddiyə almasam da o məni ciddiyə alır deyəsən.ya da onu ciddiyə almağımı istəyir.ən azından nəfəs alıram bu da var.əli xəyyam demişkən:

gəlsədə sərgərdan tufanlar
bunada şükr

19 may 2015 bakı azadlıq prospektində baş verən yanğın

o qədər bəsitləşir ki, azərbaycan.və o qədər bəsitdir ki,bu ölkə.

artıq dövlət də tab gətirmir buna.amma millət səbr etməyə davam deyir.yenə insan ölümü və yenə ucuz piarlar.nədənsə son vaxtlar olan hər şeyə piar kimi baxıram.çünki o qədər ucuzlaşdırıb ki , bizi bu ölkə.ya da kiməsə oyun oynadılar hesabı fikirlər gəlir ağlıma.və yenə olan millətə oldu.
incidir bəli! həm də çox incidir sahibi olduğun bir torpağın quluna çevrilmək incidir.
bunca insan tələfatı incidir.düşünürsən ki, nə edə bilərəm?! və ən çətin sual budur bu an da yəqin ki.
bu entry-ni o binanın içindəki bir soyuducudan yazıram bəlkə də.və bu ölən insanlar o qədər üşüdür ki, soyuducunun içində olduğumu belə unutmuşam.

vicdan deyilən hiss, hisslərin padşahıdır.amma deyəsən həqiqətən hərkəsdə olmur.ağıllı və ya intellektual entry-lər yaza bilərik.amma qaçdıqca üstümə gəlir ölkəm.özlüyümüzdə dünyanı parçalamağa qarşı ola bilərik amma hal-hazırda dünya parçalara bölünmüşdür.və bu hadisələr mənim ölkəmdə baş verir.

allah səbr verməsin.ya da inandıqları səbr verməsin.çatlasın artıq o daş.ummadıq daşın baş yarmaq zamanı çoxdan keçib.nəinki bu hadisə baş verən hər hadisə artıq içimizi dağıdır.çünki heç nə qalmayıb artıq.buraxmadılar heç nə bizə.bir quru canımız var.onu da yandıraraq alırlar.odlar diyarı deyə deyə yandırdılar hər hissimizi.vəhşi və hissiyatsızıq artıq.və o kiçik qığılcımın zamanıdır.
böyük partlayışlar kiçik qığılcımlardan doğar.
amma xeyri yoxdur.çünki alışmışıq buna biz.bu da keçəcək.və yenə qazanan bu hadisəyə sevinənlər olacaq.mən də bu soyuducu da donaraq öləcəm.ya da ölmüşəm artıq.sonra da deyirlər buz kimisən.yox o binaya kömür atanlar kimi olmaq daha yaxşıdı sizə.
iyrənirəm artıq özümdən.və bu əl-qol bağlılığından

nağılların əsil sonluqları

dərvişin biri mədrəsə də dərs keçərkən uşaqlara deyir ki:
-bu dünyada həqiqət yoxdur.
uşaqlardan biri sual verir ki:
-bəs bu dediyiniz həqiqətdir?!
dərviş deyir:
əlbətdəki, yox

bizə öyrədilən hər şeyin yanlışlığı kimi, əsas uşaqlığmız olan nağıllarımızı da yanlış öyrətdilər.həqiqəti öyrənəndə isə artıq çox gec idi.bəlkə də bütün insanlıq həyata qarşı çox qorunurdu, həyatsa kartları açıq oynamağı sevirdi.və bu qorumacı halımız qulaqlarımıza yalanları sevdirdi.
qıssadan hissə olaraq özgür gümüşsoy-la nağıllara 21-ci əsrə yaraşan bir sonluq verək:

nağıllarımdan geriyə qalanlar nə qədər heyrətamiz bir bilsəniz
indilərdə pinocchio-nun burnunu qanadır yalanlar
alice yadırğamır artıq kartlardakı adamlarla yan-yana olmağı
gulliver başqa utopiyalar daxil ola bilmir pasportsuz
pollyanna-da imtina etmiş razılıq nağılından
peter pan pirat nəşrlərə salmış meylini
rapunzel şahzadəni buraxıb əjdaha ilə qalmağı seçmiş sonunda
don kixot ağ bayraq yelləyir yel dəyirmanlarına
indilərdə sindrella saat 12-ni göstərən kimi intihara meyl edir
içlərindən bir quasimodo dəyişməmiş sanki, hələ də dünyanın yükünü daşıyır qozbelində.

və həmçinin entry-də son verdik bununla.həmdə 21-ci əsr sonluğu ilə

hank moody

#163061 saylı entry-də deyildiyi kimi,"təəssüf ki, sən deyiləm" dediyim və tanışmaq şansını qaçırtdığım yazar.əslində bunu mesaj qutuna da yaza bilərdim.amma içimdən bir səs deyir ki, oxumayacaq ya da ümumiyyətlə girməyəcək sözlüyə.onun üçün bunları bura yazmaq istədim,çünki bəlkə bir gün təsadüfi yanında olan, tanımadığın bir yazarın sözlükdə olarkən sənin nick6-da gəzməsi nəticəsində göz-gözə gələrsən bu entry ilə və bəlkə oxuyarsan
mənə sözlüyə daxil olmağa və burda yazar olmağa ilham qaynağı olmusan.nick-im belə sənin həyatında baş verən bir hadisə və o hadisəni bura yazmağınla bağlıdır.nə fanatınam, nə də ki izləyicin.sadəcə adi bir oxucun olmuşam.və bu ən çox sənin özlüyünü həqiqətən ortaya çıxarıb, içindəkiləri yazmağa başladığın andan baş verib.
gedişini yeni xəbər aldım.bu məni incitdi mi?! bunu hələ də bilmirəm.həyat belədir seçimləri edirsən və arxana baxmırsan amma bunu sənə aid etmirəm.

arxasına baxmasa da, dönüşünü gözləyəcəyim yazar

sözaltı sözlük

bizim içimizdəkiləri, sirrlərimizi və bizə aid olan hər şeyi oğurlayan sözlük.məkan o qədər rahatdır ki, burda zaman və məkan anlayışı özünü itirir.sözlüyün cazibə qüvvəsi də yoxdur.çünki bəzən bir yazarın yazdığı entry ayaqlarını yerdən üzə bilir.
bura qatılan hər bir kəs öz-özlüyündə obraz yaradır.kimisi daha bilgi dolu entry-lər yazır, kimisi seksdə inqilab edir, kimi də yazdığı entryni yaşayır.hər halda mən 3-cü-lərdənəm.
nə qədər səmimi yazmağa və ədəbi olmamağa çalışsamda, bir çox vaxt bu alınmır.ya kitabların yaratdığı təsir ya da ki burdakı bəzi yazarların gücü.
hər ehtimalda ehtiyyacımız olan sözlükdür.underground bir ensiklopediya kimi də ola bilər.və ehtiyyacdan doğduğu da çox bəllidir.
əbədi olması və ən əsası insanlara nələrsə bəxş etməsi diləyi ilə yazmağa davam.

replay elə

fyodor mixayloviç dostoyevski

dostoyevski, belə müraciət etmək daha yaxşıdır çünki tanrıların tək adı olur

raskolnikovun killeri ya da rus bir peyğəmbər olan yazar.
onu oxuduqca düşünürsənki, dünya da onun qədər depressiv adam varmıdır?! amma hər ehtimal onun möcüzələrə inandığını göstərmişdir.çünki möcüzələr ona inananlar üçündür.
freud olmasaydı bəlkə bu gün psixoanalizin atası o sayılacaqdı.amma dostoyevski biraz daha ədəbi idi.məsələ yazmaqda deyildi.o yazmırdı, o yaradırdı.və hər dəfəsində yenidən yenidən bu davam edirdi.
tanrı belə dünyanı bu qədər qısa sürətdə yaratmamışdı.amma o 3 gecə də bir roman yaratmışdı.həmdə ən oxunaqlısından.
kədərdən doğanlara aid idi.amma bu kədərdən bəhrələnməyi də bilirdi.əslində buna bəhrələnmək demək olmaz çünki o sadəcə içmək üçün yazırdı.

the brothers karamazov əsəri belə ədəbi şəkildə onu psixoanalizin atası anlandırmağa yetirdi.çünki ata qatilliyini ələ alan bu əsər,bir qadın üzərində yaranan cinsəl düşmanlıqdan irəli gəlirdi.ona bənzər olan sophocles-in oedipus rex-i və shakespeare hamlet-i də yaxşı əsərlər idi.amma dostoyevski qədər dərin yarada bilməzdi kimsə və bilmədi də.
ədəbiyyatı oxuyanlara deyil də, yaşayanlara yazırdı.ya da yaradırdı.hər 2 ifadə də ona çox yaraşır.
oxunulmalı yazarlar siyahısının ilk 3lüyünə daxil ola bilər.bir siyahı tutmamışdən əvvəl dostoyevski-yə baş çəkmək lazımdır.
bundan 8 il öncə tanışmış olsam da əsərləri ilə, təkcə cinayət və cəza əsərini oxumaq üçün bu illlərin yarısı qədər gözlədim.yəni oxumaq üçün deyil.əsəri oxumuşdum.sadəcə tam dərk etmək üçün təkmilləşmıyə ehtiyyac var idi.ya da hər yaşın öz əsəri, öz yazıçısı və ya oxucusu, dinləyicisi var idi.
yaşının adamı olmaq da asan iş deyilmiş be raskol!