1. 21. əsrin dayanmadan böyüyən xarakteri, təbiətə və insan varlığına ciddi zədə, təhdit mexanikasından danışıram: və etiraf etməliyəm ki texnologiyadan, bilginin verdiyi çəkingənliklə çəkinirəm. kompyuterlərin ilk çıxdığı illəri xatırlayın; gəlin sizinlə amerika labaratoriyalarına qısa səfər edək: məqsəd, leitmotif cazibədardır: yaradacağımız dünya, insanın köməyinə çatacaq; insan bu vaistələrlə həyatını daha rahat hala gətirəcək. yaradılışdan bu tərəfə, bugündən bəlkə də görməyəcəyimiz, bizim yerimizi dolduracaq insanlara, coğrafiyalara qədər, hamı, hər kəs, bütün əsrlər, illər, günlər boyu rahatlığa, hedonistliyə, təmbəlliyə ehtiyac, ac halında yaşayıb, yaşayır, yaşayacaq. bugün qarşılaşdığım portret (ya da ona epizod deməliyəm) amerika labarotoriyalarında insanlıq cinayətinin işləndiyinə işarədir.

xeyr, səhv başa düşülməsin: humanist, əlində gül çiçəklə dünyanın daha yaxşı bir yer olduğunu müdafiə edən, yüz illər sonra hər şeyin daha fərqli olacağına inanan birisi deyiləm. insan kodlaması sadədir: yaradmaq və yox etmək. və mistik halda, fikir verdiyim vaxt hər yaradılış prosesinin yox etməylə nəticələndiyini müşahidə edə bilərik.

internet (ələlxüsus üçüncü dünya ölkələrində - tanıdınız o xəyalları, şəxsiyyətləri, sənət və sənətçisi olmayan cəmiyyətləti - ) sosial şəbəkələrdən ibarət hala gəlib. bir sidik, eqo yaraşması yaşanır. carlinin də ifadə etdiyi kimi, mənim penisim, sənin penisindən böyükdür məsələsi. araşdırma, tarix, oxuma, yazma qabiliyyətləri sərhədli, öz kiçik monitorları qədər xəyallara sahib insanlar, texnologiyanın əsiridir.

ağıllı telefonum yoxdur; yəqin ki olmayacaq da. ümumiyyətlə telefondan demək olar ki istifadə etmirəm. ancaq fikirləşək, ağıllı telefon nədir? ona niyə belə ad vermək ehtiyacı yaranıb? hansı əsasla? insanlar nə fikirləşir, indi haradadırlar, dünən nə yedilər, bugün səhər hansı musiqini dinlədilər - xeyr bu bilgi alış verişi deyil, bu şəxsiyyət (saxta şəxsiyyət) qazanılma halıdır. bu o telefonun ağıllı olduğunumu isbatlayır? mesaj yazmaq asanlaşıb, şəkillərin pikselləri daha yaxşı hala gəlib, şəkil çəkmək funksiyaları daha normal haldadır və bu o telefonların ağıllı olduğudurmu? gəlin belə deyək, axmaq insanların (axmaqdan qəsdim, hamıya aid deyil təbii ki) kiçik dünyalarıdır.

zədələyiblər. insanlarla əlaqələr qurulmur. üz üzə ifadə edilən sözlər tükənir. asosiallaşma halı yaşanır. kompleksləri belə gizlədirlər. və iddia edirəm, dostlar: bir gün skype vaistəsiylə qarşı tərəflə nahar edəcəyik. o qadından şərabın necə daddığını sözlə yox, şəxsi mekanik görüntüylə soruşacağıq. beynimizin bir hissəsinə bir mikroskopik alət yerləşdirəcəklər. bir fikir, yazılı halda ekrana çıxacaq. eynəklərlə internetə girəcəyik. və şəraba gəldikdə, o əgər hələ həb deyilsə...

uzun sözün qısası, texnologiya məni qorxudur. hələ ki o insandan biraz geridədir, idarə edən yox, idarə ediləndir. lakin, bir müddət sonra, o artıq idarə edən olduğu vaxt, nələr yaşanacaq, fikirləşin.

edit: bunu yazma ehtiyacı, saatların bir saat geri alınması başlığına əsasən yarandı: mən saatımı çəkmədən, saatdan istifadə etdiyim bütün texnoloji alətlər bir saat geridədir. bu isə mənə təsir etdi.