4. obama, 2010-cu ildə romanın müəllifinə yazdığı bir məktubda “zərif şəkildə işlənmiş bir tanrı isbatı və güclü bir hikayə” deyərək təriflədiyi pi’nin həyatı adlı romanın kino versiyası (post-)modern gözə artıq alışıq olduğu, gözlənən görüntülər təqdim edir….film bir zooparkda cənnətvari görüntülərlə başlayır...burada ətyeyən ve otyeyən heyvanlar bir aradadır...filmin davamında bir bəşər övladı olan qəhrəmanımız pi gəlir dünyaya...voice-over texnikası ilə qəhrəmanımız bizə öz həyatın və nağılın iç-içə keçdiyi bir hekayə danışmağa başlayır...filmin davamında görəcəyimiz gəmi, gəmidəki heyvanlar, fırtına bizə nuh mifini xatırladır...
filmdə pi’nin hekayəsi bizə tanrı inancını geri qazandırmağı hədəfləyir... ancaq bu tək hekayə sonda iki versiyaya dönüşür və hekayələrdən hansına inanacağımız dinləyənlər və izləyicilər olaraq bizim öhdəliyimizə buraxılır... bir tərəfdə qulağa daha xoş gələn mifik hekayə, digər tərəfdə fiziki qanunauyğunluqlara, rasional məntiq yürütməyə ziddiyət təşkil etməyən, rasional’ı (filmdəki sığorta şirkətini) müşkülə soxmayacaq, qəbul olunsa belə doğruluğu isbat oluna bilməyəcək (bəlkə də pi yalan danışır) “həqiqətə daha yaxın” olan hekayə...filmdə üç fərqli tanrı təsəvvürü/anlayışı (hinduizm, xristianlıq və islam) və bunlara əlavə olan dördüncü bir açıqlama modeli görürük: bu məntiq, rasionallıq; qısacası elmdir...elm pi’nin atasının timsalında ortaya çıxır...pi’nin atası elmin insanlığa töhfələrinin müsbət (pozitiv-pozitivizmə vurğu) olduğunu düşünür...burada ana dövrəyə girərək elmin bizi əhatə edən xarici dünyayla maraqlandığını, dinin isə insanın ruhuna, yəni iç dünyasına xitab etdiyini söyləyir...bu arada romanda iki yox, tək hekayə vardır... ikinci hekayə filmə sonradan əlavə olunmuşdur və tənqidçilər tərəfindən filmi “bulandırdığı” səbəbiylə tənqid edilmişdir...
filmdə beləliklə iki fərqli dünya qarşı-qarşıya gəlir...dinin və elmin dünyası... elm dünyanın möcüzəsini, sirrlərini çəkib alaraq, heç də estetik olmayan, əyri-büyrü bir dünya rəsmi (realist təsvir) ortaya qoyur...sığorta şirkətinin nümayəndələrinin pi’nin 2.ci hekayəsini dinlədikləri andaki reaksiyalarında, mif-rasional arasındakı qarşıdurmanın ən açıq şəkildə ortaya çıxdığı sekanslardan birinə şahid oluruq... yuxarıda da qeyd etdiyim kimi filmdəki bizləri təmsil edən dinləyici-yazıçı, bizim adımıza qərar verərək ilk hekayəni; bununla birlikdə içində tanrı olanı seçir. bu da filmin hədəflədiyi dini təsəvvürün ifadəsidir: din insanı əhatə edən dünyanı, açıqlaya bilmədiyimiz, qavramaqda çətinlik çəkdiyimiz boşluqları fövqəladi, sirrli, sehirli olanla doldurur...
buna baxmayaraq hekayədə tanrı ön planda deyil...o yuxarıdan quş baxışı baxan, omnipotent gözdür....olan-bitəni sadəcə izləməklə yetinir...filmdə okeandakı quşbaxışı çəkimlər tanırının gözündən bir baxışdır hadisələrin gedişatına... filmdəki əsl məsələ sanki həqiqət deyil, hansı hekayənin daha gözəl olduğudur yalnızca... sanki estetika, həqiqətin önünə keçmişdir... platon’un yaxşı ilə, gözəl olanla uyğunlaşdırdığı həqiqətdən geriyə yalnızca estetika qalmışdır...həqiqət isə artıq hansı hekayənin doğru olub olmadığının belə diqqətə alınmadığı bir aspektdir...bununla belə filmdə yazıçının daha gözəl olan hekayəni seçməklə, həqiqət və estetikanı eyniləşdirdiyini söyləyə bilərik..
filmin inancla bağlı olduğunu qeyd etsəm də, buradakı inanc “inanmaq” felinin semantik sahəsininin tamamını əhatə etmir...burada ifadə edilən mənada inanc, dini açıqlamalara, miflərə inanıb-inanmamaq ətrafında fırlanır...gözəl olan hekayəyə inansan rahatlayacaqsan... çünkü tanrının zalım olduğunu düşünərək ekzistensial boşluqlara düşməkdənsə, “həqiqətə”, ona məna qatacaq, sivri uclu, insanı qanadan yanlarını daha yumuşaq göstərəcək bir gözlüyün (filmin 3d texnikasıyla çəkildiyinə bir işarə) arxasından baxmaq daha xoş və rahatlatıcıdır...bu mənada film başda da qeyd etdiyim kimi mövcud olan, alışılmış təfəkkürü təkrar reproduksiya etməkdən ibarətdir...dindar, inanclı bir adam (obama təmsili) filmdə tanrının varlığının isbatını görəcək, dinə inanmayan da onun əksini...bununla da “either/or” (ya/ya da) mövqeyi qorunmuş olur...