4. ingilis nevroloq oliver sacksın xatirәlәri әsasında çәkilmiş film. filmdә sacksı amerikalı nevroloq malcolm sayer kimi obrazlaşdırıblar.

filmdәn yox, filmdә canlandırılan hadisә haqqında danışmaq isdiyirәm. ancaq filmlә әlaqәli olduğu üçün babat spoiler yeyә bilәrsiz. mәndәn xәbәrdarlıq etmәkdi -*

1917-1928ci illәrdә yayılmış encephalitis lethargica epidemiyasının qurbanları zaman keçdikcә iflic olmağa başlayırlar. qeyd eliyim ki, epidemiya 5 milyon ölümlә nәticәlәnmişdi. sağ qalanlardakı simptomlara iflic dә demәk olmaz, çünki iflic olanda xәstәlәr hәlә dә zamanı anlaya bilir. bunlarda daha çox yuxu kimidi. gözlәr açıq ola bilәr, ancaq xәstә zamanı vә mәkanı qavramır. atılan vә ya uzadılan әşyanı tutmaq kimi bәzi cüzi reflekslәri qalır sәdәcә. oliver sacks new yorkda parkinson xәstәliyin müalicəsi haqda bir seminarda iştirak eliyәndә l-dopa adlı dәrman haqqında eşidir. parkinson xәstәliyinin gözlә görülәn әsas simptomu әsmәkdi. әl, qol, boyun vә sairә. sacksın ağlına bir fikir gәlir; bәlkә dә encephalitis lethargica-ya yoluxanlar әslindә donmuyublar, әksinә çox sürәtli әsirlәr vә bu sürәt hәrәkәtsizlik kimi görünür. mәsәlçün, әlinizә bir çubuq alıb bacardığınız qәdәr sürәtlә aşağı yuxarı hәrәkәt elәtdirmәyә çalışın. yavaş-yavaş endirib qaldıranda rahat 30 sm aralığında yuxarı aşağı hәrәkәt elәtdirә bilirsiz ancaq sürәt artıqca mәsafә azalır, düşür 10-15sm olur, lap sürәtlәndirdikcә 5sm vә sairә. indi әlinizә bir şey alıb yoxluya bilәrsiz -* nәysә, hәkim fikirlәşir ki, bәlkә bu sürәt o qәdәr artıb ki, mәsafә millimetrә, millimetrin yüzdә birinә zada düşüb vә bu da faktiki hәrәkәtsizlik yaradıb. ona görә parkinson üçün nәzәrdә tutulmuş l-dopanı öz xәstәlәri üstündә sınaqdan keçirmәk qәrarına gәlir. әks tәsirlәrdәn sığortalanmaq üçün bir xәstә seçir * leonard vә dәrmanı ancaq ona verir. uzun müddət dozanı tutuzdurmağa çalışır. axırda leonard ayılanda ideal dozanı tapır vә müalicəni başqa xәstәlәrә dә tәtbiq eliyir. ayılan xәstәlәr fiziki baxımdan tamamilә normal olurlar ancaq mәlum olur ki, xәstәlәndiklәri dövrdә qalıblar. yәni 10 yaşında xәstәlәnәn vә indi 30 yaşı olan adam hәlә dә 10 yaşında olduğunu düşünür. nәysә, möcüzə kimi gәlәn müalicәnin nәticәsi pis olur. çox qısa müddәt sonra xәstәlәrdә yenidәn әvvәlki simptomlar görülmәyә başlayır vә günbəgün artır. axırda hamsı әvvәlki xәstә vәziyyәtlәrinә qayıdırlar. sacks yenә dәrmanın müxtəlif dozalarını yoxluyur ancaq heç bir tәsiri olmur. xәstәlәr ölәnә qәdәr elә qalırlar.

hәr şey bir qırağa, hәkimin hiss elәdiyi çarәsizlik vә günahkarlıq hissi yәqin dözülәbilәcәk kalibrdә olmaz. empatiya qurmağa çalışıram, dәhşәtә gәlirәm. düzü kişi padoş kimi hәlә dә yaşıyır, 81 yaşı var.